Suç üstlenme
Madde 270- (1) Yetkili makamlara, gerçeğe aykırı olarak, suçu işlediğini veya suça katıldığını bildiren kimseye iki yıla kadar hapis cezası verilir. Bu suçun üstsoy, altsoy, eş veya kardeşi cezadan kurtarmak amacıyla işlenmesi halinde; verilecek cezanın dörtte üçü indirilebileceği gibi tamamen de kaldırılabilir.
GEREKÇE:
Madde metninde suç üstlenme suçu tanımlanmıştır. Kişi, gerçekte hiç işlenmemiş veya başkası tarafından işlenmiş olan bir suçu kendisinin işlediğinden bahisle, bildirimde bulunmuş olabilir. Bu durumda, suç üstlenme suçu oluşur. Madde metnine göre; bu suçun belli akrabalık ilişkisi içinde bulunulan kişilerin cezadan kurtulması amacıyla işlenmesi hâlinde, verilecek cezada indirim yapılabileceği gibi, ceza vermekten de vazgeçilebilir.
Maddenin 765 sayılı TÜRK CEZA KANUNU’ndaki karşılığı
Madde 283 – (Değişiklik: 11/6/1936 – 3038/1 md.)
(1)…………………….
(2) “Adliye huzurunda sahte olarak bir suç işlediğini yahut bu suça iştirak eylediğini söyliyen kimse hakkında dahi aynı ceza tertib olunur.”
AÇIKLAMALAR
TCK m. 270 Kapsamında Suç Üstlenme Suçu
Giriş
Suç üstlenme suçu, Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 270. maddesinde düzenlenmiş olup, adaletin doğru şekilde tecelli etmesini engelleyen, yargı organlarının yanlış kişiye yönelmesine yol açan bir suç tipidir. Bu suç, gerçeğe aykırı beyanlarla yetkili makamları yanıltma ve adaletin seyrini bozma tehlikesi taşıdığı için hem kamu düzenini hem de bireylerin temel haklarını ihlal eder.
Bu makalede, suç üstlenme suçunun unsurları, cezai sonuçları, uygulamadaki sorunları, Yargıtay içtihatlarında yer alan değerlendirmeler ve tarafların hakları ele alınacaktır. Ayrıca, suç isnat edilen kişiler ve suçtan zarar gören/müştekilerin hukuki olarak hangi adımları atması gerektiği ayrıntılı biçimde açıklanacaktır.
1. Suç Üstlenme Suçunun Yasal Düzenlemesi
1.1. Kanun Maddesi
TCK m. 270/1’e göre:
“Yetkili makamlara, gerçeğe aykırı olarak, suçu işlediğini veya suça katıldığını bildiren kimseye iki yıla kadar hapis cezası verilir.”
Ayrıca, maddenin ikinci cümlesi uyarınca, bu suçun üstsoy, altsoy, eş veya kardeşi cezadan kurtarmak amacıyla işlenmesi hâlinde verilecek ceza dörtte üç oranında indirilebilir veya tamamen kaldırılabilir.
2. Suçun Unsurları
2.1. Fail
Suç üstlenme suçunun faili, herhangi bir gerçek kişi olabilir. Failin, suçu üstlenmekle doğrudan bir menfaati olmasa da, kanunun koruduğu hukuki yarar kamu düzeni ve adaletin doğru tecellisidir.
2.2. Mağdur
Bu suçun mağduru devlet olup, dolaylı mağdur konumunda ise gerçek fail bulunur. Gerçek fail, suçun kendisine isnat edilmemesi sebebiyle kovuşturmadan kurtulabilir; bu durum, adaletin gerçekleşmesini engeller.
2.3. Fiil
Fail, yetkili makamlara (polis, savcılık, mahkeme) gerçeğe aykırı şekilde suçu işlediğini veya suça katıldığını beyan etmelidir. Beyan yazılı, sözlü veya elektronik ortamda olabilir.
2.4. Manevi Unsur
Suç üstlenme, doğrudan kastla işlenebilir. Fail, gerçeğe aykırı beyan verdiğini bilmeli ve bu fiili bilerek gerçekleştirmelidir.
3. Nitelikli Hâller ve Ceza İndirimi
TCK m. 270/1’in ikinci cümlesinde, aile bireyleri arasındaki bağlılık ve korunma güdüsü göz önünde bulundurularak bir ceza indirimi öngörülmüştür.
- Ceza dörtte üç oranında indirilebilir
- Tamamen kaldırılabilir (özellikle aile bağlarının güçlü olduğu, failin sadece yakınını koruma saikiyle hareket ettiği durumlarda)
4. Yargıtay Uygulamasından Örnekler
Yargıtay, suç üstlenme suçunu değerlendirirken şu hususlara vurgu yapmaktadır:
- Suçun oluşması için beyan anında suçun işlendiğine dair kesinleşmiş bir karar olması gerekmez.
- Gerçeğe aykırı beyan, yetkili mercilere yapılmış olmalıdır.
- Failin kurtarmak istediği kişinin cezai sorumluluğunun bulunduğu bir suç mevcut olmalıdır.
5. Suç İsnat Edilen Kişiler İçin Hukuki Yol Haritası
Eğer bir kişi, gerçeğe aykırı şekilde sizin adınıza suçu üstlenmişse:
- Derhâl savunma hakkınızı kullanın ve durumu yetkili makamlara bildirin.
- Delil toplayın: Olay yerinde bulunmadığınızı kanıtlayan kamera kayıtları, tanık beyanları, telefon sinyal kayıtları vb.
- Ceza avukatı desteği alın: Bu tür davalar teknik ceza hukuku bilgisi gerektirir. Yanlış savunmalar daha ağır sonuçlara yol açabilir.
6. Mağdur / Müşteki Konumundaki Kişiler İçin Hukuki Yol Haritası
Eğer siz mağdur iseniz ve gerçek fail yerine başka biri suçu üstlenmişse:
- Savcılığa başvuru yapın ve gerçeğe aykırı beyanın düzeltilmesini talep edin.
- Delil sunun: Gerçek failin kim olduğuna dair belgeler, tanık ifadeleri, kamera kayıtları.
- Katılma talebinde bulunun: Ceza yargılamasında müşteki sıfatıyla davaya katılarak aktif rol alın.
- Uzman ceza avukatından yardım alın: Mağdur haklarının tam olarak korunması için profesyonel destek gereklidir.
7. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Soru 1: Suç üstlenme ile iftira suçu arasındaki fark nedir?
Cevap: Suç üstlenmede fail, kendi üzerine gerçeğe aykırı beyan verir; iftirada ise suç başkasına isnat edilir.
Soru 2: Suç üstlenmede ceza her zaman kaldırılır mı?
Cevap: Hayır. Ceza indirim veya kaldırma, yalnızca aile bireylerini kurtarma amacıyla işlenmesi hâlinde hâkimin takdirindedir.
Soru 3: Bu suç şikâyete tabi midir?
Cevap: Hayır. Suç, re’sen soruşturulur.
8. Sonuç
Suç üstlenme suçu, adaletin doğru şekilde tecellisini engellediği için Türk ceza hukukunda ciddi yaptırımlara bağlanmıştır. Bu suçun hem mağdur hem de isnat edilen kişi açısından önemli hukuki sonuçları vardır. Yanlış beyanlar, hem gerçek faillerin cezasız kalmasına hem de masum kişilerin haksız yere yargılanmasına yol açabilir. Bu nedenle, böyle bir durumla karşılaşıldığında derhâl uzman bir ceza avukatına başvurmak gereklidir.
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.