Ankara Ceza Avukatı Avukat Necmettin İlhan [İLHAN HUKUK BÜROSU], ağır ceza avukatları ile ceza davaları konusunu kapsamlı bir bakış açısıyla ele alıyor.
Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi
İletişimin tespiti, dinlenmesi ve kayda alınması[1][2][3][4][5]
Madde 135 – (1) (Değişik: 21/2/2014–6526/12 md.) Bir suç dolayısıyla yapılan soruşturma ve kovuşturmada, suç işlendiğine ilişkin somut delillere dayanan kuvvetli şüphe sebeplerinin varlığı ve başka suretle delil elde edilmesi imkânının bulunmaması durumunda, hâkim veya gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde Cumhuriyet savcısının kararıyla şüpheli veya sanığın telekomünikasyon yoluyla iletişimi dinlenebilir, kayda alınabilir ve sinyal bilgileri değerlendirilebilir. Cumhuriyet savcısı kararını derhâl hâkimin onayına sunar ve hâkim, kararını en geç yirmi dört saat içinde verir. Sürenin dolması veya hâkim tarafından aksine karar verilmesi hâlinde tedbir Cumhuriyet savcısı tarafından derhâl kaldırılır.[6] (Mülga son iki cümle: 24/11/2016-6763/26 md.)
(2) (Ek: 21/2/2014–6526/12 md.) Talepte bulunulurken hakkında bu madde uyarınca tedbir kararı verilecek hattın veya iletişim aracının sahibini ve biliniyorsa kullanıcısını gösterir belge veya rapor eklenir.
(3) Şüpheli veya sanığın tanıklıktan çekinebilecek kişilerle arasındaki iletişimi kayda alınamaz. Kayda alma gerçekleştikten sonra bu durumun anlaşılması hâlinde, alınan kayıtlar derhâl yok edilir.[7]
(4) Birinci fıkra hükmüne göre verilen kararda, yüklenen suçun türü, hakkında tedbir uygulanacak kişinin kimliği, iletişim aracının türü, telefon numarası veya iletişim bağlantısını tespite imkân veren kodu, tedbirin türü, kapsamı ve süresi belirtilir. Tedbir kararı en çok iki ay için verilebilir; bu süre, bir ay daha uzatılabilir. (Ek cümle: 25/5/2005 – 5353/17 md.) Ancak, örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlarla ilgili olarak gerekli görülmesi halinde, hâkim yukarıdaki sürelere ek olarak her defasında bir aydan fazla olmamak ve toplam üç ayı geçmemek üzere uzatılmasına karar verebilir.
(5) Şüpheli veya sanığın yakalanabilmesi için, mobil telefonun yeri, hâkim veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısının kararına istinaden tespit edilebilir. Bu hususa ilişkin olarak verilen kararda, mobil telefon numarası ve tespit işleminin süresi belirtilir. Tespit işlemi en çok iki ay için yapılabilir; bu süre, bir ay daha uzatılabilir.[8]
(6) (Ek: 2/12/2014-6572/42 md.) Şüpheli ve sanığın telekomünikasyon yoluyla iletişiminin tespiti, soruşturma aşamasında hâkim veya gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde Cumhuriyet savcısı, kovuşturma aşamasında mahkeme kararına istinaden yapılır. Kararda, yüklenen suçun türü, hakkında tedbir uygulanacak kişinin kimliği, iletişim aracının türü, telefon numarası veya iletişim bağlantısını tespite imkân veren kodu ve tedbirin süresi belirtilir. (Ek cümleler: 24/11/2016-6763/26 md.) Cumhuriyet savcısı kararını yirmi dört saat içinde hâkimin onayına sunar ve hâkim, kararını en geç yirmi dört saat içinde verir. Sürenin dolması veya hâkim tarafından aksine karar verilmesi hâlinde kayıtlar derhâl imha edilir.
(7) Bu madde hükümlerine göre alınan karar ve yapılan işlemler, tedbir süresince gizli tutulur.
