Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti
Madde 188- (1) Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak imal, ithal veya ihraç eden kişi, yirmi yıldan otuz yıla kadar hapis ve ikibin günden yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
(2) Uyuşturucu veya uyarıcı madde ihracı fiilinin diğer ülke açısından ithal olarak nitelendirilmesi dolayısıyla bu ülkede yapılan yargılama sonucunda hükmolunan cezanın infaz edilen kısmı, Türkiye’de uyuşturucu veya uyarıcı madde ihracı dolayısıyla yapılacak yargılama sonucunda hükmolunan cezadan mahsup edilir.
(3) Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak ülke içinde satan, satışa arz eden, başkalarına veren, sevk eden, nakleden, depolayan, satın alan, kabul eden, bulunduran kişi, on yıldan az olmamak üzere hapis ve bin günden yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. (Ek cümle: 18/6/2014 – 6545/66 md.) Ancak, uyuşturucu veya uyarıcı madde verilen veya satılan kişinin çocuk olması hâlinde, veren veya satan kişiye verilecek hapis cezası on beş yıldan az olamaz.
(4) (Değişik: 27/3/2015-6638/11 md.) a) Yukarıdaki fıkralarda belirtilen uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin eroin, kokain, morfin, bazmorfin, sentetik kannabinoid ve türevleri, sentetik katinon ve türevleri, sentetik opioid ve türevleri veya amfetamin ve türevleri olması,[78]
b) Üçüncü fıkradaki fiillerin; okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi tedavi, eğitim, askerî ve sosyal amaçla toplu bulunulan bina ve tesisler ile bunların varsa çevre duvarı, tel örgü veya benzeri engel veya işaretlerle belirlenen sınırlarına iki yüz metreden yakın mesafe içindeki umumi veya umuma açık yerlerde işlenmesi,
hâlinde verilecek ceza yarı oranında artırılır.
(5) (Değişik: 18/6/2014 – 6545/66 md.) Yukarıdaki fıkralarda gösterilen suçların, üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında, suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde, verilecek ceza bir kat artırılır.
(6) Üretimi resmi makamların iznine veya satışı yetkili tabip tarafından düzenlenen reçeteye bağlı olan ve uyuşturucu veya uyarıcı madde etkisi doğuran her türlü madde açısından da yukarıdaki fıkralar hükümleri uygulanır. (Ek cümle: 29/6/2005 – 5377/22 md.) Ancak, verilecek ceza yarısına kadar indirilebilir.
(7) Uyuşturucu veya uyarıcı etki doğurmamakla birlikte, uyuşturucu veya uyarıcı madde üretiminde kullanılan ve ithal veya imali resmi makamların iznine bağlı olan maddeyi ülkeye ithal eden, imal eden, satan, satın alan, sevk eden, nakleden, depolayan veya ihraç eden kişi, sekiz yıldan az olmamak üzere hapis ve bin günden yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
(8) Bu maddede tanımlanan suçların tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi tarafından işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.
GEREKÇE:
Bu maddede, uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin imal ve ticareti suçuna ilişkin hükümler düzenlenmiştir. Burada uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin nelerden ibaret bulunduğu tanımlanmadığı gibi, bunların teker teker gösterilmesi yoluna da gidilmemiştir. Bunun nedeni, uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin ve aynı etkiyi yapan ilâç ve sentetiklerin kötüye kullanılmalarının yaptırım altına alınarak güçlü bir sosyal savunmanın sağlanmasıdır. Böylece, psikotrop madde olarak, uyuşturucu veya uyarıcı etkisi yapan ve kişilerde bağımlılık meydana getiren bütün maddelerin, bu suçun konusunu oluşturacağı kabul edilmiştir.
Maddenin birinci fıkrasında, uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak imal, ithal veya ihraç edilmesi, suç olarak tanımlanmıştır. Bu suç, bir kazanç elde etmek için işlenmektedir. Ancak, çoğu zaman bu suçun işlenmesi suretiyle ne kadar kazanç elde edildiği belirlenemediği gibi, elde edilen kazancın müsaderesi de mümkün olamamaktadır. Bu nedenle, söz konusu suçun işlenmesi dolayısıyla, hapis cezasının yanı sıra, adlî para cezasına da hükmedilmesi uygun görülmüştür.
