Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti
Madde 188- (1) Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak imal, ithal veya ihraç eden kişi, yirmi yıldan otuz yıla kadar hapis ve ikibin günden yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
(2) Uyuşturucu veya uyarıcı madde ihracı fiilinin diğer ülke açısından ithal olarak nitelendirilmesi dolayısıyla bu ülkede yapılan yargılama sonucunda hükmolunan cezanın infaz edilen kısmı, Türkiye’de uyuşturucu veya uyarıcı madde ihracı dolayısıyla yapılacak yargılama sonucunda hükmolunan cezadan mahsup edilir.
(3) Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak ülke içinde satan, satışa arz eden, başkalarına veren, sevk eden, nakleden, depolayan, satın alan, kabul eden, bulunduran kişi, on yıldan az olmamak üzere hapis ve bin günden yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. (Ek cümle: 18/6/2014 – 6545/66 md.) Ancak, uyuşturucu veya uyarıcı madde verilen veya satılan kişinin çocuk olması hâlinde, veren veya satan kişiye verilecek hapis cezası on beş yıldan az olamaz.
(4) (Değişik: 27/3/2015-6638/11 md.) a) Yukarıdaki fıkralarda belirtilen uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin eroin, kokain, morfin, bazmorfin, sentetik kannabinoid ve türevleri, sentetik katinon ve türevleri, sentetik opioid ve türevleri veya amfetamin ve türevleri olması,[78]
b) Üçüncü fıkradaki fiillerin; okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi tedavi, eğitim, askerî ve sosyal amaçla toplu bulunulan bina ve tesisler ile bunların varsa çevre duvarı, tel örgü veya benzeri engel veya işaretlerle belirlenen sınırlarına iki yüz metreden yakın mesafe içindeki umumi veya umuma açık yerlerde işlenmesi,
hâlinde verilecek ceza yarı oranında artırılır.
(5) (Değişik: 18/6/2014 – 6545/66 md.) Yukarıdaki fıkralarda gösterilen suçların, üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında, suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde, verilecek ceza bir kat artırılır.
(6) Üretimi resmi makamların iznine veya satışı yetkili tabip tarafından düzenlenen reçeteye bağlı olan ve uyuşturucu veya uyarıcı madde etkisi doğuran her türlü madde açısından da yukarıdaki fıkralar hükümleri uygulanır. (Ek cümle: 29/6/2005 – 5377/22 md.) Ancak, verilecek ceza yarısına kadar indirilebilir.
(7) Uyuşturucu veya uyarıcı etki doğurmamakla birlikte, uyuşturucu veya uyarıcı madde üretiminde kullanılan ve ithal veya imali resmi makamların iznine bağlı olan maddeyi ülkeye ithal eden, imal eden, satan, satın alan, sevk eden, nakleden, depolayan veya ihraç eden kişi, sekiz yıldan az olmamak üzere hapis ve bin günden yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
(8) Bu maddede tanımlanan suçların tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi tarafından işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.
TCK 188/7. Maddesinde Düzenlenen Suçun Hareket Unsuru ve Hukuki İncelemesi
Giriş
Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 188. maddesinin 7. fıkrası, uyuşturucu ve uyarıcı madde üretiminde kullanılan, ancak kendisi uyuşturucu veya uyarıcı etki doğurmayan maddelerin izinsiz ithali, imalatı, satışı ve benzeri eylemleri cezalandırmaktadır. Bu makalede, 188/7. maddedeki suçun hareket unsurları ayrıntılı şekilde ele alınacak; bu eylemlerin hukuki niteliği, uygulama alanı ve Yargı kararları ışığında incelenecektir.
1. TCK 188/7. Maddesinin Kapsamı ve Suç Konusu
TCK 188/7. madde, uyuşturucu ve uyarıcı etki doğurmayan, ancak bu maddelerin üretiminde kullanılan ve imal ve ithalatı resmi makamların iznine bağlı maddeleri kapsamaktadır. Suçun temelini, bu maddelerin ülkeye izinsiz ithali, imalatı, satışı, satın alınması, sevki, nakli, depolanması veya ihracı oluşturmaktadır (Türk Ceza Kanunu, 2004, md. 188/7).
Bu maddelerin başlıca özelliği, doğrudan uyuşturucu etkisi olmaması, ancak üretim sürecinde kritik rol oynamalarıdır. Örneğin, asit anhidrit gibi maddeler, eroin gibi uyuşturucuların üretiminde kullanılan önemli bileşenlerdendir (BM Uyuşturucu ve Psikotrop Maddeler Sözleşmesi, 1988).