(8) Bu madde kapsamında dinleme, kayda alma ve sinyal bilgilerinin değerlendirilmesine ilişkin hükümler ancak aşağıda sayılan suçlarla ilgili olarak uygulanabilir:
a) Türk Ceza Kanununda yer alan;
1. Göçmen kaçakçılığı ve insan ticareti (madde 79, 80) ile organ veya doku ticareti (madde 91),
2. Kasten öldürme (madde 81, 82, 83),
3. İşkence (madde 94, 95),
4. Cinsel saldırı (birinci fıkra hariç, madde 102),
5. Çocukların cinsel istismarı (madde 103),
6. (Ek: 21/2/2014 – 6526/12 md.) Nitelikli hırsızlık (madde 142) ve yağma (madde 148, 149) ile nitelikli dolandırıcılık (madde 158),
7. Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti (madde 188),
8. Parada sahtecilik (madde 197),
9. (Mülga: 21/2/2014 – 6526/12 md.; Yeniden düzenleme: 24/11/2016-6763/26 md.) Suç işlemek amacıyla örgüt kurma (madde 220, fıkra üç),
10. (Ek: 25/5/2005 – 5353/17 md.) Fuhuş (madde 227),
11. İhaleye fesat karıştırma (madde 235),
12. (Ek: 24/11/2016-6763/26 md.) Tefecilik (madde 241),
13. Rüşvet (madde 252),
14. Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama (madde 282),
15. (Değişik: 2/12/2014-6572/42 md.) Devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozmak (madde 302) ,
16. (Ek: 2/12/2014-6572/42 md.) Anayasal Düzene ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı Suçlar (madde 309, 311, 312, 313, 314, 315, 316),
17. Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk (madde 328, 329, 330, 331, 333, 334, 335, 336, 337) suçları.
b) Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunda tanımlanan silah kaçakçılığı (madde 12) suçları.
c) (Ek: 25/5/2005 – 5353/17 md.) Bankalar Kanununun 22 nci maddesinin (3) ve (4) numaralı fıkralarında tanımlanan zimmet suçu,[9]
d) Kaçakçılıkla Mücadele Kanununda tanımlanan ve hapis cezasını gerektiren suçlar.
e) Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 68 ve 74 üncü maddelerinde tanımlanan suçlar.
(9) Bu maddede belirlenen esas ve usuller dışında hiç kimse, bir başkasının telekomünikasyon yoluyla iletişimini dinleyemez ve kayda alamaz.
Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi: Hukuki Çerçeve ve Uygulama
Giriş
Teknolojinin hızla gelişmesi, suç soruşturmalarında telekomünikasyon yoluyla iletişimin denetlenmesi ihtiyacını artırmıştır. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) m.135, iletişimin tespiti, dinlenmesi ve kayda alınmasına ilişkin hukuki çerçeveyi belirlemektedir. Bu düzenleme, hem bireysel hakların korunması hem de suçun etkin şekilde soruşturulması açısından kritik öneme sahiptir (Gür, 2018). Makalede, CMK m.135 kapsamındaki düzenlemeler, uygulama esasları, şüpheli/sanık ve mağdur açısından hukuki haklar ve uzman ceza avukatı desteğinin önemi detaylı şekilde ele alınacaktır.
1. CMK m.135 Kapsamında İletişimin Denetlenmesi
1.1 Hukuki Dayanak ve Amaç
CMK m.135, suç soruşturması ve kovuşturması sırasında, somut delillere dayanan kuvvetli şüphe sebebi varlığı halinde, şüpheli veya sanığın telekomünikasyon yoluyla iletişiminin denetlenmesini öngörmektedir. Amaç, suç delillerinin etkin şekilde elde edilmesini sağlamak, soruşturmanın aksamadan yürütülmesini temin etmektir (Karaca, 2020).
1.2 Dinleme ve Kayda Alma Şartları
- Yetki: Hâkim kararı veya gecikmesinde sakınca bulunması durumunda Cumhuriyet savcısının kararı ile gerçekleştirilebilir.
- Süre: Tedbir kararı en çok iki ay için verilebilir; bir defaya mahsus olmak üzere bir ay uzatılabilir. Örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlarda süre, toplam üç ayı geçmemek üzere hâkim tarafından uzatılabilir.
