Etkin pişmanlık
Madde 201- (1) Sahte olarak para veya kıymetli damga üreten, ülkeye sokan, nakleden, muhafaza eden veya kabul eden kişi, bu para veya kıymetli damgaları tedavüle koymadan ve resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, diğer suç ortaklarını ve sahte olarak üretilen para veya kıymetli damgaların üretildiği veya saklandığı yerleri merciine haber verirse, verilen bilginin suç ortaklarının yakalanmasını ve sahte olarak üretilen para veya kıymetli damgaların ele geçirilmesini sağlaması halinde, hakkında cezaya hükmolunmaz.
(2) Sahte para veya kıymetli damga üretiminde kullanılan alet ve malzemeyi izinsiz olarak üreten, ülkeye sokan, satan, devreden, satın alan, kabul eden veya muhafaza eden kişi, resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, diğer suç ortaklarını ve bu malzemenin üretildiği veya saklandığı yerleri ilgili makama haber verirse, verilen bilginin suç ortaklarının yakalanmasını ve bu malzemenin ele geçirilmesini sağlaması halinde, hakkında cezaya hükmolunmaz.
GEREKÇE:
Madde metninde etkin pişmanlık hâli düzenlenmiştir.
Birinci fıkraya göre, etkin pişmanlık için, sahte olarak para veya kıymetli damga üreten, ülkeye sokan, nakleden, muhafaza eden veya kabul eden kişi, bu para veya damgaları tedavüle koymadan ve resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, diğer suç ortaklarını ve sahte olarak üretilen para veya damgaların üretildiği veya saklandığı yerleri merciine haber vermesi ve ayrıca, verilen bilginin suç ortaklarının yakalanmasını ve sahte olarak üretilen paranın ele geçirilmesini sağlaması gerekir. Aksi takdirde, etkin pişmanlıktan yararlanılamaz.
İkinci fıkrada ise ayrı bir etkin pişmanlık hükmüne yer verilmiştir. Buna göre; sahte para veya kıymetli damga üretiminde kullanılan alet ve malzemeyi izinsiz olarak üreten, ülkeye sokan, satan, devreden, satın alan, kabul veya muhafaza eden kişinin etkin pişmanlıktan yararlanabilmesi için; resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, diğer suç ortaklarını ve bu malzemenin üretildiği veya saklandığı yerleri merciine haber vermesi ve ayrıca, verilen bilginin suç ortaklarının yakalanmasını ve bu malzemenin ele geçirilmesini sağlaması gerekir.
Maddenin 765 sayılı TÜRK CEZA KANUNU’ndaki karşılığı
Madde 326 – (Değişik: 8/6/1933 – 2275/1 md.)
Evvelki meddelerde yazılı olan fiillerden bir veya bir kaçını işledikten sonra Hükümetçe haber alınmazdan evvel bu maddede yazılı şeylerin taklit veya tağyir veya imaline veya tedavüle konmasına mani olanlara ceza verilmez.
AÇIKLAMALAR
TCK 201. Madde Kapsamında Etkin Pişmanlık: Sahte Para ve Kıymetli Damga Suçlarında Ceza İndirimi ve Hükmün Kaldırılması
Giriş
Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 201. maddesi, sahte para ve kıymetli damga üretimi ve bu suçla bağlantılı malzeme kullanımına ilişkin etkin pişmanlık hükümlerini düzenlemektedir. Etkin pişmanlık, ceza hukukunda suçu işleyen failin, resmi makamlara suç ortakları ve suç eşyası hakkında bilgi vererek suçun önlenmesine katkı sağlaması durumunda ceza yaptırımlarının uygulanmamasını öngören önemli bir müessesedir.
1. TCK 201. Madde Metni ve Gerekçesi
Madde Metni
Madde 201
(1) Sahte olarak para veya kıymetli damga üreten, ülkeye sokan, nakleden, muhafaza eden veya kabul eden kişi, bu para veya kıymetli damgaları tedavüle koymadan ve resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, diğer suç ortaklarını ve sahte olarak üretilen para veya kıymetli damgaların üretildiği veya saklandığı yerleri merciine haber verirse, verilen bilginin suç ortaklarının yakalanmasını ve sahte olarak üretilen para veya kıymetli damgaların ele geçirilmesini sağlaması hâlinde, hakkında cezaya hükmolunmaz.
