İşaret ve engel koymama
Madde 178- (1) Herkesin gelip geçtiği yerlerde yapılmakta olan işlerden veya bırakılan eşyadan doğan tehlikeyi önlemek için gerekli işaret veya engelleri koymayan, konulmuş olan işaret veya engelleri kaldıran ya da bunların yerini değiştiren kişi, iki aydan altı aya kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.
GEREKÇE:
Madde metninde tanımlanan suç, herkesin gelip geçtiği yerlerde yapılmakta olan işlerden veya bırakılan eşyadan doğan tehlikeyi önlemek için gerekli işaret ve engellerin konmaması, konulmuş olan işaret ve engellerin kaldırılması ya da yerinin değiştirilmesi ile oluşur. Madde metninden de anlaşılacağı üzere suç seçimlik hareketli bir suçtur. Seçimlik hareketlerden birinin yapılması ile suç oluşur. Suçun oluşması için bir zararın doğması aranmaz. Bu suçun işlenmesi suretiyle bir zarar meydana gelirse; kişi, fiilin sebebiyet verdiği netice dolayısıyla kast veya taksirine göre sorumlu olur.
Maddenin 765 sayılı TÜRK CEZA KANUNU’ndaki karşılığı
Madde 555 – Herkesin gelip geçtiği yerlerde yapılmakta olan bazı ameliyat veya bırakılan bazı eşyadan mütevellit tehlikeyi men için nizamına tevfikan konulması icap eden işaret ve maniaları koymakta ihmal edenler otuz liraya kadar ve bu işaretlerin keyfi surette mahallini değiştirenler on beş liraya kadar hafif cezayı nakdiye mahküm olur. Her iki fıkrada muharrer ahvalde tehlikenin vahametine göre cezayı nakdilere on beş günden bir aya kadar hafif hapis cezası da ilave olunabilir.
AÇIKLAMALAR
İşaret ve Engel Koymama Suçu (TCK m.178): Hukuki Analiz, Uygulama ve Yargıtay Kararları
Özet:
Türk Ceza Kanunu’nun 178. maddesinde düzenlenen işaret ve engel koymama suçu, genel tehlike yaratan suçlar kapsamında yer almakta olup, kamu düzeni ve bireylerin hayat, sağlık ile malvarlığına yönelik tehlikelerin önlenmesini amaçlamaktadır. Bu makalede, suçun hukuki nitelikleri, maddi ve manevi unsurları, korunan hukuki değerler ile suçun değişik görünümleri ayrıntılı olarak incelenmiş; ayrıca yargı uygulamasından örneklerle desteklenmiştir.
Anahtar Kelimeler
İşaret koymama, engel koymama, genel tehlike suçu, Türk Ceza Kanunu, TCK 178, hukuki analiz, tehlike suçu, Yargıtay kararları
Giriş
Herkesin gelip geçtiği yerlerde yapılan işler veya bırakılan eşyalar, eğer gerekli işaret ve engellerle uyarılmazsa, toplumun hayat, sağlık ve malvarlığı açısından önemli tehlikeler ortaya çıkmaktadır. Türk Ceza Kanunu (TCK) 178. maddesi, bu tür tehlikeleri önlemek amacıyla kişilere işaret ve engel koyma yükümlülüğü getirmiş, bu yükümlülüğün ihlalini cezai yaptırıma bağlamıştır. Bu makalede, maddenin kapsamı, hukuki doğası ve uygulaması akademik kaynaklar ve Yargıtay kararları ışığında incelenecektir.
1. İşaret ve Engel Koymama Suçunun Hukuki Niteliği
TCK m.178, genel tehlike suçu olarak düzenlenmiştir (Erman, 2018). Suçun amacı, toplumun geniş kesimini etkileyebilecek tehlikelerin önlenmesidir. Bu yönüyle suç, somut tehlike suçu niteliğindedir; zararın gerçekleşmesi aranmamakla birlikte, tehlikenin varlığı yeterlidir (Akman, 2020).
Suç, seçimlik hareketli bir suç olup; işaret veya engellerin koyulmaması, kaldırılması veya yerinin değiştirilmesi gibi hareketlerden biri ile işlenir (TCK m.178). Ayrıca, hareket suçu olması nedeniyle teşebbüs imkânı bulunmamaktadır (Taşdemir, 2022).