- Kapsam: İletişim aracının türü, numarası, tedbirin kapsamı ve süresi kararda açıkça belirtilir.
1.3 Sinyal Bilgileri ve Mobil Cihaz Konum Tespiti
Şüphelinin yakalanabilmesi veya delil elde edilmesi amacıyla, mobil telefonun yeri hâkim veya Cumhuriyet savcısı kararıyla tespit edilebilir. Bu işlemin süresi ve kapsamı karar metninde belirtilir ve en çok iki ay uygulanabilir.
1.4 Yasak ve Sınırlamalar
- Şüpheli veya sanığın tanıklıktan çekinebilecek kişilerle iletişimi kayda alınamaz.
- Kararda belirtilmeyen kişiler veya üçüncü taraflar hakkında dinleme yapılamaz.
- Kararın ve işlemlerin tamamı tedbir süresince gizli tutulur.
1.5 Uygulanabilir Suçlar
CMK m.135, yalnızca belirli suçlarla sınırlıdır:
a) Türk Ceza Kanununda yer alan;
- Göçmen kaçakçılığı ve insan ticareti (madde 79, 80) ile organ veya doku ticareti (madde 91),
- Kasten öldürme (madde 81, 82, 83),
- İşkence (madde 94, 95),
- Cinsel saldırı (birinci fıkra hariç, madde 102),
- Çocukların cinsel istismarı (madde 103),
- (Ek: 21/2/2014 – 6526/12 md.) Nitelikli hırsızlık (madde 142) ve yağma (madde 148, 149) ile nitelikli dolandırıcılık (madde 158),
- Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti (madde 188),
- Parada sahtecilik (madde 197),
- (Mülga: 21/2/2014 – 6526/12 md.; Yeniden düzenleme: 24/11/2016-6763/26 md.) Suç işlemek amacıyla örgüt kurma (madde 220, fıkra üç),
- (Ek: 25/5/2005 – 5353/17 md.) Fuhuş (madde 227),
- İhaleye fesat karıştırma (madde 235),
- (Ek: 24/11/2016-6763/26 md.) Tefecilik (madde 241),
- Rüşvet (madde 252),
- Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama (madde 282),
- (Değişik: 2/12/2014-6572/42 md.) Devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozmak (madde 302) ,
- (Ek: 2/12/2014-6572/42 md.) Anayasal Düzene ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı Suçlar (madde 309, 311, 312, 313, 314, 315, 316),
- Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk (madde 328, 329, 330, 331, 333, 334, 335, 336, 337) suçları.
b) Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunda tanımlanan silah kaçakçılığı (madde 12) suçları.
c) (Ek: 25/5/2005 – 5353/17 md.) Bankalar Kanununun 22 nci maddesinin (3) ve (4) numaralı fıkralarında tanımlanan zimmet suçu,[10]
d) Kaçakçılıkla Mücadele Kanununda tanımlanan ve hapis cezasını gerektiren suçlar.
e) Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 68 ve 74 üncü maddelerinde tanımlanan suçlar.
2. Şüpheli ve Sanık Açısından Haklar ve Yapılması Gerekenler
- Hukuki temsilci edinme: Telekomünikasyon yoluyla iletişim denetimi ciddi yaptırımlar doğurabileceğinden, alanında uzman ceza avukatının desteği kritik önemdedir.
- Kararın incelenmesi: Tedbir kararının hukuka uygunluğu, süresi ve kapsamı avukat tarafından kontrol edilmelidir.
- Gizlilik ve usule uygunluk: İhlal durumunda, kayıtların imha edilmesi ve itiraz hakkı talep edilebilir.
3. Mağdur / Suçtan Zarar Gören Açısından Yapılması Gerekenler
- Başvuru ve talep hakkı: İletişim kaydı veya delil talebi, mağdurun haklarını korumak için savcılığa iletilebilir.
- Gizlilik ve korunma: Mağdurun iletişiminin yetkisiz şekilde kayda alınması durumunda, yasal yollara başvurulabilir.
- Avukat desteği: Mağdurun hak ve çıkarlarının korunması için deneyimli ceza avukatı ile hareket etmesi tavsiye edilir.
4. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
S: Telekomünikasyon denetimi hangi durumlarda uygulanır?
