Türk Ceza Kanunu 155/2 Maddesi Kapsamında Suçun Meslek ve Hizmet İlişkisiyle İşlenmesi: Hukuki Analiz ve Uygulama
Özet
Türk Ceza Kanunu’nun 155. maddesinin ikinci fıkrası, suçun meslek, sanat, ticaret veya hizmet ilişkisi çerçevesinde ya da başkasının mallarını idare etmek yetkisi kapsamında işlenmesini düzenlemektedir. Bu çalışmada, TCK 155/2’nin kapsamı, ceza yaptırımları, uygulamadaki örnekler ve Yargıtay kararları ışığında detaylı bir analiz yapılmıştır. Ayrıca, suçun bu özel haliyle ilgili sıkça sorulan sorulara da yer verilmiştir.
Anahtar Kelimeler
TCK 155/2, hırsızlık suçu, meslek ilişkisi, mal idaresi, ceza hukuku, güven suçu, Yargıtay kararları
Giriş
Hırsızlık suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 141. maddesinde genel olarak tanımlanmakla birlikte, 155. madde hırsızlığın nitelikli halleriyle ilgilidir. 155/2 maddesi, suçun meslek veya ticaret ilişkisi kapsamında veya mal idaresi yetkisi çerçevesinde işlenmesini özel bir suç tipi olarak düzenler. Bu düzenleme, suçun failinin sahip olduğu hukuki ilişkinin, suçun niteliğini ve cezasını etkilediğini ortaya koyar (TCK, 2004).
1. TCK 155/2 Maddesinin Hukuki Niteliği
1.1. Suçun Unsurları
TCK 155/2 kapsamında suçun oluşması için;
- Suçun meslek, sanat, ticaret veya hizmet ilişkisi çerçevesinde işlenmiş olması,
- Veya hangi nedenle olursa olsun başkasının mallarını idare etme yetkisi kapsamında tevdi ve teslim edilmiş eşya üzerinde suç işlenmesi gerekir (Gürbüz, 2018).
1.2. Failin Hukuki İlişkisinin Suça Etkisi
Failin meslek veya mal idaresi yetkisi, güven ilişkisinin kötüye kullanılması anlamına gelir. Bu nedenle suçun cezası artırılmıştır (Gökcan, 2020).
2. Ceza Yaptırımı ve Uygulama Alanı
2.1. Hapis ve Para Cezası
Madde metninde öngörülen ceza; bir yıldan yedi yıla kadar hapis cezası ve üçbin güne kadar adlî para cezasıdır. Ceza yargılamasında, failin meslek veya mal idaresi ilişkisi dikkate alınarak daha ağır yaptırım uygulanır.
2.2. Uygulama Örnekleri
- Banka görevlisinin, müşteriye ait parayı zimmetine geçirmesi,
- Avukatın, müvekkilinden tevdi aldığı parayı usulsüz kullanması,
- Bir şirkette çalışan muhasebecinin, şirket malını yetkisi dışı kullanması (Özbek, 2019).
3. Yargıtay Kararları Işığında TCK 155/2
Yargıtay uygulamalarında, failin mal idaresi yetkisi veya meslek ilişkisi kesin delillerle ortaya konmalıdır. İlişkinin varlığı ispat edilmeden ceza indirimi veya artırımı mümkün değildir.
4. Karşılaştırmalı Hukukta Benzer Düzenlemeler
Alman Ceza Kanunu’nda (StGB) da benzer şekilde, mal idaresi yetkisinin kötüye kullanılması durumunda cezalar artırılmaktadır (Schneider, 2017). Bu, güven suçu kavramının uluslararası hukukta da önemli bir yer tuttuğunu göstermektedir.
5. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Soru 1: TCK 155/2 maddesi hangi durumlarda uygulanır?
Cevap: Suç, failin meslek veya hizmet ilişkisi çerçevesinde veya başkasının mallarını idare etme yetkisi kapsamında işlenmişse uygulanır.
Soru 2: Bu madde kapsamında ceza sınırları nelerdir?
Cevap: Bir yıldan yedi yıla kadar hapis ve üçbin güne kadar adlî para cezası öngörülür.
Soru 3: Failin meslek ilişkisi nasıl ispat edilir?
Cevap: İş sözleşmesi, yetki belgesi, resmi atama yazısı veya somut delillerle ispat edilmelidir.
Soru 4: Mal idaresi yetkisi dışında işlenen hırsızlıkta bu madde uygulanır mı?
Cevap: Hayır, sadece mal idaresi yetkisi kapsamında işlenen suçlarda uygulanır.
Sonuç
TCK 155/2 maddesi, meslek veya hizmet ilişkisi kapsamında işlenen hırsızlık suçlarını özel bir güven suçu olarak tanımlamakta ve daha ağır yaptırımlar öngörmektedir. Bu düzenleme, toplumdaki güven ilişkilerini korumaya yöneliktir ve failin sahip olduğu hukuki ilişkiyi esas alır. Uygulamada failin meslek veya mal idaresi yetkisinin varlığına dikkat edilmesi gerekmektedir.
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.