İkinci fıkrada, uyuşturucu veya uyarıcı madde suçlarıyla ilgili olarak bir milletlerarası ceza hukuku kuralına yer verilmiştir. Buna göre, uyuşturucu veya uyarıcı madde ihracı fiilinin diğer ülke açısından ithal olarak nitelendirilmesi dolayısıyla bu ülkede yapılan yargılama sonucunda hükmolunan cezanın infaz edilen kısmı, Türkiye’de uyuşturucu veya uyarıcı madde ihracı dolayısıyla yapılacak yargılama sonucunda hükmolunan cezadan mahsup edilecektir. Türkiye’den yapılan uyuşturucu veya uyarıcı madde ihracı, karşı ülke açısından ithal oluşturmaktadır. Bu ülkede uyuşturucu veya uyarıcı madde ithali nedeniyle yargılama yapılması veya bir cezaya mahkûm olunması, Türkiye’de uyuşturucu veya uyarıcı madde ihracı dolayısıyla yargılama yapılmasına engel teşkil etmemektedir. Böylece, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal veya ticareti suçlarıyla ilgili olarak non bis in idem kuralına milletlerarası sahada geçerlilik tanınmamıştır. Ancak, Türkiye’den yapılan uyuşturucu veya uyarıcı madde ihracı karşı ülke açısından ithal oluşturduğu için, bu ülkede yapılan yargılama sonucunda mahkûm olunan hapis cezasının kurumda infaz edilen kısmının, Türkiye’de uyuşturucu veya uyarıcı madde ihracı dolayısıyla yapılan yargılama sonucunda mahkûm olunan hapis cezasından mahsup edilmesi gerekmektedir.
Üçüncü fıkrada, uyuşturucu veya uyarıcı madde ticaretine ilişkin çeşitli fiiller, ayrı bir suç olarak tanımlanmıştır. Buna göre; uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak ülke içinde satışı, satışa arzı, başkalarına verilmesi, nakli, depolanması ya da kazanç amacıyla satın alınması, kabul edilmesi veya bulundurulması, bir ve ikinci fıkralara göre ayrı bir suç oluşturmaktadır. Bu suç dolayısıyla da, bir ve ikinci fıkralarda tanımlanan suçlarda olduğu gibi, hapis cezasının yanı sıra adlî para cezası öngörülmüştür.
Maddenin dördüncü fıkrasına göre, uyuşturucu maddenin eroin, kokain, morfin veya bazmorfin olması, bir ve üçüncü fıkralarda tanımlanan suçların konu bakımından nitelikli unsurunu oluşturmaktadır ve bu fıkralara göre verilecek cezaların artırılmasını gerektirmektedir.
Beşinci fıkraya göre, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal veya ticareti suçlarının suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde, yukarıdaki fıkralara göre verilecek cezaların artırılması gerekmektedir. Dikkat edilmelidir ki, bu durumda, suç işlemek amacına yönelik örgüt teşkil etmekten, kurulmuş örgütü yönetmekten, bu örgüte üye olmaktan dolayı ayrıca cezaya hükmedilmelidir.
Maddenin altıncı fıkrasında, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarına ilişkin olarak yukarıdaki fıkralarda yer alan bütün hükümlerin, üretimi resmi makamların iznine veya satışı yetkili tabip tarafından düzenlenen reçeteye bağlı olan ve uyuşturucu veya uyarıcı madde etkisi doğuran her türlü madde açısından da uygulanacağı kabul edilmiştir.
Yedinci fıkraya göre, uyuşturucu veya uyarıcı etki doğurmamakla birlikte, uyuşturucu veya uyarıcı madde üretiminde kullanılan ve ithal veya imali resmi makamların iznine bağlı olan maddenin ülkeye sokulması, imal edilmesi, satılması, satın alınması, nakledilmesi, depolanmasın veya ihraç edilmesi, ayrı bir suç olarak tanımlanmıştır. Dikkat edilmelidir ki, bu suçun konusu, uyuşturucu veya uyarıcı madde üretiminde kullanılan maddelerdir ve bunlar uyuşturucu veya uyarıcı etki doğurmazlar; ancak bu maddelerin ithal ve imalinin resmi makamların iznine bağlı olması gerekir. Söz konusu suç, seçimlik hareketli bir suçtur ve bu seçimlik hareketlerden birinin gerçekleşmesiyle suç oluşacaktır. Ancak bunlardan birkaçının bir olayda gerçekleşmesi hâlinde bir suçun işlendiğini kabul etmek gerekir.
