Suçu ve suçluyu övme
Madde 215- (1) İşlenmiş olan bir suçu veya işlemiş olduğu suçtan dolayı bir kişiyi alenen öven kimse, bu nedenle kamu düzeni açısından açık ve yakın bir tehlikenin ortaya çıkması hâlinde, iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
GEREKÇE:
Madde metninde suçu veya suçluyu övme suçu tanımı yapılmıştır. Buna göre suçun oluşması için, failin işlenmiş olan bir suçu veya işlemiş olduğu bir suçtan dolayı bir kişiyi alenen övmesi gerekmektedir. İşlenmiş olan bir suçun failini veya kanuna uymayan kişiliğini, sırf suç işlemesi sebebiyle övme hâli de cezalandırılmaktadır. Suç işlemiş olan kişinin övülmesi hâlinde, aslında bu kişi aracılığıyla işlenmiş olan suç övülmektedir.
Maddenin 765 sayılı TÜRK CEZA KANUNU’ndaki karşılığı
Madde 312-(Değişik: 06/02/2002-4744/2 md.)
Bir cürmü alenen öven veya iyi gördüğünü söyleyen veya halkı kanuna uymamaya tahrik eden kimseye altı aydan iki yıla kadar hapis cezası verilir.
Sosyal sınıf, ırk, din, mezhep veya bölge farklılığına dayanarak, halkı birbirine karşı kamu düzeni için tehlikeli olabilecek bir şekilde düşmanlığa veya kin beslemeye alenen tahrik eden kimseye bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilir.
Halkın bir kısmını aşağılayıcı ve insan onurumu zedeleyecek bir şekilde tahkir eden kimseye de birinci fıkradaki ceza verilir.
Yukarıdaki fıkralarda yazılı suçlar 311 inci maddenin ikinci fıkrasında belirtilen araçlar veya şekillerle işlendiğinde verilecek cezalar bir katı oranında artırılır.
AÇIKLAMALAR
Suçu ve Suçluyu Övme Suçu
Özet
Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 215. maddesi, işlenmiş bir suçu veya suçtan dolayı bir kişiyi alenen övme fiilini suç olarak düzenlemektedir. Bu madde, kamu düzeninin korunması amacıyla suçun teşvik edilmesini ve suç işlenmesini kolaylaştırıcı davranışları engellemeyi hedeflemektedir. Bu makalede, madde metni, korunan hukuki değer, suçun unsurları, ceza yaptırımları, uygulamada karşılaşılan sorunlar ve Yargıtay kararları ışığında ayrıntılı bir değerlendirme yapılacaktır. Ayrıca SEO açısından öne çıkan anahtar kelimeler ve sıkça sorulan sorular bölümüyle desteklenmiştir.
Anahtar Kelimeler
TCK 215, suçu övme, suçluyu övme, kamu düzeni, ceza hukuku, Türk Ceza Kanunu, Yargıtay içtihatları, suç teşviki
Giriş
Suçu ve suçluyu övme suçu, toplumda suçun özendirilmesini ve kamu düzeninin bozulmasını önlemek amacıyla ceza hukukunda özel bir düzenlemeyle ele alınmıştır. TCK m.215, işlenmiş suçların veya suçluların alenen övülmesini suç sayarak cezai yaptırım getirmektedir. Bu düzenlemenin amacı, suçların meşrulaştırılmasını engellemek, suç işlenmesini cesaretlendiren söylemlerin yaygınlaşmasını önlemektir.
1. TCK 215. Maddenin Metni ve Hukuki Niteliği
Madde 215:
“(1) İşlenmiş olan bir suçu veya işlemiş olduğu suçtan dolayı bir kişiyi alenen öven kimse, bu nedenle kamu düzeni açısından açık ve yakın bir tehlikenin ortaya çıkması hâlinde, iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”
- Korunan Hukuki Değer: Kamu düzeni ve toplumun suçtan ari tutulmasıdır.
- Hukuki Nitelik: Kamu güvenliğini korumaya yönelik özel ceza hükmüdür.
2. Suçun Unsurları
2.1. Maddi Unsur
- İşlenmiş bir suçun veya suçlunun alenen övülmesi gerekmektedir.
- Övme fiili, sözlü, yazılı veya başka herhangi bir şekilde açık ve herkesin erişebileceği biçimde olmalıdır.
2.2. Manevi Unsur
- Failin kasten hareket etmesi gerekir.
- Suçun veya suçlunun övülmesi nedeniyle kamu düzeninde açık ve yakın tehlike oluşması aranmaktadır.
3. Suçun Kapsamı ve Sınırları
- Övülen suç, mutlaka işlenmiş olmalıdır; gerçekleşmemiş suçlar için bu madde uygulanmaz.
- Övme, sadece suçun işleniş biçimini değil, suçlunun şahsını da kapsayabilir.
- Övme fiili aleni olmalıdır; özel ortamlarda söylenenler suç teşkil etmez.
4. Ceza ve Yaptırımlar
- Suçun cezası 2 yıla kadar hapis cezasıdır.
- Kamu düzeni açısından tehlikenin derecesine göre cezanın üst sınırı belirlenir.
- Bazı durumlarda, mağdurun şikayeti aranmaz; suç kamu düzenine ilişkin olduğu için re’sen soruşturulur.
5. Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar
- Övmenin sınırlarının tespiti zordur.
- İfade özgürlüğü ile çatışma riski mevcuttur.
- Sosyal medya ve internet ortamında suçun yayılması nedeniyle etkin kovuşturma ihtiyacı doğmaktadır.
6. Yargıtay Kararları ve İçtihatlar
Yargıtay, bu suçu değerlendirirken övmenin aleniyetini ve kamu düzenine olan tehlikesini dikkate almaktadır. Özellikle sosyal medyada yapılan paylaşımların suç sayılmasına yönelik kararlar bulunmaktadır.
7. Suçu ve Suçluyu Övme Suçunun Önlenmesi ve Hukuki Politikalar
- Eğitim ve bilinçlendirme çalışmaları,
- Medya ve sosyal platformların denetimi,
- Hızlı ve etkili yargı süreçleri
gibi önleyici tedbirler önem taşımaktadır.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
S1: Suçu ve suçluyu övme suçu sadece hapis cezası mı gerektirir?
C: Evet, TCK 215’e göre en fazla iki yıla kadar hapis cezası öngörülmüştür.
S2: Bu suç için mağdurun şikayeti gerekir mi?
C: Hayır, bu suç kamu düzenine ilişkin olduğu için resen soruşturulur.
S3: Övme fiili sosyal medyada yapılırsa suç olur mu?
C: Evet, aleni olmak kaydıyla sosyal medya paylaşımları da bu kapsamda değerlendirilir.
S4: Henüz işlenmemiş suçlar için bu madde uygulanabilir mi?
C: Hayır, sadece işlenmiş olan suçlar için geçerlidir.
S5: İfade özgürlüğü bu suçta nasıl sınırlanır?
C: Suçun aleniyet ve kamu düzenine açık tehlike oluşturması şartıyla ifade özgürlüğü sınırlanabilir.
Sonuç
TCK m.215, suçu ve suçluyu övme fiilini cezalandırarak kamu düzenini koruma amacını taşır. Bu düzenleme, suçun teşvik edilmesini ve yaygınlaşmasını önlemek için önemli bir hukuki araçtır. Ancak ifade özgürlüğü ile denge gözetilerek uygulanması gerekmektedir. Günümüzde sosyal medyanın yaygınlaşması ile bu suçun kapsamı ve etkinliği daha da önem kazanmıştır.
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.