2. Korunan Hukuki Değer
Maddenin koruduğu temel değer, toplumun güvenliği, özellikle hayat, sağlık ve malvarlığı güvenliğidir (Altan, 2019). İşaret ve engeller, olası kazaların önlenmesine yöneliktir. Bu sebeple, suç kamu düzeninin korunmasına yönelik önemli bir yaptırım aracıdır.
3. Suçun Maddi Unsurları
3.1 Fail
Fail, işaret veya engel koyma yükümlülüğüne sahip herkes olabilir. Bu genellikle, yolda iş yapan kişi veya işin sahibidir (Bozkurt, 2017). Failin sorumluluğu, işin yapıldığı veya eşyanın bırakıldığı ortamın özelliklerine göre belirlenir.
3.2 Suçun Hareket Öğesi
Suç, üç şekilde işlenebilir:
- İşaret veya engel koymama
- Koyulmuş işaret veya engelleri kaldırma
- İşaret veya engelin yerini değiştirme
Ancak, hareketin tehlike yaratacak şekilde olması gerekir. Yani, salt işaretin kaldırılması veya değiştirilmesi suçu oluşturmaz, bunun tehlikeye yol açması şarttır.
4. Manevi Unsur
Failin davranışında kast unsurunun bulunması gerekir (Özkan, 2021). Genel kast yeterlidir; yani fail, işaret veya engel koyma yükümlülüğünü bilerek ve isteyerek ihlal etmelidir. Takdiren veya olası kastla işlenmesi mümkündür. Taksirle işlenmesi halinde ise bu suç oluşmaz, ancak taksirli zarar suçlarından sorumlu olabilir (TCK m.22).
5. Suçun Değişik Görünümleri ve Cezai Yaptırımı
5.1 Teşebbüs
Maddenin hareket suçu olması nedeniyle teşebbüs mümkün değildir (Erdoğan, 2020). Ancak, fail tehlike yaratacak hareketi yapıp sonra gerekli önlemi alarak gönüllü vazgeçme yoluna giderse ceza uygulanmaz (TCK m.36).
5.2 İçtima
Suç, zarar doğursa bile tehlike suçu olarak kalır. Ancak zarar meydana gelmişse, zarar suçlarına ilişkin hükümler uygulanır ve içtima kuralları çerçevesinde ceza tayini yapılır (Altan, 2019).
5.3 Cezai Yaptırım
Suçun cezası, 2 aydan 6 aya kadar hapis veya adli para cezasıdır (TCK m.178). Ceza, Sulh Ceza Mahkemesi tarafından verilir. Ayrıca, 5271 sayılı CMK 231/5 maddesi kapsamında hükmün açıklanmasının geri bırakılması da mümkündür.
6. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Soru 1: İşaret veya engel koymama suçu için zarar gerçekleşmesi gerekir mi?
Cevap: Hayır, bu suç somut tehlike suçudur; zarar gerçekleşmesi aranmaz. Tehlikenin varlığı yeterlidir (Erman, 2018).
Soru 2: Fail kim olabilir?
Cevap: İşaret veya engel koyma yükümlülüğüne sahip herkes suç faili olabilir. İşin sahibi veya sorumlusu en sık fail konumundadır (Bozkurt, 2017).
Soru 3: Suçun teşebbüsü mümkün müdür?
Cevap: Hayır, suç hareket suçu olduğundan teşebbüs mümkün değildir. Ancak gönüllü vazgeçme halinde ceza uygulanmaz (TCK m.36).
Soru 4: Suçun cezası nedir?
Cevap: 2 aydan 6 aya kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır (TCK m.178).
7. Sonuç
İşaret ve engel koymama suçu, kamu düzeninin ve bireylerin temel haklarının korunması açısından büyük önem taşır. Suçun oluşması için işaret veya engel koyma yükümlülüğünün bilerek ve isteyerek ihlal edilmesi gerekir. Suç, toplumun genel güvenliğini korumaya yönelik olup, Yargıtay kararları ve doktrin ışığında somutlaştırılmıştır.
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.