Maddenin son fıkrasında, bu maddede tanımlanan suçların tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi tarafından işlenmesi, bu suçların kişi bakımından nitelikli unsuru olarak kabul edilmiştir ve verilecek cezaların bu hükme göre artırılması gerekmektedir.
5377 s.k. ile yapılan değişikliğin GEREKÇESİ
Maddenin üçüncü ve yedinci fıkralarında sayılan haller arasında “sevk etmek” filinin bulunmaması nedeniyle uygulamada yaşanması muhtemel tereddütleri gidermek bakımından bu ibare eklenmiştir.
Maddenin dördüncü fıkrasında sayılan maddelerin bir kısmının uyarıcı etki doğurması nedeniyle, fıkra metnine “uyuşturucu” ibaresinden sonra gelmek üzere “veya uyarıcı” ibaresi eklenmiştir.
Ayrıca, ceza adaletinin sağlanması amacına yönelik olarak, madenin altıncı fıkrasına, “Ancak, verilecek ceza yarısına kadar indirilebilir.” hükmü yeni bir cümle olarak eklenmiştir.
6545 s.k. ile yapılan değişikliğin GEREKÇESİ
Anayasanın “Ailenin korunması ve çocuk hakları” başlıklı 41 inci maddesinde çocukların korunması; “Gençliğin korunması” başlıklı 58 inci maddesinde ise, gençleri uyuşturucu maddelerden, suçluluk ve benzeri kötü alışkanlıklardan korunması için gerekli tedbirleri alma görevi Devlete verilmiştir.
Diğer yandan, Anayasa Mahkemesinin birçok kararında belirtildiği üzere, hukuk devletinde, ceza hukuku kuralları, önleme ve iyileştirme amaçlarına uygun olarak ölçülü, adil ve orantılı olmalıdır. Suç ve ceza arasında adalete uygun bir oranın bulunup bulunmadığının belirlenmesinde o suçun toplumda yarattığı infial ve etki, kişiler üzerinde oluşturduğu tehlike, zarar verenin kişiliği ile verilen zararın azlığı veya çokluğu, suç oranındaki artış veya azalma gibi faktörlerin de dikkate alınması gerekmektedir.
Uyuşturucu veya uyarıcı maddeler, çocuklara, bağımlının fiziksel ve ruhsal sağlığıyla aile ve iş yaşamına ve genel olarak toplumsal düzene büyük zararlar vermektedir. Uyuşturucu suçuyla daha etkin mücadele edilebilmesi amacıyla Türk Ceza Kanununun 188 inci maddesinde yapılan değişiklikle, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçları için belirlenen cezaların önemli miktarda artırılması öngörülmektedir. Uyuşturucu veya uyarıcı madde verilen veya satılan kişinin çocuk olması halinde, veren veya satan kişiye verilecek hapis cezasının alt sınırı artırılmaktadır. Bu suçların, üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi halinde verilecek ceza yarı oranında, suç islemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, verilecek ceza bir kat artırılacaktır.
Maddenin 765 sayılı TÜRK CEZA KANUNU’ndaki karşılığı
Madde 403 – (Değişik: 6/6/1991- 3756/6 md.)
1. Uyuşturucu maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak imal veya ithal edenlere on yıldan yirmi yıla kadar ağır hapis ve uyuşturucu maddenin her gram ve küsuru için ellibin lira ağır para cezası verilir.
2. 1 numaralı fıkrada yazılı maddeleri ihraç edenlere,altı yıldan oniki yıla kadar ağır hapis ve uyuşturucu maddenin her gram ve küsuru için ellibin lira ağır para cezası verilir.
3. Uyuşturucu maddeleri imal veya ithal ettikten sonra ihraç edenler hakkında 1 numaralı fıkrada gösterilen cezalara da ayrıca hükmolunur.
4. Böylece ihraç edilmiş maddeler dolayısıyla yabancı memlekette hükmedilmiş ve çekilmiş veya yabancı ülkede çekilmemiş olmakla beraber Türkiye’de infazı kabil cezalar çekildikleri takdirde, ihraç sebebiyle hükmedilecek cezadan indirilir.
