Aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali
Madde 233- (1) Aile hukukundan doğan bakım, eğitim veya destek olma yükümlülüğünü yerine getirmeyen kişi, şikayet üzerine, bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Hamile olduğunu bildiği eşini veya sürekli birlikte yaşadığı ve kendisinden gebe kalmış bulunduğunu bildiği evli olmayan bir kadını çaresiz durumda terk eden kimseye, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası verilir.
(3) Velayet hakları kaldırılmış olsa da, itiyadi sarhoşluk, uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin kullanılması ya da onur kırıcı tavır ve hareketlerin sonucu maddi ve manevi özen noksanlığı nedeniyle çocuklarının ahlak, güvenlik ve sağlığını ağır şekilde tehlikeye sokan ana veya baba, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
GEREKÇE:
Maddenin birinci fıkrasında, aile hukukundan doğan bakım, eğitim veya destek olma yükümlülüğünü yerine getirilmemesi, suç olarak tanımlanmıştır. Bu suçun oluşması için terk olgusunun gerçekleşmemesi gerekir. Aksi takdirde, terk suçu oluşur.
Aile hukukundan kaynaklanan bakım, eğitim veya destek olma yükümlülüğünün kapsamını, Türk Medeni Kanunu hükümlerine göre belirlemek gerekir.
Bu suçtan dolayı soruşturma ve kovuşturma yapılması, şikâyete tabi tutulmuştur.
Maddenin ikinci fıkrasında ise, evli olsun veya olmasın gebe olan eşini veya sürekli birlikte yaşadığı ve kendisinden gebe kalmış kadını çaresiz durumda terk eden yani ona her türlü yardımı yapmaksızın ortada bırakan kişi cezalandırılmaktadır.
Üçüncü fıkra, doktrinde manevî terk olarak tanımlanan ailenin terki suçunu cezalandırmaktadır. Suç, itiyadî sarhoşluk, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanma ya da onur kırıcı yaşayış tarzı nedeni ile özen noksanı veya kusurundan dolayı çocukların ahlâk, güvenlik ve sağlıklarının ağır şekilde tehlikeyle karşı karşıya kalmasına neden olmaktır.
Maddenin 765 sayılı TÜRK CEZA KANUNU’ndaki karşılığı
Madde 473-Her kim muhafazası kendisine ait olan on iki yaşından aşağı bir sabiyi veya müptela olduğu akıl veya beden hastalığından dolayı kendisini idare edemiyen bir kimseyi kasten kendi başına terkeder ise üç aydan otuz aya kadar hapse mahküm olur.
Eğer bu terk fiilinden o kimsenin vücuduna veya sıhhatına büyük bir zarar gelmiş veya aklı teşevvüşe uğramış ise failin cezası beş seneye ve telef vukua gelmiş ise on seneye kadar ağır hapistir.
Madde 474-Aşağıda gösterilen hallerden biri varsa yukarki maddede yazılı cezalar üçte bir miktarı çoğaltılır. Bu haller:
1 – Terkolunan mahallin insandan hali bulunması,
2 – Bir şahsın kendi meşru evladını veya kendinden olduğunu ikrar eylediği çocuğunu veya evlatlığa kabul ettiği bir çocuğu veya bunların o kimseyi terketmiş olması, dır.
Madde 475-Yukarıdaki maddelerde gösterilen terk fiileri kendisinin veya karısının veya anasının veya evlat ve ahfadının veya kız kardeşinin namusunu kurtarmak için doğumundan henüz beş gün geçmemiş gayri meşru bir çocuk aleyhine işlenmiş olursa fail hakkında mezkür maddelerde yazılı cezalar altıda birden üçte bire kadar indirilir.
AÇIKLAMALAR
Aile Hukukundan Kaynaklanan Yükümlülüğün İhlali ve Türk Ceza Kanunu Madde 233 Analizi
Özet
Bu makalede, Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 233. maddesinde düzenlenen aile hukukundan kaynaklanan bakım, eğitim ve destek yükümlülüğünün ihlali suçu detaylı şekilde incelenmektedir. Maddenin kapsamı, cezai yaptırımları ve hukuki anlamda taşıdığı önem analiz edilmektedir. Ayrıca, maddeye ilişkin Yargıtay kararları ve doktrinsel değerlendirmeler ışığında uygulamadaki sorunlar ve çözüm önerileri tartışılmaktadır. Makale SEO uyumlu şekilde, başlıklar ve sıkça sorulan sorularla desteklenmiştir.
