Yangın, Su baskını, Tahrip, Batırma veya Bombalama ya da Nükleer, Biyolojik veya Kimyasal Silah Kullanmak Suretiyle Öldürme (TCK m. 82/1-c)
Yangın, Su Baskını, Tahrip, Batırma, Bombalama veya Nükleer, Biyolojik ve Kimyasal Silah Kullanmak Suretiyle Kasten Öldürme Suçu (TCK m.82/1-c)
Giriş
Kasten öldürme suçu, Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 81. maddesinde düzenlenmiş olup yaşam hakkını koruyan en temel normlardan biridir. Ancak m.82’de, bazı durumlarda bu suçun daha ağır bir şekilde cezalandırılmasını gerektiren nitelikli haller öngörülmüştür.
TCK m.82/1-c’de sayılan yöntemler — yangın, su baskını, tahrip, batırma, bombalama veya nükleer, biyolojik ya da kimyasal silah kullanılması — hem mağdurların yaşam hakkını hem de toplumun genel güvenliğini tehdit ettiği için ağırlaştırıcı sebep kabul edilmiştir. Bu suç işlendiğinde ceza ağırlaştırılmış müebbet hapis olarak belirlenmiştir.
1. Suçun Hukuki Konusu
Burada korunan değer yalnızca bireyin yaşam hakkı değil, aynı zamanda toplumun güvenliği, kamu düzeni ve kitlesel tehditlerden korunma hakkıdır. Failin seçtiği öldürme yöntemi, sadece mağduru değil, geniş bir çevreyi ve kamu güvenliğini de tehlikeye sokmaktadır.
2. Fail ve Mağdur
- Fail: Herkes olabilir. Özel bir sıfat aranmaz. Ancak çoğu durumda örgütlü yapılar, terör grupları veya planlı eylemler söz konusu olur.
- Mağdur: Her birey olabilir. Yöntemin niteliği nedeniyle çoğu kez birden fazla kişi aynı anda mağdur konumuna düşebilir.
3. Suçun Manevi Unsuru
Bu nitelikli halin oluşabilmesi için kasten öldürme kastı aranır. Failin seçtiği yöntem, olası kast ile de gerçekleştirilebilir. Örneğin, bir binayı bombalayan fail, içeride bulunanları öldürme niyetinde olmasa bile, öleceklerini öngörüp kabullendiğinde kasten öldürmeden sorumlu olur.
4. Unsurlar ve Yöntemlerin Açıklanması
- Yangın çıkarma: İnsanların bulunduğu yerde ateş çıkararak yaşamlarını tehlikeye sokmak.
- Su baskını: Baraj kapaklarını açmak veya başka yollarla suyun kontrolsüz akışını sağlayarak ölüm meydana getirmek.
- Tahrip: Patlayıcı madde veya ağır güç kullanarak bina, yapı veya araçların yıkılması.
- Batırma: Gemilerin veya deniz araçlarının batırılması suretiyle insanların öldürülmesi.
- Bombalama: El yapımı veya endüstriyel patlayıcılarla saldırı.
- Nükleer, biyolojik veya kimyasal silah kullanma: Kitlesel imha araçlarıyla öldürme, uluslararası hukuk açısından da insanlığa karşı suç niteliği taşıyabilir.
5. Yargıtay Uygulaması
Yargıtay uygulamalarında, failin eylemi bu kapsamda değerlendirilirken:
- Kullanılan yöntemin ölüm meydana getirmeye elverişli olması,
- Failin ölüm sonucunu öngörmüş ve kabullenmiş olması,
- Suçun kamu güvenliğini tehdit eder boyutta olması,
dikkate alınmaktadır. - KONU İLE İLGİLİ YARGITAY BİRİNCİ CEZA DAİRESİ KARARLARI
- “Oluşa ve dosya içeriğine göre, …. olay gecesi ise sanıklar Ali ve Mustafa ile haklarında verilen beraat kararları temyiz edilmeksizin kesinleşen diğer sanıklar Mehmet ve Bekir’in birlikte alkol aldıkları, bir süre sonra sanıklar Ali ve Mustafa’nın işleri olduğu gerekçesiyle diğer sanıkların yanlarından ayrılarak sanık Mustafa tarafından temin edilen içerisinde benzin bulunan pet şişe ile birlikte gece saat 02.30-03.00 sıralarında mağdurların oturdukları binanın 5. katına çıktıkları ve burada sanık Ali’nin pet şişe içerisinde bulunan benzini içerisinde mağdurların bulunduğunu bildiği halde dairenin kapısına dökerek ateşe verdiği, daha sonra sanıkların birlikte olay yerinden kaçtıkları, bu sırada gecenin geç saatleri olmasına rağmen tesadüfen uyanık durumda olan mağdurların yangını farkettikleri ve yanmakta olan dış kapıyı açarak aynı binada oturan komşularından yardım istedikleri, mağdurların sesini duyan apartman sakinlerinin müdahalesi ile de yangının kısa sürede söndürüldüğü olayda; kullanılan aracın niteliği ve elverişliliği, olayın oluş saati, mağdurların kurtulma biçimi bir bütün halinde gözetildiğinde, TCK’nın 37. maddesi kapsamında fiil üzerinde birlikte hakimiyet kurarak işlemeyi kastettikleri suçu elverişli hareketlerle doğrudan doğruya icraya başlayan ancak mağdurların yangını farketmeleri nedeniyle ellerinde olmayan nedenlerle eylemlerini tamamlayamayan sanıkların, iddianame anlatımı ve sevk maddelerine göre sübut bulan eylemlerinin TCK’nın 82/1-c, 35. maddelerinde düzenlenen yangın çıkarmak suretiyle kasten öldürme suçuna teşebbüs niteliğinde olduğu ve bu nedenle her bir mağdur için ayrı ayrı olmak üzere üçer kez cezalandırılmalarına karar verilmesi gerektiği gözetilmeden, suçların nitelendirilmesinde yanılgıya düşülerek yazılı şekilde mala zarar verme suçundan hüküm kurulması,” (1.CD. 2014/1594 E. – 2015/3134 K.)