5. Uyuşturucu maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak satanlara veya satışa arz edenlere veya satın alanlara veya yanında yahut başka bir yerde bulunduranlara veya bu maddeleri parasız devredenlere yahut bu suretle devralanlara veya sevk veya nakledenlere veya bunların alınıp satılmasına veya devrine veya ne suretle olursa olsun tedarik edilmesine aracı olanlara dört yıldan on yıla kadar ağır hapis ve uyuşturucu maddenin her gram ve küsuru için ellibin lira ağır para cezası verilir.
6. Yukarıdaki fıkralarda gösterilen uyuşturucu madde eroin, kokain, baz morfin, morfin ise, fail hakkında verilecek ceza bir katı oranında artırılır.
7. Yukarıdaki fıkralarda gösterilen suçların, teşekkül oluşturanlar ile idare edenler veya bu teşekküle dahil bulunanlar tarafından işlenmesi halinde, verilecek ceza ayrıca yarı oranında artırılır.
8. Bu maddede yazılı suçlar, bunları meslek, sanat veya geçim vasıtası haline getirenler ile aralarında teşekkül olmaksızın birden ziyade kimse tarafından toplu olarak işlenirse, hükmolunacak cezalar üçtebir oranında artırılır.
9. Onsekiz yaşını bitirmeyen küçükleri veya ceza ehliyetini sahip bulunmayanları bu maddede yazılı suçları işlemekte kullanan kimseler hakkında, fiil için tertip olunacak ceza altıdabiri oranında artırılarak hükmolunur.
10. Yukarıdaki fıkralarda yazılı suçları işlemek maksadı ile teşekkül oluşturanlar ile bunları idare edenlere veya bunlara dahil olanlara beş yıldan on yıla kadar ağır hapis cezası verilir.
11. Birden ziyade kimsenin bu suçları işlemek için önceden anlaşmaları teşekkül sayılır.
12. Uyuşturucu maddeleri sahte reçete ile alanlara bir yıldan üç yıla kadar hapis ve birmilyon liradan beşmilyon liraya kadar ağır para cezası verilir.
AÇIKLAMALAR
Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde İmal ve Ticareti Suçu: Hukuki İnceleme ve Güncel Yasal Düzenlemeler
Özet
Uyuşturucu ve uyarıcı madde imal ve ticareti suçu, hem bireysel hem de toplumsal sağlığı tehdit eden ciddi bir suç türüdür. Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 188. maddesi ve ilgili diğer maddelerinde düzenlenen bu suçun yapısı, korunmaya çalışılan hukuki yarar, fail ve mağdur profili, maddi unsurlar ile ceza yaptırımları detaylı bir şekilde ele alınmaktadır. Bu makalede, 765 sayılı eski TCK ile 5237 sayılı TCK arasındaki farklar, suçun hukuki yapısı, maddi unsurları ve uygulamadaki önemli hususlar analiz edilmiştir. Ayrıca uyuşturucu madde kavramının uluslararası ve ulusal mevzuattaki tanımı ve Yargıtay kararları ışığında değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Uyuşturucu madde, uyarıcı madde, imal ve ticaret, Türk Ceza Kanunu, hukuki yarar, suçun maddi unsurları, ceza hukuku, Yargıtay kararları, narkotik suçlar
I. Giriş
Uyuşturucu ve uyarıcı maddelerin imal ve ticaretine ilişkin suçlar, toplum sağlığını korumaya yönelik ceza hukuku alanında en kritik düzenlemelerden biridir. TCK’nın 188. maddesi ve devamında yer alan hükümler, bu suç tipini ayrıntılı biçimde ele alarak, ceza yaptırımlarını ve artırım nedenlerini düzenlemiştir. Bu çalışma, hem mevzuat karşılaştırması hem de suçun unsurları açısından kapsamlı bir değerlendirme sunmayı amaçlamaktadır.
II. Yasal Düzenlemeler ve Karşılaştırmalı Analiz
A. 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 188. Maddesi
TCK’nın 188. maddesi, uyuşturucu ve uyarıcı maddelerin ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak imal edilmesi, ithal edilmesi, ihraç edilmesi, ülke içinde satılması, satışa arz edilmesi, verilmesi, sevk edilmesi, nakledilmesi, depolanması, satın alınması, kabul edilmesi ve bulundurulması eylemlerini suç olarak tanımlar. Bu kapsamda cezalar, eylemin niteliğine ve failin durumuna göre değişmektedir (TCK, m.188).