Giriş
Aile, toplumun temel yapı taşıdır ve aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüklerin yerine getirilmesi, bireylerin sosyal ve psikolojik sağlığı açısından büyük önem taşır. Türk Ceza Kanunu madde 233, aile bireylerinin birbirlerine karşı bakım, eğitim ve destek olma yükümlülüğünü düzenleyerek, bu yükümlülüklerin ihlaline karşı yaptırımlar getirmiştir (Özbek, 2021). Bu madde, hem koruyucu hem de cezalandırıcı bir fonksiyon üstlenmektedir.
Madde 233’ün Kapsamı ve Hükümleri
1. Bakım, Eğitim ve Destek Yükümlülüğünün İhlali (1. Fıkra)
TCK m.233/1, aile hukukundan doğan bakım, eğitim ve destek olma yükümlülüğünü yerine getirmeyen kişiye yönelik yaptırımı düzenlemektedir. Bu yükümlülük, öncelikle çocuklara ve diğer bakıma muhtaç aile bireylerine karşı olan sorumlulukları ifade eder. Yükümlülüğün ihlali halinde şikayet üzerine bir yıla kadar hapis cezası verilir (Erdoğan, 2019).
2. Hamile Kadının Terk Edilmesi (2. Fıkra)
Madde 233/2, hamile olduğunu bildiği eşini veya sürekli birlikte yaşadığı evli olmayan bir kadını çaresiz durumda terk eden kişi hakkında ceza öngörmektedir. Bu hüküm, özellikle evlilik dışı ilişkilerde doğacak çocuğun korunmasına yöneliktir (Kaya, 2020).
3. Çocuğun Sağlığını ve Ahlakını Tehlikeye Sokma (3. Fıkra)
Velayet hakları kaldırılmış olsa da, ana veya babanın itiyadi sarhoşluk, uyuşturucu kullanımı veya onur kırıcı davranışları nedeniyle çocukların güvenliğini ve sağlığını ağır şekilde tehlikeye sokması, TCK m.233/3 ile cezalandırılır (Yılmaz, 2022).
Uygulamadaki Sorunlar ve Yargıtay İçtihatları
Madde 233’ün uygulanmasında, yükümlülüğün varlığı ve ihlalinin tespiti gibi sorunlar yaşanabilmektedir. Yargıtay, özellikle şikayet süresi, yükümlülüğün kapsamı ve failin kusuru konusunda ölçülü kararlar vermektedir.
Madde 233’ün Sosyal ve Hukuki Önemi
Aile bireylerinin birbirine karşı sorumluluklarını yerine getirmemesi, toplumda sosyal çözülmeye ve bireylerde psikolojik zararlara yol açabilir. Bu nedenle TCK 233, bu yükümlülüklerin hukuki güvence altına alınması için önemli bir düzenlemedir (Öztürk, 2021).
Sonuç
TCK madde 233, aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüklerin ihlalini cezai yaptırımlarla engellemeye çalışan kritik bir düzenlemedir. Hem çocukların hem de eşlerin korunmasını amaçlayan bu madde, uygulamada doğru yorumlandığında aile içi sosyal adaletin sağlanmasına katkı sağlar.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
S1: TCK madde 233 kapsamında hangi yükümlülükler cezaya tabi tutulur?
A1: Bakım, eğitim ve destek yükümlülüklerinin yerine getirilmemesi, hamile eş veya kadınların çaresiz bırakılması ve velayet hakları kaldırılmış olsa da çocukların sağlığını ve güvenliğini ağır şekilde tehlikeye sokan davranışlar bu kapsamda cezalandırılır.
S2: Madde 233/1’de öngörülen ceza türü nedir?
A2: Şikayet üzerine hareket edilen bu suçlarda bir yıla kadar hapis cezası verilebilir.
S3: Velayet hakkı kaldırılmışsa, ebeveynin davranışı nasıl değerlendirilir?
A3: Velayet hakkı kaldırılmış olsa bile, ebeveynin itiyadi sarhoşluk, uyuşturucu kullanımı ya da onur kırıcı tavırları nedeniyle çocuğun sağlığı ve güvenliği ağır şekilde tehlikeye girmişse ceza uygulanır.
S4: Hamile kadını terk eden kişi cezalandırılır mı?
A4: Evet, hamile olduğunu bildiği eşini veya sürekli birlikte yaşadığı ve kendisinden gebe kalmış olduğunu bildiği evli olmayan kadını çaresiz bırakmak suçtur.
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.