Görevi yaptırmamak için direnme
Madde 265- (1) Kamu görevlisine karşı görevini yapmasını engellemek amacıyla, cebir veya tehdit kullanan kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Suçun yargı görevi yapan kişilere karşı işlenmesi halinde, iki yıldan dört yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
(3) Suçun, kişinin kendisini tanınmayacak bir hale koyması suretiyle veya birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi halinde, verilecek ceza üçte biri oranında artırılır.
(4) Suçun, silahla ya da var olan veya var sayılan suç örgütlerinin oluşturdukları korkutucu güçten yararlanılarak işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza yarı oranında artırılır.
(5) Bu suçun işlenmesi sırasında kasten yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşmış hallerinin gerçekleşmesi durumunda, ayrıca kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanır.
GEREKÇE:
Madde metninde, görevini yaptırmamak için kamu görevlisine direnme fiilleri suç olarak tanımlanmıştır.
Birinci fıkrada, kamu görevlisine karşı görevini yapmasını engellemek amacıyla, cebir veya tehdit kullanılması hâlinde verilecek ceza belirlenmiştir. Bu suçun oluşması için kullanılan cebrin kasten yaralama suçunun temel şekli veya daha az cezayı gerektiren hâli kapsamında değerlendirilebilecek boyutta olması gerekir. Aksi takdirde, dördüncü fıkra hükmüne göre uygulama yapmak gerekir.
Maddenin ikinci fıkrasında ise, direnilen kamu görevlisinin yargı görevi yapan kişi olması, bu suç açısından daha ağır cezayı gerektiren nitelikli unsur olarak kabul edilmiştir.
Üçüncü fıkraya göre, suçun, kişinin kendisini tanınmayacak bir hâle koyması suretiyle veya birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi hâlinde, verilecek ceza artırılacaktır. Keza, dördüncü fıkrada, suçun, silâhla ya da var olan veya var sayılan suç örgütlerinin oluşturdukları korkutucu güçten yararlanılarak işlenmesi hâli, cezanın artırılması sebebi olarak kabul edilmiştir.
Son fıkraya göre, bu suçun işlenmesi sırasında kasten yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşmış hâllerinin gerçekleşmesi durumunda, ayrıca kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanacaktır.
Maddenin 765 sayılı Türk Ceza Kanunundaki Karşılığı:
765/Madde 258- (Değişik: 9.7.1953-6123/1md)
Bir memura veya ona yardım edenlere memuriyetine ait vazifeleri ifa sırasında cebir ve şiddet veya tehdit ile mukavemet eden kimse altı aydan iki seneye kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(Değişik: 7.6.1979-2245/6 md) Eylem silahla bir kişi tarafından işlenmişse iki yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilir. Eylemin iki veya daha çok silahlı kişiler tarafından veya silahsız olsa bile toplanmış beşten çok kişiler tarafından işlenmesi halinde verilecek ceza üç yıldan beş yıla kadar hapis cezasıdır.
(3. fıkra Anayasa Mahkemesinin 26.5.1998 gün ve E.1997/32, K.1998/25 sayılı kararı ile iptal edildi. RG. Yayın ve yürürlük tarihi: 11.3.2003)
Eğer memur haiz olduğu selahiyet hududunu tecavüz ederek veya keyfi hareketlerle bu muameleye sebebiyet vermiş ise fail hakkında geçen maddelerdeki ceza dörtte bire kadar indirilebileceği gibi icabına göre ceza büsbütün kaldırılabilir.
254, 255, 256 ve 257’nci maddelerle yukarıdaki fıkralarda yazılı fiiller, İcra Vekilleri Heyetinden bir vekil aleyhine işlenirse tayin edilecek ceza yarı nispette artırılarak hükmolunur.
765 Sayılı TCK. Madde 254– (Değişik: 9.7.1953-6123/1 md)
Resmi meclisler azasından veya hükümet memurlarından biri hakkında vazifesine müteallik bir işi yapmaya yahut yapmamaya icbar için şiddet veya tehdit gösteren kimse, bir seneden üç seneye kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(Değişik: 7.6.1979-2245/5 md) Eylem silahla bir kişi tarafından işlenmiş ise iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası verilir. Eylemin iki veya daha çok silahlı kişiler tarafından anlaşarak birlikte veya silahsız ve anlaşma olmasa bile toplanmış beşten çok kişiler tarafından işlenmesi halinde verilecek ceza beş yıldan az olamaz.
(Ek: 28.9.1971-1490/4 md) Her kim birinci fıkrada yazılı şahıslardan birinin vazife gördüğü yeri her ne suretle olursa olsun kısmen veya tamamen işgal ederek, vazifesine müteallik işin yapılmasına mani olursa altı aydan üç seneye kadar hapis cezasıyla cezalandırılır. Fiil, cebir ve şiddet veya tahditle işlenirse bir seneden üç seneye kadar, silahla veya kendini tanınmayacak hale koyarak yahut birkaç kişi tarafından işlenirse, iki seneden beş seneye kadar hapis cezasına hükmolunur.
Bu maddede iki suç düzenlenmiştir. Bunlardan birincisi görevden önce görevliyi zorlama suçu diğeri ise görev yerinin işgal edilmesi ve göreve engel olmak suçudur. Bu iki suç ayrı ayrı incelenecektir.