B. 765 Sayılı Eski Türk Ceza Kanunu ile Karşılaştırma
765 sayılı TCK ile yeni TCK hükümleri arasında birçok benzerlik ve fark bulunmaktadır. Her iki kanunda da ruhsatsız imal, ithal, ihracat ve ticaret suç kapsamındadır. Ancak 5237 sayılı TCK ile uyuşturucu ve uyarıcı maddeler ayrıntılı şekilde ele alınmıştır. Ayrıca, 5237 sayılı kanunda bu suçun örgütlü şekilde işlenmesi durumunda ceza artırımına gidilmiş, bazı artırım nedenleri sadeleştirilmiştir (Şahin, 2016).
C. Suçun Konusu ve Korunan Hukuki Yarar
Uyuşturucu ve uyarıcı madde ticareti suçunun korunmaya çalışılan hukuki yararı, yalnızca bireysel sağlık değil, toplumun genel sağlığıdır. Sınıraşan etkileri ve sosyal zararı nedeniyle, bu suçlar “Topluma Karşı Suçlar” kapsamında değerlendirilmiştir (Kaya, 2019).
III. Suçun Maddi Unsurları
A. Fail
Uyuşturucu madde ticareti suçunun faili genellikle herhangi bir gerçek veya tüzel kişidir. Ancak meslek gruplarının (hekim, eczacı vb.) işlediği hallerde ceza artırılmaktadır (TCK, m.188/8). Örgüt faaliyeti kapsamında işlenmesi halinde ise ceza daha da artırılır (TCK, m.188/5).
B. Mağdur
Bu suçun mağduru tüm toplumdur. Uyuşturucu maddelerin yaygınlaşması toplum sağlığını, kamu düzenini ve sosyal yapıyı doğrudan tehdit etmektedir (Demir, 2020).
C. Suçun Konusu
Uyuşturucu ve uyarıcı maddeler, ulusal ve uluslararası düzenlemelerle tanımlanmıştır. 3298 sayılı Kanun ve 1961 Tek Sözleşmesi’nde belirtilen maddeler kapsamda yer alır (UNODC, 2020). TCK’da ise doğrudan sayım yerine, ilgili mevzuat ve Bakanlar Kurulu kararlarıyla belirlenen maddeler suç konusudur. Psikotrop madde olarak ruhsatlı bazı maddelerin de suç kapsamında olması mümkündür ancak bu durumlarda ruhsat ve izin incelenir (TCK, m.188/6).
IV. Suçun Hareket Unsuru ve Sonuçları
A. Hareket Unsuru
- Ruhsatsız veya ruhsata aykırı imal, ithal, ihraç etme (TCK, m.188/1).
- Ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak satma, satışa arz etme, başkalarına verme, sevk, nakil, depolama, satın alma, kabul etme, bulundurma (TCK, m.188/3).
Bu hareketler seçimlik hareketlidir; sadece biri gerçekleşse de suç tamamlanmış olur (Kara, 2018).
B. Sonuç Unsuru
Bu suçun sonucu, toplumsal sağlığın zarar görmesi ve kamu düzeninin bozulmasıdır. Ancak suçun tamamlanması için bireysel zarar gerekmez; eylemin toplum sağlığına yönelik tehlikesi yeterlidir.
V. Ceza Yaptırımları ve Artırım Nedenleri
- 188- (1) Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak imal, ithal veya ihraç eden kişi, yirmi yıldan otuz yıla kadar hapis ve ikibin günden yirmibin güne kadar adlî para cezası.
- 188-(3) Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak ülke içinde satan, satışa arz eden, başkalarına veren, sevk eden, nakleden, depolayan, satın alan, kabul eden, bulunduran kişi, on yıldan az olmamak üzere hapis ve bin günden yirmibin güne kadar adlî para cezası.
- 188-(3) son cümle, uyuşturucu veya uyarıcı madde verilen veya satılan kişinin çocuk olması hâlinde, veren veya satan kişiye verilecek hapis cezası on beş yıldan az olamaz.