2. Hareket Unsurları
2.1. İthalat ve İmalat
Suçun hareket unsurları arasında ülkeye izinsiz ithal etmek ve üretmek yer almaktadır. Bu eylemler, resmi makamların verdiği izne tabi olup, izinsiz yapıldığında suç teşkil eder (Sağlık Bakanlığı, 2023).
2.2. Satış ve Satın Alma
Maddenin izinsiz satılması ve satın alınması da suç kapsamındadır. Burada maddelerin doğrudan uyuşturucu etkisi olmaması, hukuki sorumluluğu ortadan kaldırmaz.
2.3. Sevk ve Nakil
Ülke içinde veya dışına yapılan sevk ve nakil faaliyetleri de bu kapsamda değerlendirilir. Nakil, maddelerin bizzat taşınması; sevk ise maddelerin gönderilmesi anlamına gelir. Bu eylemler, izinsiz yapıldığında suç oluşturur.
2.4. Depolama ve İhraç
Depolama ve ihraç da suçun hareket unsurlarındandır. Maddelerin depolanması, kişisel kullanım amaçlı olsa bile izinsiz yapılması durumunda suç teşkil eder.
3. Suçun Niteliği ve Seçimlik Hareketlilik
188/7. madde seçimlik hareketli suçlar kapsamındadır; burada hareketlerden herhangi birinin gerçekleştirilmesi, suçun oluşması için yeterlidir (Özbek, 2020). Birden fazla hareketin aynı suç konusu madde üzerinde yapılması, suçun tek sayılması sonucunu doğurur.
Ancak farklı maddeler için bu hareketlerin gerçekleştirilmesi, ayrı suçların varlığını gösterir.
4. Resmi İzin ve İlgili Kurumlar
İthalat ve imalatın resmi makamların iznine tabi olup olmadığı, suçun oluşup oluşmadığını belirleyen temel kriterdir. Sağlık Bakanlığı ve Dış Ticaret Müsteşarlığı gibi kurumların görüşü, hukuki değerlendirme açısından bağlayıcıdır (Sağlık Bakanlığı, 2023).
5. Uygulamada Örnek: Eroin Üretiminde Kullanılan Maddeler
Örneğin, eroin üretiminde kullanılan asit anhidrit gibi maddelerin izinsiz ithali ve kullanımı 188/7. madde kapsamında cezalandırılır. Basit laboratuvar işlemleriyle eroin üretimi mümkün olduğundan, bu maddelerin kontrolü büyük önem taşır (Narkotik Şube Raporu, 2022).
7. Suçun Örgüt Faaliyetleri Bağlamında Değerlendirilmesi
188/7. maddede düzenlenen suçlar, doğrudan örgüt faaliyeti kapsamında değerlendirilmemiştir. Ancak bu suçların örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, Türk Ceza Kanunu’nun 220. maddesi ve ilgili düzenlemeleri uygulanabilir (Çetin, 2019).
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
S1: 188/7. maddedeki suçlar uyuşturucu maddelerin etkisi olmayan maddeleri mi kapsar?
Evet. Bu madde, doğrudan uyuşturucu etkisi olmayan, ancak uyuşturucu üretiminde kullanılan maddelerin izinsiz ithal, imal, satış ve benzeri eylemlerini kapsar.
S2: Bu maddede belirtilen maddelerin resmi izni nasıl kontrol edilir?
Sağlık Bakanlığı ve Dış Ticaret Müsteşarlığı gibi resmi kurumların izin belgeleri ve kayıtları incelenerek değerlendirme yapılır.
S3: Farklı uyuşturucu maddeler için aynı hareketlerin yapılması durumunda ne olur?
Farklı maddeler için bu hareketlerin gerçekleştirilmesi, ayrı suçların varlığı anlamına gelir ve her biri için ayrı ceza uygulanabilir.
S4: Bu suçlar örgüt faaliyeti kapsamında değerlendirilebilir mi?
188/7. madde doğrudan örgüt suçlarını kapsamaz, ancak bu suçların örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde örgüt suçları hükümleri uygulanabilir.
Sonuç
TCK’nın 188/7. maddesi, uyuşturucu etkisi olmayan ancak üretim sürecinde kullanılan maddelerin izinsiz ithalatı, imalatı, satışı ve diğer ilgili eylemleri düzenleyerek, uyuşturucu ile mücadelede önemli bir hukuki araç sunmaktadır. Suçun hareket unsurları geniş bir yelpazeye yayılmış olup, resmi izinlerin bulunmaması suçun oluşması için belirleyici unsurdur. Hukuki değerlendirmelerde, ilgili resmi kurumların izin durumu ve maddelerin niteliği titizlikle araştırılmalıdır.
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.