AÇIKLAMALAR
Görevi Yaptırmamak İçin Direnme Suçu: TCK Madde 265 İncelemesi
Özet
Türk Ceza Kanunu’nun 265. maddesi, kamu görevlisinin görevini yapmasını engellemek amacıyla cebir veya tehdit kullanan kişilere yönelik yaptırımları düzenlemektedir. Bu makalede, suçun hukuki niteliği, cezai boyutu, uygulama koşulları ve mağdurlar ile suç isnat edilen kişilerin hak ve yükümlülükleri alanında uzman ceza avukatlarının görüşleri ışığında ayrıntılı şekilde incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Görevi yaptırmamak, direnme suçu, kamu görevlisine cebir, tehdit, ceza hukuku, TCK 265, ceza avukatı, hukuki yardım
1. Giriş
Kamu görevlilerine karşı işlenen suçlar, kamu düzeninin korunması açısından ayrı bir önem taşımaktadır. Bu bağlamda, görevini yapan kamu görevlisinin engellenmesi, toplumsal işleyişi aksatan ciddi bir ihlaldir. TCK Madde 265, bu tür engellemeler karşısında caydırıcı cezalar öngörerek kamu hizmetinin aksamamasını hedeflemektedir.
2. TCK 265’in Hukuki Dünyası: Görevi Yaptırmamak İçin Direnme
2.1. Suçun Unsurları
Madde 265’e göre suçun oluşabilmesi için şu unsurların gerçekleşmesi gerekir:
- Fail: Kamu görevlisine karşı hareket eden kişi,
- Failin davranışı: Görev yapmasını engellemek amacıyla cebir veya tehdit kullanması,
- Kamu görevlisi: Kanunen görevli ve görevini yapan kişiler,
- Maddi unsur: Kamu görevlisinin görevini yapmasının engellenmesi.
2.2. Suçun Nitelikli Halleri ve Cezai Yaptırımlar
- Yargı görevi yapan kamu görevlisine karşı işlenmesi halinde ceza artırılır (2-4 yıl hapis).
- Suçun kişi tarafından kendini tanınmaz hale getirerek ya da birden fazla kişi tarafından işlenmesi halinde ceza üçte bir oranında artırılır.
- Suçun silah veya örgüt korkusundan yararlanılarak işlenmesi durumunda ceza yarı oranında artırılır.
- Suç sırasında kasten yaralama sonucu ağırlaşmışsa, ilgili kasten yaralama hükümleri de uygulanır.
3. Suçtan Zarar Görenler İçin Hak ve Yapılması Gerekenler
3.1. Mağdurların Hakları
Görevi yaptırmamak için direnme suçundan zarar gören kişiler (genellikle kamu görevlileri veya bunların bağlı olduğu kurumlar), mağdur olarak suç duyurusunda bulunabilirler.
- Suç duyurusu ve şikâyet: Mağdurlar, doğrudan Cumhuriyet Savcılığı’na suç duyurusunda bulunabilir veya kolluk kuvvetlerine başvurabilir.
- Koruma tedbirleri: Hakimden, fail hakkında uzaklaştırma veya koruma tedbirleri talep edilebilir.
- Maddi ve manevi tazminat: Suç sonucu zarar görenler, zararlarının karşılanması için maddi ve manevi tazminat davası açabilir.
3.2. Hukuki Destek Almanın Önemi
Mağdurlar, suç duyurusunda bulunurken veya dava sürecinde hak kaybına uğramamak için alanında uzman bir ceza avukatından profesyonel destek almalıdır. Hukuki danışmanlık, süreçlerin doğru ve etkin yönetilmesini sağlar.
4. Suç İsnat Edilen Kişiler İçin Hukuki Tavsiyeler
4.1. Savunma Hakkının Kullanılması
Suç isnat edilen kişiler, iddialara karşı etkin savunma yapmak için mutlaka deneyimli bir ceza avukatıyla çalışmalıdır.
- Delil toplama ve inceleme: Avukat, aleyhte delillerin doğruluğunu sorgulayabilir ve lehde delil sunabilir.
- Müvekkilin haklarının korunması: Soruşturma ve kovuşturma aşamalarında hukuka uygun süreç işletilmesi sağlanır.
4.2. Cezanın Azaltılması İçin İndirim Sebepleri
- Pişmanlık göstermesi,
- İlk defa suç işlemiş olması,
- Suçun işleniş biçimindeki hafifletici nedenler,
ceza indirimi için dikkate alınabilir.
5. Yargıtay Kararlarında Genel Eğilim
Yargıtay, bu suçla ilgili kararlarında genellikle kamu düzeninin korunması gerekliliğine vurgu yapmakta; suçun cezasının caydırıcı olması gerektiğini belirtmektedir. Nitelikli hallerde cezanın artırılması, toplumda kamu görevlilerine yönelik saldırgan tutumların önlenmesi açısından önem taşır.
6. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
S1: Görevi yaptırmamak için direnme suçu sadece polis memurlarına karşı mı uygulanır?
Hayır, suç kamu görevlisinin tamamına karşı işlenebilir ancak yargı görevlilerine karşı işlenmesi durumunda ceza artar.
S2: Suçun işlenmesi sırasında failin silah kullanması cezanın artmasına neden olur mu?
Evet, silah kullanımı veya örgüt korkusundan yararlanma durumunda ceza yarı oranında artırılır.
S3: Mağdur nasıl korunabilir?
Mağdur, savcılığa suç duyurusunda bulunabilir ve hakimden koruma tedbiri talep edebilir.
S4: Suç isnat edilen kişi ne yapmalıdır?
Mutlaka uzman bir ceza avukatından hukuki destek almalı ve savunmasını profesyonelce hazırlamalıdır.
7. Sonuç
Görevi yaptırmamak için direnme suçu, kamu hizmetlerinin sağlıklı yürütülmesi bakımından ciddi bir tehlikedir. TCK 265, bu tür suçlara karşı etkin yaptırımlar getirmiştir. Hem mağdurların haklarını etkin kullanabilmeleri hem de suç isnadı altında kalanların haklarının korunması için alanında uzman ceza avukatlarından hukuki destek almaları büyük önem taşır.
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.