Çocuğa veya Savunamayacak Durumda Bulunan Kişiye Karşı Kasten Öldürme Suçu (TCK m.82/1-e)
Giriş
Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 82. maddesi, kasten öldürme suçunun nitelikli hallerini düzenlemektedir. Bu kapsamda, suçun mağdurunun çocuk olması veya beden ya da ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunması, cezanın ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına dönüşmesine neden olmaktadır. Bu düzenleme, özellikle toplumun korunmaya muhtaç kesimlerine karşı işlenen suçların önlenmesi ve faillerin daha ağır şekilde cezalandırılması amacına hizmet etmektedir.
1. Suçun Hukuki Konusu ve Korunan Değer
Bu suçla korunan temel değer, yaşam hakkıdır. Ancak nitelikli hal olarak çocuğa veya savunmasız bireylere karşı işlenmesi durumunda, yalnızca yaşam hakkı değil; aynı zamanda çocuğun korunması, insan onuru ve sosyal devletin zayıf bireyleri himaye yükümlülüğü de korunmaktadır.
2. Fail ve Mağdur
- Fail: Herkes bu suçun faili olabilir. Failin özel bir niteliği aranmaz.
- Mağdur: Çocuklar ve beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda olan bireylerdir. Yargıtay kararlarında, yaş küçüklüğü yanında; hastalık, ileri yaş, engellilik, bilinç kaybı gibi durumlar da bu kapsamda değerlendirilmiştir.
- Türk Ceza Kanunu’nda “çocuk” kavramı açık şekilde tanımlanmıştır.
📌 TCK m.6/1-c hükmüne göre:
“Henüz on sekiz yaşını doldurmamış kişi çocuktur.”
Yani Türk Ceza Hukuku bakımından 18 yaşını tamamlamamış herkes çocuk sayılmaktadır.
3. Suçun Manevi Unsuru
Kasten öldürme suçunun nitelikli halleri gibi, burada da doğrudan veya olası kast yeterlidir. Failin mağdurun savunmasız durumunun bilincinde olması ve bu durumu istismar etmesi cezayı ağırlaştırıcı nitelik taşır.
4. Yargıtay İçtihatları Işığında Uygulama
Yargıtay, uygulamada şu hususlara dikkat etmektedir:
- Mağdurun çocuk yaşta olması halinde ek delil aranmaksızın nitelikli hal uygulanır.
- Beden veya ruh bakımından savunmasızlık, olay anındaki fiili durum dikkate alınarak belirlenir.
- Failin mağdurun durumunu bilmesi ve bundan yararlanarak hareket etmesi aranır.
- KONU İLE İLGİLİ YARGITAY BİRİNCİ CEZA DAİRESİ KARARLARI
- “Maktul Tayfun hakkında Denizli Devlet Hastanesi tarafından 22/03/2010 tarihinde verilen özürlü sağlık raporunda hafif düzeyde mental retardasyonu olduğu gerekçesi ile %50 özürlü olduğunun belirtilmesi, rapor içeriği ve dosya kapsamına göre fiziki engel özürünün bulunmaması karşısında maktulün TCK’nın 82/1-e maddesi anlamında kendini savunamayacak durumda olup olmadığı hususunda Adli Tıp Kurulundan görüş sorulmak suretiyle TCK’nın 82/1-e maddesinin uygulanması gerektiği halde, bu eksiklik giderilmeden sanıklar haklarında daha ağır ceza öngören TCK’nın 82/1-e maddesi ile uygulama yapılması,”(1.CD.2015/3069 E.-2015/5227 K.)
- “Mağdur Mehmet Reşit’in doğum tarihinin 01.03.1993 olduğu ve suç tarihinde 18 yaşından küçük olup çocuk sayıldığı anlaşılmakla, suça sürüklenen çocuk Yunus’un eylemine uyan 5237 sayılı TCK’nın 82/1-e, 35/2, 31/3. maddeleri uyarınca hüküm kurulması gerektiğinin düşünülmemesi,” (1.CD. 2014/5057 E. – 2015/4749 K.)
- “Oluşa ve dosya içeriğine göre; Sanık Murat’ın bizzat kendi savunmasında belirttiği gibi, mağdur Hacı ile aynı odada farklı kanepelerde uyudukları, sabaha karşı uyanarak, mutfaktan aldığı bıçakla uyumakta olan mağdur Hacı’ya 4 defa bıçakla vurarak öldürmeye teşebbüs ettiği olayda; …. TCK’nın 82/1-e maddesinin uygulanması gerekirken suç niteliğinde hataya düşülerek TCK’nın 81.maddesi ile hüküm kurulması,” (1.CD.2014/4663 E-2015/3148 K)
- “Oluşa ve tüm dosya kapsamına göre maktulün olay sırasında uyku halinde ve bu nedenle kendisini savunamayacak durumda olduğuna dair maddi deliller ortaya konulmadan yazılı şekilde sanığın 82/1-e maddesi uyarınca cezalandırılmasına karar verilmesi,” (1.CD. 2014/6276 E. – 2015/1485 K.)
