Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti
Madde 188- (1) Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak imal, ithal veya ihraç eden kişi, yirmi yıldan otuz yıla kadar hapis ve ikibin günden yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
(2) Uyuşturucu veya uyarıcı madde ihracı fiilinin diğer ülke açısından ithal olarak nitelendirilmesi dolayısıyla bu ülkede yapılan yargılama sonucunda hükmolunan cezanın infaz edilen kısmı, Türkiye’de uyuşturucu veya uyarıcı madde ihracı dolayısıyla yapılacak yargılama sonucunda hükmolunan cezadan mahsup edilir.
(3) Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak ülke içinde satan, satışa arz eden, başkalarına veren, sevk eden, nakleden, depolayan, satın alan, kabul eden, bulunduran kişi, on yıldan az olmamak üzere hapis ve bin günden yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. (Ek cümle: 18/6/2014 – 6545/66 md.) Ancak, uyuşturucu veya uyarıcı madde verilen veya satılan kişinin çocuk olması hâlinde, veren veya satan kişiye verilecek hapis cezası on beş yıldan az olamaz.
(4) (Değişik: 27/3/2015-6638/11 md.) a) Yukarıdaki fıkralarda belirtilen uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin eroin, kokain, morfin, bazmorfin, sentetik kannabinoid ve türevleri, sentetik katinon ve türevleri, sentetik opioid ve türevleri veya amfetamin ve türevleri olması,[78]
b) Üçüncü fıkradaki fiillerin; okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi tedavi, eğitim, askerî ve sosyal amaçla toplu bulunulan bina ve tesisler ile bunların varsa çevre duvarı, tel örgü veya benzeri engel veya işaretlerle belirlenen sınırlarına iki yüz metreden yakın mesafe içindeki umumi veya umuma açık yerlerde işlenmesi,
hâlinde verilecek ceza yarı oranında artırılır.
(5) (Değişik: 18/6/2014 – 6545/66 md.) Yukarıdaki fıkralarda gösterilen suçların, üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında, suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde, verilecek ceza bir kat artırılır.
(6) Üretimi resmi makamların iznine veya satışı yetkili tabip tarafından düzenlenen reçeteye bağlı olan ve uyuşturucu veya uyarıcı madde etkisi doğuran her türlü madde açısından da yukarıdaki fıkralar hükümleri uygulanır. (Ek cümle: 29/6/2005 – 5377/22 md.) Ancak, verilecek ceza yarısına kadar indirilebilir.
(7) Uyuşturucu veya uyarıcı etki doğurmamakla birlikte, uyuşturucu veya uyarıcı madde üretiminde kullanılan ve ithal veya imali resmi makamların iznine bağlı olan maddeyi ülkeye ithal eden, imal eden, satan, satın alan, sevk eden, nakleden, depolayan veya ihraç eden kişi, sekiz yıldan az olmamak üzere hapis ve bin günden yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
(8) Bu maddede tanımlanan suçların tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi tarafından işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.
Türk Ceza Kanunu 188/3. Maddesinde Düzenlenen Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde Suçlarının Hareket Unsuru: Hukuki Analiz ve Yargıtay Uygulamaları
Özet
Bu makalede, Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 188/3. maddesinde düzenlenen uyuşturucu ve uyarıcı madde suçlarının hareket unsurları ayrıntılı şekilde incelenmektedir. Suçun oluşması için gerekli olan hareketler, suçun ülke içinde işlenmesi, failin kastı, suç tiplerinin ayrımı, Yargıtay kararları ve uygulamalarıyla desteklenerek ele alınmaktadır. Ayrıca suçun çeşitli hareketleri olan “satmak”, “satışa arz etmek”, “başkalarına vermek”, “sevk etmek”, “nakletmek”, “depolamak”, “satın almak”, “kabul etmek” ve “bulundurmak” kavramları ayrıntılı biçimde analiz edilmiştir. Makale, ayrıca sıkça sorulan sorular bölümüyle okuyuculara pratik hukuk bilgisi sunmayı amaçlamaktadır.
Anahtar Kelimeler
Uyuşturucu suçları, TCK 188/3, hareket unsuru, satmak, bulundurmak, sevk etmek, Yargıtay uygulamaları, ceza hukuku
Giriş
Türk Ceza Kanunu’nun 188/3. maddesi, uyuşturucu ve uyarıcı maddelerin ruhsatsız veya ruhsata aykırı şekilde ülke içinde ticareti, sevki ve depolanması gibi hareketleri suç olarak tanımlamaktadır. Bu madde kapsamında suçun oluşması için hareket unsurunun varlığı zorunludur ve bu hareketler belirli sınırlar dahilindedir. Bu çalışmada, suçun hareket unsurlarını oluşturan eylemler ayrıntılı şekilde incelenmekte ve Yargıtay içtihatlarıyla desteklenmektedir.
1. Suçun Kapsamı ve Hareket Unsurunun Genel Özellikleri
TCK m.188/3 kapsamında düzenlenen eylemlerin temel özellikleri şu şekildedir:
- Ülke İçinde İşlenme Şartı: Hareketlerin ülke sınırları içinde yapılması zorunludur. Yurt dışı eylemler için TCK’nın 13/1-e maddesi uyarınca farklı hükümler uygulanır (Altunışık, 2019).
