Ankara Ceza Avukatı Avukat Necmettin İlhan [İLHAN HUKUK BÜROSU], ağır ceza avukatları ile ceza davaları konusunu kapsamlı bir bakış açısıyla ele alıyor.
Muhafızın görevini kötüye kullanması
Madde 295- (1) Gözaltına alınan, tutuklu veya hükümlünün muhafaza veya nakli ile görevli kişilerin, görevlerinin gereklerine aykırı hareket etmeleri halinde, görevi kötüye kullanma suçuna ilişkin hükümler uygulanır.
(2) Muhafaza veya nakli ile görevli olan kimse, görevinin gereklerine aykırı olarak gözaltına alınan, tutuklu veya hükümlünün bulunduğu yerden geçici bir süreyle uzaklaşmasına izin verirse; altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(3) Gözaltına alınan, tutuklu veya hükümlünün bu fırsattan yararlanarak kaçması halinde, kaçmaya kasten imkan sağlama suçuna ilişkin hükümler uygulanır.
GEREKÇE:
Maddenin birinci fıkrasında, hükümlü, tutuklu veya gözaltına alınanın muhafaza veya nakli ile görevli kişilerin görevlerinin gereklerine aykırı hareket etmeleri hâliyle ilgili olarak, görevi kötüye kullanma suçuna atıfda bulunulmuş ve bu suça ilişkin hükümlerin uygulanacağı kabul edilmiştir. Bu kişilerin görevlerinin gereklerine aykırı hareket etmeleri, başka bağımsız bir suçu oluşturmadığı takdirde, genel nitelikteki görevi kötüye kullanma suçuna ilişkin hükümler uygulanacaktır. Ancak, görevin gereklerine aykırı davranışın, ceza yaptırımını gerektirebilmesi için, görevi kötüye kullanma suçuna ilişkin maddede aranan diğer koşulların da somut olayda gerçekleşmesi gerekir.
İkinci fıkrada ise, gözaltına alınan, tutuklu veya hükümlünün bulunduğu yerden geçici bir süreyle uzaklaşmasına müsaade edilmesi, suç olarak tanımlanmıştır. Bu suçun faili, gözaltına alınan veya tutuklu veya hükümlünün muhafazası veya nakli hususunda görevli olan kimsedir.
Suçun maddî unsuru gözaltına alınan, tutuklu veya hükümlünün kanunen bulunmasına cevaz verilmiş olan yerden uzaklaşmasına müsaade edilmesidir. Bu kişiler, ceza infaz kurumunda, tutukevinde, hastanede veya karakolda bulunabilir. Bunların, söz konusu yerlerden, muhafaza veya nakil ile yükümlü olanların izinleri ile uzaklaşmaları hâlinde suç oluşacaktır. Suçun tamamlanması için hükümlü, tutuklu veya gözaltına alınanın kaçmasına ihtiyaç yoktur. Ancak, bu izin sonucu kaçmanın gerçekleşmesi hâlinde, üçüncü fıkraya göre, kaçmaya kasten imkan sağlama suçuna ilişkin hükümler uygulanacaktır.
Maddenin 765 sayılı TÜRK CEZA KANUNU’ndaki karşılığı
Madde 305 – (Değişik: 7/1/1981 – 2370/11 md.)
Bir tutuklu veya hükümlünün muhafazasına veya nakline memur olan kimse tutuklu veya hükümlünün tutuklu bulunduğu veyahut cezasını çekmekte olduğu yerden geçici de olsa kanun ve nizamın izin verdiği hallerin dışında uzaklaşmasına müsaade ederse, altı aydan iki yıla kadar hapsolunur.
Bu müsaade neticesi olarak tutuklu veya hükümlü kaçmış olursa memura verilecek hapis cezası iki yıldan beş yıla kadar uzar ve her halde ceza süresi kadar kamu hizmetlerinden mahrumiyet cezasına da müstahak olur. Bu müsaade neticesi olarak kaçan hükümlünün cezası (Değişik İbare: 14/7/2004 – 5218/1 md.) ağırlaştırılmış müebbet ağır hapis veya müebbet ağır hapis ise memura beş yıl ağır hapis cezasıyla birlikte müebbeten kamu hizmetlerinden mahrumiyet cezası da hükmolunur.
Yukarıdaki fıkralarda belirtilen eylemlerin birden fazla tutuklu veya hükümlüye ilişkin olması halinde memura verilecek ceza üçte birden yarıya kadar artırılır.
AÇIKLAMALAR
Muhafızın Görevini Kötüye Kullanması (TCK m.295)
Giriş
Türk Ceza Kanunu’nun 295. maddesi, gözaltına alınan, tutuklu veya hükümlülerin muhafazası ve nakli ile görevli kişilerin, görevlerini kötüye kullanmaları durumunda uygulanacak yaptırımları düzenlemektedir. Bu suç, hem kamu güvenliği hem de kişi haklarının korunması açısından büyük önem taşımaktadır. Görevini kötüye kullanan bir muhafızın eylemleri, sadece disiplin ihlali değil, aynı zamanda ceza sorumluluğu doğuran ciddi bir fiil olarak değerlendirilmektedir (Gürkan, 2021).