- “Sanık, katılan ve tanıkların anlatımları ve otopsi tutanağına göre; Sanığın, çocuk felci geçirmesi nedeniyle yapısal olarak alt ekstremitelerinde atrofı ve kısalık olan ve beden bakımından kendisini savunamayacak durumdaki maktule yönelik kasten öldürme suçundan TCK’nın 82/1-e, 29, 62 ve 58. maddeleri uyarınca hüküm kurulması, gerektiğinin düşünülmemesi,” ( 1.CD. 2014/5534 E. – 2015/1424 K.)
5. Ceza Yaptırımı
TCK m.82/1-e kapsamında işlenen kasten öldürme suçunun cezası:
- Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasıdır.
Bu ceza, şartla tahliye imkânlarını da oldukça kısıtlamaktadır.
6. Şüpheli ve Sanık Açısından Hukuki Durum
Bu suçla itham edilen kişiler açısından:
- Savunma hakkının etkin kullanılması büyük önem taşır.
- Soruşturma ve kovuşturma aşamasında susma hakkı ve müdafi yardımından yararlanma hakkı bulunmaktadır.
- Sanık veya şüphelilerin, uzman bir ceza avukatı ile hareket etmesi, hukuki sürecin sağlıklı yürütülmesi açısından elzemdir.
- Özellikle delillerin toplanması, tanık ifadelerine itiraz ve adil yargılanma hakkının korunması bakımından profesyonel hukuki destek şarttır.
7. Mağdur, Müşteki ve Suçtan Zarar Gören Açısından Hukuki Durum
Mağdur veya mağdur yakınları açısından süreç oldukça ağırdır. Bu noktada:
- Katılma talebi ile davaya müdahil olunabilir.
- Maddi ve manevi tazminat talepleri gündeme gelebilir.
- Koruma tedbirleri kapsamında mağdur yakınlarının güvenliği talep edilebilir.
- Sürecin sağlıklı yönetilebilmesi için mağdurların da mutlaka alanında uzman bir ceza avukatından hukuki destek alması gerekir.
8. Uluslararası Hukuk Perspektifi
Çocukların ve savunmasız kişilerin korunması, yalnızca Türk Ceza Hukuku’nda değil; Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamında da güvence altına alınmıştır. Devletler, bu kişilere karşı işlenen suçları etkili şekilde soruşturmakla yükümlüdür.
Türkiye’nin de taraf olduğu Çocuk Haklarına Dair Sözleşme’nin 1. maddesine uygun olarak Kanun’un 6/1-b bendinde çocuk “henüz on sekiz yaşını doldurmamış kişi” olarak tanımlanmıştır. Henüz sağ ve tam doğum olmadığı için cenin, bu suçun mağduru olamaz.
10. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
❓ Çocuğa karşı kasten öldürme ile yetişkine karşı kasten öldürme arasındaki fark nedir?
➡ Çocuğa karşı işlenmesi durumunda ceza ağırlaştırılmış müebbet hapis olup, indirim imkânları sınırlıdır.
❓ “Savunamayacak durumda olmak” nasıl belirlenir?
➡ Yaş küçüklüğü, hastalık, engellilik, baygınlık, ileri yaş gibi durumlar Yargıtay tarafından bu kapsamda kabul edilmektedir.
❓ Sanık hangi haklara sahiptir?
➡ Susma hakkı, avukat yardımından yararlanma hakkı ve adil yargılanma hakkı vardır.
❓ Mağdur yakınları ne yapmalıdır?
➡ Davaya katılma, tazminat talep etme ve güvenlik önlemleri için başvurma hakları vardır.
Sonuç
TCK m.82/1-e, çocuğa veya savunamayacak durumda bulunan kişilere karşı kasten öldürme suçunu en ağır şekilde cezalandırmaktadır. Bu düzenleme, hem yaşam hakkının kutsallığını hem de toplumun korunmaya muhtaç kesimlerinin özel olarak korunması gereğini ortaya koymaktadır.
Hem şüpheli/sanıkların hem de mağdur/müştekilerin, bu ağır ceza davasında haklarını koruyabilmeleri için mutlaka alanında uzman bir ceza avukatından hukuki destek almaları gerekmektedir.
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.