(2) Sahte para veya kıymetli damga üretiminde kullanılan alet ve malzemeyi izinsiz olarak üreten, ülkeye sokan, satan, devreden, satın alan, kabul eden veya muhafaza eden kişi, resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, diğer suç ortaklarını ve bu malzemenin üretildiği veya saklandığı yerleri ilgili makama haber verirse, verilen bilginin suç ortaklarının yakalanmasını ve bu malzemenin ele geçirilmesini sağlaması hâlinde, hakkında cezaya hükmolunmaz.
Gerekçe Özeti
Etkin pişmanlık müessesesi ile suçun önlenmesi ve suç örgütlerinin çökertilmesi hedeflenmiştir. Failin, suçun aydınlatılmasına ciddi katkı sağlaması durumunda ceza yaptırımından kurtulması amaçlanır. Ayrıca, etkin pişmanlık hakkı, resmi makamların henüz fiilden haberdar olmadığı ve suç henüz tamamlanmamışken geçerlidir.
2. Etkin Pişmanlık Kapsamı ve Şartları
2.1. Kapsam
- Birinci Fıkra: Sahte para veya kıymetli damga üreten, sokan, nakleden, muhafaza eden veya kabul edenler.
- İkinci Fıkra: Sahte para veya kıymetli damga üretiminde kullanılan alet ve malzemeyi izinsiz üreten, satan, devreden, satın alan, kabul eden veya muhafaza edenler.
2.2. Etkin Pişmanlık Koşulları
- Tedavüle Koymama: Sahte para veya damgaların henüz piyasaya sürülmemiş olması gerekir. Tedavüle konulması halinde etkin pişmanlık imkanı ortadan kalkar.
- Resmi Makamların Fiilden Haberdar Olmaması: Fail, suç işledikten sonra resmi makamların (Cumhuriyet Başsavcılığı, kolluk birimleri vb.) konudan haberdar olmadan önce bilgi vermelidir.
- Yetkili Mercie Bilgi Verme: Suç ortakları ve sahte paranın/damganın üretildiği veya saklandığı yerler hakkında özgür iradeyle bilgi verilmelidir.
- Bilginin Sonuç Vermesi: Verilen bilginin suç ortaklarının yakalanmasını veya sahte paranın/damganın alet ve malzemelerinin ele geçirilmesini sağlaması gerekir. Bu neticenin tam olması zorunlu değildir, kısmi sonuçlar da yeterlidir.
3. Tarihsel Gelişim ve Hukuki Dayanak
TCK 201. madde, 765 sayılı eski Türk Ceza Kanunu’nun 326. maddesinin güncellenmiş halidir. 765 sayılı TCK’da yer alan hüküm, etkin pişmanlık kurumunun temelini oluşturmuş ve zaman içinde günümüzün ihtiyaçlarına uygun olarak modernize edilmiştir.
4. Hukuki Sonuçlar ve Uygulama
Etkin pişmanlık halinin gerçekleşmesi durumunda, fail hakkında ceza verilmesine yer olmadığına dair karar verilir (CMK m. 223/4-a). Bu, cezanın tamamen kaldırılması anlamına gelir. Ceza indirimi veya başka bir yaptırım öngörülmemiştir. Ayrıca, etkin pişmanlık suçu işlemiş olan failin diğer suçlardan sorumluluğu saklıdır.
5. Sık Sorulan Sorular (SSS)
S1: Etkin pişmanlıktan yararlanmak için sahte paranın tedavüle konmaması neden şarttır?
C1: Çünkü tedavüle sürülen sahte para kamu zararına neden olur. Etkin pişmanlık, zararın önlenmesini ve suçun erken aşamada engellenmesini hedefler.
S2: Resmi makamların fiilden haberdar olması etkin pişmanlıktan yararlanmayı engeller mi?
C2: Evet, failin suçtan önce resmi makamların haberi olmadan bilgi vermesi gereklidir. Aksi halde etkin pişmanlık uygulanmaz.
S3: Verilen bilgi netice vermezse etkin pişmanlık uygulanır mı?
C3: Hayır, bilginin suç ortaklarının yakalanması veya suç eşyasının ele geçirilmesini sağlaması zorunludur. Kısmi netice yeterli olabilir.
S4: Etkin pişmanlık halinde fail tamamen cezasız mı kalır?
C4: Evet, fail hakkında ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilir.
S5: Etkin pişmanlık sadece suçun faillerine mi tanınır?
C5: Hayır, sahte paranın üretiminde kullanılan alet ve malzemeyi satan, satın alan veya muhafaza edenler de bu haktan yararlanabilir.
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.