Suçun Unsurları
TCK m.295 uyarınca bu suçun temel unsurları şu şekilde özetlenebilir:
- Failin Niteliği: Suç, sadece gözaltına alınan, tutuklu veya hükümlülerin muhafaza veya naklinden sorumlu kişilere yöneliktir.
- Görevin Kötüye Kullanılması: Failin, görevini gereği gibi yerine getirmemesi, gözetim ve nakil sırasında yasal yükümlülüklere aykırı hareket etmesi gerekir.
- Sonuç: Görevin kötüye kullanılması sonucu, tutuklu veya hükümlünün geçici bir süreliğine serbest kalması veya kaçma girişiminde bulunması cezai sorumluluk doğurur.
- Özel Durumlar: Eğer gözaltına alınan, tutuklu veya hükümlü bu fırsatı kullanarak kaçarsa, kaçmaya kasten imkan sağlama suçu (TCK m.294) da gündeme gelir (Arslan, 2020).
Suç Tipleri ve Ceza Aralıkları
| Suç Tipi | Uygulanan Ceza |
| Görevin gereklerine aykırı davranış | Görevi kötüye kullanma hükümleri uygulanır |
| Geçici olarak uzaklaşmasına izin verme | 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası |
| Kaçmaya imkan sağlama (suçtan kaynaklı) | TCK m.294’e göre alt ve üst sınırlar uygulanır |
Suçtan Etkilenen Taraflar
1. Suç İsnat Edilen Kişiler (Muhafızlar)
- Hukuki Süreç: Savcılık ve mahkeme sürecinde kendilerini ifade etme hakkına sahiptir.
- Delil Toplama: Görev sırasında yapılan işlemler, tutanaklar ve kamera kayıtları gibi deliller kritik öneme sahiptir.
- Uzman Hukuki Destek: Alanında uzman bir ceza avukatı ile çalışmak, suç isnadına karşı savunma stratejisi geliştirmek açısından hayati önem taşır.
2. Mağdurlar / Zarar Görenler
- Şikayet Hakkı: Tutuklu veya hükümlü, aile üyeleri veya kurum, şikayette bulunabilir.
- Delil Sunma: Olay anına ilişkin tutanaklar, kamera kayıtları ve tanık ifadeleri mahkemede kullanılabilir.
- Avukat Danışmanlığı: Hak kayıplarının önlenmesi ve tazminat taleplerinin etkin şekilde takip edilmesi için ceza avukatından profesyonel destek alınmalıdır.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
S: Görevli bir muhafız, sadece kısa süreli izin verse suç işler mi?
C: Evet, geçici bile olsa gözaltına alınan veya hükümlünün bulunduğu yerden uzaklaşmasına izin vermek, TCK m.295/2 kapsamında cezai sorumluluk doğurur.
S: Kaçış gerçekleşirse ne olur?
C: Bu durumda TCK m.294 uyarınca kaçmaya kasten imkan sağlama suçu da gündeme gelir ve cezalar artabilir.
S: Suç isnadı gelirse ne yapmalı?
C: Failin hemen bir ceza avukatı ile iletişime geçmesi, delillerin toplanması ve savunmanın hazırlanması açısından kritik öneme sahiptir.
S: Mağdur olarak nasıl hareket edilmeli?
C: Şikayet dilekçesi hazırlanmalı, varsa deliller sunulmalı ve hukuki süreç boyunca avukat desteği alınmalıdır.
Hukuki Değerlendirme ve Yargıtay Uygulamaları
Yargıtay kararları, muhafızın görevini kötüye kullanması suçunun, sadece disiplin ihlali değil, aynı zamanda ceza sorumluluğu doğuran bir fiil olduğunu vurgulamaktadır. Mahkemeler, failin kastını ve olayın gerçekleşme biçimini dikkate alarak alt ve üst sınırlar arasında ceza takdir etmektedir (Demir, 2019).
Sonuç
TCK m.295 kapsamında “muhafızın görevini kötüye kullanması”, hem devletin gözetim sorumluluğunu hem de bireylerin güvenlik hakkını korumayı amaçlayan ciddi bir suç tipidir. Suç isnadıyla karşılaşan muhafızlar ve mağdurlar, haklarını korumak ve ceza süreçlerini etkin şekilde yönetmek için mutlaka alanında uzman bir ceza avukatı ile çalışmalıdır.
Kaynakça
- Arslan, H. (2020). Ceza Hukuku Özel Hükümler. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Demir, M. (2019). Türk Ceza Kanunu’nda Görev Suçları. İstanbul: Beta Yayınları.
- Gürkan, F. (2021). Ceza Hukukunda Kamu Görevlilerinin Sorumluluğu. Ankara: Yetkin Yayınları.
| Ankara Ağır Ceza Avukatı İletişim Bilgileri | ||
| ✅ | Ankara Ağır Ceza Avukatı: | Avukat Necmettin İlhan |
| ✅ | Telefon : | 0312 4671882 – 0505 3522337 |
| ✅ | Adres: | Yeni Bağlıca Mah. Etimesgut Blv. No:90/B Qule Bağlıca İş Merkezi No:20 Etimesgut/Ankara |
| ✅ | Mail: | ncm.ilhan@gmail.com.tr |
| ✅ | Hizmet Alanları: | Ağır Cezalık Suçlar, Ağır Ceza Davaları, Ceza Hukuku |
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.