- 188-(4) (Değişik: 27/3/2015-6638/11 md.) a) Yukarıdaki fıkralarda belirtilen uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin eroin, kokain, morfin, bazmorfin, sentetik kannabinoid ve türevleri, sentetik katinon ve türevleri, sentetik opioid ve türevleri veya amfetamin ve türevleri olması,
- b) Üçüncü fıkradaki fiillerin; okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi tedavi, eğitim, askerî ve sosyal amaçla toplu bulunulan bina ve tesisler ile bunların varsa çevre duvarı, tel örgü veya benzeri engel veya işaretlerle belirlenen sınırlarına iki yüz metreden yakın mesafe içindeki umumi veya umuma açık yerlerde işlenmesi,
- hâlinde verilecek ceza yarı oranında artırılır.
- 188-(5) (Değişik: 18/6/2014 – 6545/66 md.) Yukarıdaki fıkralarda gösterilen suçların, üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında, suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde, verilecek ceza bir kat artırılır.
- 188-(6) Üretimi resmi makamların iznine veya satışı yetkili tabip tarafından düzenlenen reçeteye bağlı olan ve uyuşturucu veya uyarıcı madde etkisi doğuran her türlü madde açısından da yukarıdaki fıkralar hükümleri uygulanır. (Ek cümle: 29/6/2005 – 5377/22 md.) Ancak, verilecek ceza yarısına kadar indirilebilir.
- 188-(7) Uyuşturucu veya uyarıcı etki doğurmamakla birlikte, uyuşturucu veya uyarıcı madde üretiminde kullanılan ve ithal veya imali resmi makamların iznine bağlı olan maddeyi ülkeye ithal eden, imal eden, satan, satın alan, sevk eden, nakleden, depolayan veya ihraç eden kişi, sekiz yıldan az olmamak üzere hapis ve bin günden yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
- 188-(8) Bu maddede tanımlanan suçların tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi tarafından işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.
VI. Uygulama ve Delil Unsurları
Uyuşturucu madde suçlarında maddelerin laboratuvar ortamında analiz edilerek içeriğinin tespit edilmesi zorunludur. Adli Tıp Kurumu ve Kriminal Laboratuvarlar bu konuda yetkilidir. Ayrıca, yakalanan maddelerin menşeinin tespiti uluslararası işbirliği açısından önem taşır (Ceza İşleri Genel Müdürlüğü, 2007).
VII. Sonuç
Uyuşturucu ve uyarıcı madde imal ve ticareti suçları, hukuki yapısı ve cezai yaptırımları bakımından ciddi ve kompleks bir alan oluşturmaktadır. Güncel TCK hükümleri, hem bireysel hem toplumsal sağlığı korumaya yönelik olarak detaylandırılmış, uluslararası sözleşmelere uyumlu biçimde düzenlenmiştir. Bu suçların etkin takibi ve yaptırımı için mevzuatın ve yargı uygulamalarının sürekli olarak gözden geçirilmesi gerekmektedir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. Uyuşturucu ve uyarıcı madde suçu için hangi maddeler suç kapsamındadır?
Uyuşturucu ve uyarıcı madde kavramı, 3298 sayılı Kanun, 1961 Tek Sözleşmesi ve Bakanlar Kurulu kararları ile belirlenmiş maddeleri içerir. Ruhsatsız veya ruhsata aykırı kullanılan her türlü uyuşturucu ve uyarıcı madde suç kapsamındadır.
2. Suçun işlenmesi için mutlaka maddelerin satışının yapılması gerekir mi?
Hayır, maddenin bulundurulması, satın alınması, kabul edilmesi, sevk edilmesi gibi eylemler de suç kapsamındadır.
3. Meslek mensuplarının işlediği uyuşturucu suçlarında ceza artar mı?
Evet, hekim, eczacı gibi meslek mensuplarının işlediği suçlarda ceza yarı oranında artırılır (TCK, m.188/8).
4. Örgütlü şekilde işlenen uyuşturucu suçu için ceza ne şekilde artar?
Örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlarda ceza bir kat artırılır (TCK, m.188/5).
5. Suçun mağduru kimdir?
Uyuşturucu suçu tüm toplumu mağdur eder, bu nedenle mağdur toplum sağlığıdır.
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.