Adlî kontrol kararının kaldırılması
Madde 111 – (1) Şüpheli veya sanığın istemi üzerine, Cumhuriyet savcısının görüşünü aldıktan sonra hâkim veya mahkeme 110 uncu maddenin ikinci fıkrasına göre beş gün içinde karar verebilir.
(2) Adlî kontrole ilişkin kararlara itiraz edilebilir.
Adlî Kontrol Kararının Kaldırılması: CMK m.111 Çerçevesinde Hukuki Analiz
Özet:
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) m.111, adlî kontrol kararlarının kaldırılmasına ilişkin hükümleri düzenlemektedir. Bu makalede, adlî kontrol kararının kaldırılmasının usul ve esasları, şüpheli/sanıklar ile suçtan zarar görenlerin hakları ve yükümlülükleri, mahkeme sürecinde dikkat edilmesi gereken hususlar ve alanında uzman ceza avukatı desteğinin önemi ele alınmıştır. Makale, güncel Yargıtay içtihatları ışığında yorumlanmış ve SEO kriterlerine uygun şekilde hazırlanmıştır.
1. Adlî Kontrol Kararı Nedir?
Adlî kontrol, şüpheli veya sanığın tutuklanmasının zorunlu olmadığı hallerde mahkeme tarafından getirilen sınırlı yükümlülükler bütünüdür. CMK m.109 ve m.110 hükümleri çerçevesinde uygulanır ve şüphelinin soruşturma veya kovuşturma süresince belirli yükümlülüklere tabi tutulmasını sağlar.
Temel Amaç:
- Tutuklama yerine daha hafif bir önlem uygulamak,
- Soruşturma ve kovuşturmanın etkin yürütülmesini sağlamak,
- Şüpheli veya sanığın özgürlüğünü sınırlamadan adaletin gerçekleşmesini temin etmek.
2. CMK m.111 Kapsamında Adlî Kontrol Kararının Kaldırılması
2.1 Hangi Hallerde Kaldırılabilir?
CMK m.111 uyarınca adlî kontrol, şüpheli veya sanığın istemi üzerine kaldırılabilir. Bu süreçte:
- Cumhuriyet savcısının görüşü alınır,
- Hâkim veya mahkeme 110. maddenin ikinci fıkrasına göre beş gün içinde karar verir.
2.2 Kararın Niteliği ve İtiraz Hakkı
- Adlî kontrol kararının kaldırılmasına ilişkin mahkeme kararları, ilgili kişi veya taraflarca itiraz edilebilir.
- İtiraz süreci, hukuki güvenlik ve mağdur haklarının korunması açısından önem taşır.
3. Şüpheli veya Sanık Açısından Yapılması Gerekenler
- İstemin Hazırlanması: Kaldırma talebi yazılı veya sözlü olarak mahkemeye iletilebilir.
- Savcının Görüşü: Mahkeme, kaldırma talebini değerlendirirken Cumhuriyet savcısının görüşünü dikkate alır.
- Hukuki Destek: Sürecin etkin yürütülmesi için alanında uzman bir ceza avukatı ile hareket edilmesi gerekir. Avukat, talebin gerekçelerini hukuki argümanlarla güçlendirebilir ve sürecin hızlandırılmasını sağlayabilir.
4. Suçtan Zarar Gören / Mağdur / Müşteki Açısından Yapılması Gerekenler
- Bilgilendirme Hakkı: Mahkeme, adlî kontrolün kaldırılması veya değiştirilmesi kararından mağduru uygun yollarla bilgilendirmekle yükümlüdür.
- Görüş Bildirme: Mağdur veya müşteki, özellikle güvenlik veya delil kaybı riski doğuran durumlarda mahkemeye yazılı görüş iletebilir.
- Avukat Desteği: Mağdur haklarının korunması için ceza hukuku alanında deneyimli bir avukattan danışmanlık alınması önemlidir.
5. Uygulamada Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
- Süreye Uyma: Mahkeme kararının beş gün içinde verilmesi zorunludur; bu süre aşılırsa süreç gecikebilir.
- İtiraz Hakkı: Karara karşı itiraz süresi iyi takip edilmelidir; hak kaybını önlemek için zamanında başvuru yapılmalıdır.
- Kayıt Tutma: Talep ve karar süreçlerinde yazılı ve resmi kayıt tutulması, ileride hukuki itirazlar için kritik öneme sahiptir.
6. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Soru 1: Adlî kontrol kaldırıldığında şüpheli veya sanık tamamen serbest kalır mı?
Cevap: Kararın kaldırılması, adlî kontrol yükümlülüklerini sonlandırır ancak dava süreci devam ediyorsa diğer hukuki yükümlülükler geçerliliğini korur.
Soru 2: Mağdur, adlî kontrol kaldırma talebine itiraz edebilir mi?
Cevap: Evet, mağdur veya müşteki, güvenlik ve delil kaybı riskine karşı mahkemeye yazılı görüş bildirebilir.
Soru 3: Süreçte avukat desteği şart mı?
Cevap: Hukuken zorunlu olmasa da, sürecin doğru ve hızlı yürütülmesi için alanında uzman ceza avukatı desteği kritik öneme sahiptir.
7. Sonuç ve Değerlendirme
CMK m.111 kapsamında adlî kontrol kararının kaldırılması, hem şüpheli/sanık hem de mağdur açısından hukuki süreçlerin dikkatle yürütülmesini gerektirir. Kararın kaldırılması talebi doğru şekilde hazırlanmalı, savcının görüşü alınmalı ve mahkemenin süresinde karar vermesi takip edilmelidir. Her iki tarafın da haklarının korunması için ceza hukuku alanında deneyimli avukatlardan destek alması, sürecin sağlıklı yürütülmesi açısından zorunludur.
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.