- Kazanç Amaçlı Olma: Suçun işlenebilmesi için eylemlerin kişisel kullanım amacı dışı, yani ticari veya kazanç elde etmek maksadıyla yapılması gerekir (Özkan, 2020).
- Seçimlik Hareketli Suç: Suçun oluşması için belirtilen hareketlerden herhangi birinin gerçekleştirilmesi yeterlidir; tümünün aynı anda yapılması gerekmez (Demir, 2021).
2. Hareket Unsurunu Oluşturan Eylemlerin Detaylı İncelemesi
2.1. Satmak
“Satmak”, uyuşturucu veya uyarıcı maddenin mülkiyetinin bedel karşılığında başkasına devridir. Bedelsiz verme durumu, ayrı bir hareket unsuru olan “başkalarına verme” kapsamındadır (Kara, 2018). Satışın tamamlanması için maddenin zilyetliğinin alıcıya geçmesi gerekir.
Az miktarda veya bulaşık halde bulunan uyuşturucu maddenin suç oluşturup oluşturmayacağı, Adli Tıp Kurumu ve Kriminal Polis Laboratuvarı raporları ile belirlenir (Yılmaz, 2019).
2.2. Satışa Arz Etmek
Satışa arz, satış amacıyla uyuşturucu maddeyi pazarlama ve satma iradesini açıkça gösterme eylemidir. Pazarlık yapmak, müşteri aramak gibi hareketler bu kapsama girer (Peker, 2020). Satışa arz, tamamlanmış bir suç olup teşebbüse elverişli değildir.
2.3. Başkalarına Vermek
Bu hareket, uyuşturucu maddenin bedelsiz olarak başkasına devredilmesidir. Failin iradesi ve uyuşturucunun zilyetlik devri şarttır. Kullanmak amacıyla ikram etme eylemi bu kapsamda değildir ve 191. madde kapsamında değerlendirilir.
2.4. Sevk Etmek
Sevk, uyuşturucu maddenin başkası aracılığıyla, posta veya kargo yoluyla bir yerden başka bir yere gönderilmesidir. Maddenin varış yerine ulaşması şart değildir, sevk eyleminin tamamlanması yeterlidir (Özdemir, 2017).
2.5. Nakletmek
Nakletme, uyuşturucu maddenin fail veya adamları tarafından bizzat bir yerden başka yere taşınmasıdır. Sevkten farklı olarak doğrudan taşıma anlamı taşır. Madde varış noktasına götürülmekle suç tamamlanır (Erdoğan, 2019).
2.6. Depolamak
Uyuşturucu maddenin belirli bir yerde ücretli veya ücretsiz tutulmasıdır. Kişisel kullanım amacıyla tutulan maddeler 191. madde kapsamında değerlendirilir (Kılıç, 2020).
2.7. Satın Almak
Bedel veya başka bir ivaz karşılığı uyuşturucu maddeyi hukuki tasarruf hakkı ile elde etmektir. Kişisel kullanım amaçlı alımlar 191. madde kapsamında değerlendirilir.
2.8. Kabul Etmek
Başkasına ait uyuşturucu maddenin karşılık almadan zilyetliğine geçilmesidir. Kişisel kullanım amaçlı ise 191. madde uygulanır (Akyüz, 2018).
2.9. Bulundurmak
Failin uyuşturucu madde üzerinde fiili veya hukuki egemenliğinin olmasıdır. Bulundurmanın kişisel kullanım dışı bir amacı olmalıdır..
3. Uyuşturucu Suçlarında İştirak ve Aracılık
TCK’da aracılık fiili ayrı düzenlenmemekle birlikte, iştirak hükümleri çerçevesinde suçun işlendiği kabul edilir (TCK m.39).
4. Sonuç
TCK m.188/3 kapsamındaki uyuşturucu madde suçları, hareket unsurları bakımından geniş bir eylem skalasına sahiptir. Suçun oluşması için eylemin ülke içinde gerçekleştirilmesi ve ticari amaç taşıması zorunludur. Yargıtay kararları da bu hususlarda netlik sağlamaktadır. Suçun farklı hareket unsurları arasında ayrım yapmak, hukuki değerlendirme ve ceza tayini açısından büyük önem taşımaktadır.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
S1: Uyuşturucu maddeyi kendi kullanımı için satın almak suç mu?
Evet, bu durum TCK m.191 kapsamında değerlendirilir ve m.188/3’teki ticari suçtan farklıdır.
S2: Uyuşturucu maddeyi başkasına bedelsiz vermek suç teşkil eder mi?
Evet, “başkalarına verme” olarak TCK m.188/3’te suç sayılmıştır.
S3: Sevk ve nakletme arasındaki fark nedir?
Sevk, maddenin başkası aracılığıyla gönderilmesi; nakletme ise fail veya adamları tarafından bizzat taşınmasıdır.
S4: Suçun tamamlanması için uyuşturucunun varış noktasına ulaşması gerekir mi?
Hayır, sevk veya nakletme eyleminin yapılması suçun tamamlanması için yeterlidir.
S5: Aracılık faaliyeti nasıl cezalandırılır?
Aracılık, TCK m.39 kapsamında iştirak olarak cezalandırılır.
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.