- “Oluşa ve dosya kapsamına göre, sanıkların katılana ait eve giderek birlikte alkol aldıkları, daha sonra katılanı basit bir tıbbi müdahale ile giderilebilecek nitelikte yaraladıkları ve silahtan sayılan bıçakla da tehdit ederek silahlı yağma suçunu işledikleri, evden ayrılmadan önce de katılanın el, ayak ve ağzını bezlerle bağlayarak evi ateşe verdikleri, yalnız yaşayan katılanın bayılarak yoğun duman altında kaldığı, aynı sitede oturan tanıklar tarafından yangının farkedilmesi üzerine, daire giriş kapısının kırılması suretiyle evden çıkarılan katılanın ölümden kurtulduğu, ancak karbonmonoksit zehirlenmesi nedeniyle yaşamsal tehlike geçirdiği olayda; sanıkların ortaya çıkan kastlarının yangın çıkarmak suretiyle, işledikleri yağma suçunu gizlemek ve delillerini ortadan kaldırmak amacıyla öldürmeye yönelik olduğu ve TCK.nın 82/1-c-h, 35 maddeleri uyarınca nitelikli insan öldürmeye teşebbüs suçundan cezalandırılmaları gerektiği halde, suç vasfının tayininde hataya düşülerek yazılı şekilde kasten yaralama suçundan hüküm kurulması,” (1.CD. 2014/1211 E. – 2014/2266 K.)
6. Ceza Yaptırımı
Bu nitelikli halin cezası:
- Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasıdır.
Bu yaptırım, şartla tahliye imkanlarını en aza indirmekte ve failin toplumdan uzun süre tecrit edilmesini sağlamaktadır.
7. Şüpheli/Sanık Açısından Hukuki Durum
Bu suçla itham edilen kişiler açısından:
- Savunma hakkının korunması son derece önemlidir.
- Soruşturma aşamasında susma hakkı kullanılabilir.
- Delillerin niteliği teknik olduğundan, sanıkların uzman bir ceza avukatı ile birlikte hareket etmeleri zorunludur.
- Olayın planlanma biçimi, örgüt bağlantıları, kastın yoğunluğu gibi hususlar sanığın hukuki durumunu doğrudan etkiler.
8. Mağdur, Müşteki ve Suçtan Zarar Gören Açısından Hukuki Durum
Mağdurlar veya mağdur yakınları açısından:
- Ceza davasına katılma ve maddi-manevi tazminat talebinde bulunma hakları vardır.
- Olay çoğu zaman toplu etkiler doğurduğundan, mağdur yakınlarının hak kaybına uğramaması için süreci dikkatle takip etmeleri gerekir.
- Bu noktada mağdurların da alanında uzman bir ceza avukatından hukuki destek alması gerekir.
9. Uluslararası Hukuk Perspektifi
Nükleer, biyolojik ve kimyasal silah kullanımı, yalnızca Türk Ceza Hukuku bakımından değil; Cenevre Sözleşmeleri, Birleşmiş Milletler Antlaşmaları ve Uluslararası Ceza Mahkemesi Statüsü kapsamında da yasaklanmıştır. Bu eylemler, insanlığa karşı suç kapsamında uluslararası yargılamalara konu olabilir.
10. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
❓ Bombalama yoluyla öldürme, her zaman bu madde kapsamında mı değerlendirilir?
➡ Evet, bombalama TCK m.82/1-c kapsamında açıkça nitelikli haldir.
❓ Fail ölümleri istemese bile bu suç oluşur mu?
➡ Fail, öleceklerini öngörüp kabullendiğinde olası kastla dahi sorumlu tutulur.
❓ Nükleer veya kimyasal silah kullanımında ayrıca başka suçlar da gündeme gelir mi?
➡ Evet. Bu eylemler insanlığa karşı suç ve uluslararası suç olarak da değerlendirilebilir.
❓ Mağdur yakınları nasıl hak arayabilir?
➡ Ceza davasına katılma, tazminat talepleri ve güvenlik tedbirleri için başvuru yapabilirler.
❓ Sanığın en önemli hakkı nedir?
➡ Susma hakkı ve uzman bir ceza avukatından hukuki destek alma hakkıdır.
Sonuç
TCK m.82/1-c, öldürme fiilinin kitlesel tehlike yaratan yöntemlerle gerçekleştirilmesini ağırlaştırıcı neden saymış, yaptırımı ağırlaştırılmış müebbet hapis olarak düzenlemiştir. Bu suç, hem bireyin yaşam hakkına hem de toplumun genel güvenliğine yönelik en ağır tehditlerden biridir.
Bu nedenle hem şüpheli/sanıkların hem de mağdur/müştekilerin süreci doğru yönetebilmesi için mutlaka alanında uzman ceza avukatından hukuki yardım alması gerekir.
