Tutukluların hakları
Madde 114- (1) Tutuklulardan çalışmaları istenebilir; ancak, buna mecbur tutulamazlar. Tutuklular istediklerinde idare, barındırıldıkları odalarda çalışmalarına izin verebilir. Odada çalışma imkânı yoksa, tutukluların iş yerlerinde çalışmalarına da izin verilebilir. Bu takdirde kendileri hakkında çalışmakta olan hükümlülere ait rejim uygulanır.
(2) Soruşturma ve kovuşturma evrelerinde tutuklular, kurumun bu husustaki genel düzenine uymak suretiyle ziyaretçi kabul edebilirler. Ancak soruşturma evresinde Cumhuriyet savcısı, kovuşturma evresinde hâkim veya mahkeme, soruşturmanın veya davanın selameti bakımından tutuklunun ziyaretçi kabulünü yasaklayabilir veya bu hususta kısıtlamalar koyabilir.
(3) Tutukluların yazılı haberleşmeleri ile telefonla görüşmeleri, soruşturma evresinde Cumhuriyet savcısı, kovuşturma evresinde hâkim veya mahkemesince kısıtlanabilir.
(4) Tutuklu, savunması için istediği müdafii seçmek ve görevlendirmek hakkına sahiptir. Her dereceden kurum görevlileri bu hususta tutukluya tavsiyelerde bulunamaz.
(5) Tutuklunun müdafii ile olan haberleşmesine ve kurum düzeni çerçevesinde temas ve görüşmelerine hiçbir suretle engel olunamaz ve kısıtlamalar konulamaz.
(6) Özel kanunda yer alan hükümler saklıdır.
Tutukluların Hakları: 5275 Sayılı İnfaz Kanunu Madde 114
Tutukluluk, ceza muhakemesi sürecinde bir kişinin özgürlüğünün geçici olarak kısıtlanmasıdır. Ancak, tutukluların da belirli temel hakları ve korunması gereken yasal hakları bulunmaktadır. 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 114. maddesi, tutukluların haklarını açıkça düzenlemektedir. Bu rehber, hem tutuklu yakınları hem de tutuklular için kapsamlı bir kaynak olarak hazırlanmıştır.
1. Tutukluların Çalışma Hakkı
Madde 114/1’e göre, tutuklulardan çalışmalarının istenmesi mümkündür; ancak çalışmaya zorlanamazlar. Tutuklular, talep ettiklerinde barındıkları odalarda veya kurumun iş yerlerinde çalışma hakkına sahiptir. Bu durumda, hükümlülere uygulanan rejim kuralları, tutuklulara da uygulanır.
Neler Yapılabilir?
- Tutuklu çalışmak isterse, kurum yönetimi odada veya kurum içi iş yerlerinde çalışma imkânı sunmalıdır.
- Çalışmak istemeyen tutuklu, hiçbir şekilde zorlanamaz.
2. Ziyaretçi Kabul Hakkı
Madde 114/2’ye göre, soruşturma ve kovuşturma evrelerinde tutuklular, kurum düzenine uyarak ziyaretçi kabul edebilir. Ancak;
- Soruşturma evresinde Cumhuriyet savcısı,
- Kovuşturma evresinde hâkim veya mahkeme,
tutuklunun ziyaretçi kabulünü yasaklayabilir veya kısıtlayabilir.
Neler Yapılabilir?
- Tutuklu, yasal sınırlar dahilinde ziyaretçilerini görebilir.
- Yasak veya kısıtlama kararı varsa, bu kararın hukuka uygun olup olmadığını uzman ceza avukatı inceleyebilir.
3. Haberleşme Hakkı
Madde 114/3’e göre, tutukluların yazılı ve telefonla haberleşmesi, soruşturma veya kovuşturma sürecinde Cumhuriyet savcısı, hâkim veya mahkeme tarafından kısıtlanabilir.
Neler Yapılabilir?
- Tutuklu, iletişim hakkını sınırlayan kararın gerekçesini talep edebilir.
- Her türlü kısıtlamanın hukuka uygunluğu, uzman ceza avukatı aracılığıyla denetlenebilir.
4. Müdafi Seçme Hakkı
Madde 114/4’e göre, tutuklu savunması için istediği müdafiiyi seçebilir ve görevlendirebilir. Kurum görevlileri tutukluya bu konuda tavsiye veya yönlendirme yapamaz.
Neler Yapılabilir?
- Tutuklu, kendi avukatını seçerek savunmasını güçlendirebilir.
- Müdafi ile haberleşme ve görüşmelerin engellenmesi kanunen yasaktır (Madde 114/5).
Uzman Ceza Avukatının Önemi:
Tutuklunun haklarını tam olarak kullanabilmesi için, deneyimli bir ceza avukatıyla çalışması kritik öneme sahiptir. Avukat, tutuklunun:
- Müdafi seçme hakkını kullanması,
- Ziyaret ve haberleşme haklarını savunması,
- Çalışma hakkını talep etmesi
konularında hukuki destek sağlar ve hak ihlallerine karşı hızlı müdahale eder.
5. Özel Kanun Hükümleri
Madde 114/6, özel kanun hükümlerinin saklı olduğunu belirtir. Örneğin:
- Terör suçları, organize suçlar veya çocuk suçlarıyla ilgili özel mevzuat, tutukluların haklarında değişiklikler öngörebilir.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
Soru 1: Tutuklu çalışmak istemezse ne olur?
Cevap: Çalışmaya zorlanamaz; çalışma tamamen gönüllülük esasına dayanır.
Soru 2: Tutuklu ziyaretçi kabul edemezse ne yapabilir?
Cevap: Tutuklunun ziyaretçi yasağı veya kısıtlaması kararı yasal temele dayanmalıdır. Şüpheli durumlarda ceza avukatı ilgili mercie başvurabilir.
Soru 3: Tutuklu müdafii ile görüşme hakkı kısıtlanabilir mi?
Cevap: Hayır, tutuklu ile avukatı arasındaki haberleşme ve görüşme hiçbir şekilde engellenemez.
Soru 4: Tutuklu telefonla görüşme yapabilir mi?
Cevap: Evet, ancak soruşturma veya kovuşturma sürecinde savcı, hâkim veya mahkeme gerekçeli kısıtlama getirebilir.
Soru 5: Uzman ceza avukatı neden önemlidir?
Cevap: Tutuklunun haklarını savunmak, kısıtlamalara itiraz etmek ve süreci hukuka uygun yönetmek için uzman ceza avukatı kritik rol oynar.
Sonuç
Tutukluların hakları, hukuki güvence altında olup, 5275 sayılı İnfaz Kanunu’nun 114. maddesi ile detaylandırılmıştır. Çalışma, ziyaret, haberleşme ve müdafi seçme hakları, tutukluların temel haklarını oluşturur. Bu hakların etkin kullanımı ve korunması için deneyimli bir ceza avukatı ile çalışmak, tutuklu ve yakınları için büyük önem taşır.
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.