C: Suç işlendiğine dair somut delillere dayanan kuvvetli şüphe varsa ve başka delil elde edilemiyorsa hâkim veya Cumhuriyet savcısı kararı ile uygulanabilir.
S: Tedbir kararı en uzun ne kadar süreyle verilebilir?
C: Genel olarak iki ay; bir defaya mahsus bir ay uzatma yapılabilir. Örgüt suçlarında toplam süre üç ayı geçemez.
S: Tanıklıktan çekinebilecek kişilerle iletişim kayda alınabilir mi?
C: Hayır, böyle bir kayıt alındığında derhâl imha edilmelidir.
S: Mağdur telekomünikasyon kaydına erişebilir mi?
C: Soruşturma yetkilileri, mağdurun haklarını korumak amacıyla gerekli gördüğünde kayıtlara erişim talebinde bulunabilir.
5. Sonuç
CMK m.135, suç soruşturma ve kovuşturma süreçlerinde telekomünikasyon yoluyla iletişim denetiminin hukuki çerçevesini belirler. Hem şüpheli/sanık hem de mağdur açısından hakların korunması, sürecin hukuka uygun yürütülmesi ve alanında uzman ceza avukatı desteğinin sağlanması kritik öneme sahiptir. Bu düzenlemeler, suçla mücadele ile bireysel hakların dengelenmesini hedeflemektedir.
Kaynakça
- Ceza Muhakemesi Kanunu, 5271 sayılı Kanun, Madde 135. (2005, 2014, 2016).
- Gür, A. (2018). Ceza muhakemesinde iletişim denetimi: Teorik ve uygulamalı bir inceleme. İstanbul: Legal Yayıncılık.
- Karaca, E. (2020). Telekomünikasyon yoluyla iletişimin denetlenmesi ve hukukî sınırlar. Ankara: Adalet Yayınevi.
- Öztürk, H. (2019). Suç soruşturmasında telekomünikasyon denetimi ve insan hakları. Ceza Hukuku Dergisi, 45(2), 67–92.
[1] 21/2/2014 tarihli ve 6526 sayılı Kanunun 12 nci maddesiyle, bu maddeye birinci fıkrasından sonra gelmek üzere ikinci fıkra eklenmiş ve fıkra numaraları buna göre teselsül ettirilmiş; dördüncü fıkrasında yer alan “üç ay”, “bir defa” ve “hâkim bir aydan fazla olmamak üzere sürenin müteaddit defalar” ibareleri sırasıyla, “iki ay”, “bir ay” ve “mahkeme yukarıdaki sürelere ek olarak her defasında bir aydan fazla olmamak ve toplam üç ayı geçmemek üzere” şeklinde değiştirilmiştir.
[2] 24/11/2016 tarihli ve 6763 sayılı Kanunun 26 ncı maddesiyle, bu maddenin birinci birinci fıkrasında yer alan “ağır ceza mahkemesi” ibaresi “hâkim” şeklinde, “mahkemenin” ibaresi “hâkimin” şeklinde, “mahkeme” ibareleri “hâkim” şeklinde, aynı maddenin dördüncü fıkrasında yer alan “mahkeme” ibaresi “hâkim” şeklinde değiştirilmiştir.
[3] 21/2/2014 tarihli ve 6526 sayılı Kanunun 12 nci maddesiyle, bu maddenin beşinci fıkrasında yer alan “üç ay” ve “bir defa” ibareleri sırasıyla “iki ay” ve “bir ay” şeklinde değiştirilmiş; mevcut altıncı fıkrasının (a) bendinin (5) numaralı alt bendinden sonra gelmek üzere “6. Nitelikli hırsızlık (madde 142) ve yağma (madde 148, 149),” alt bendi eklenmiş, diğer alt bentler buna göre teselsül ettirilmiş ve yedinci fıkrasının (a) bendinin (10) numaralı alt bendinde yer alan “, fıkra 3” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.
[4] 2/12/2014 tarihli ve 6572 sayılı Kanunun 42 nci maddesiyle, bu maddeye beşinci fıkradan sonra gelmek üzere (6) numaralı fıkra eklenmiş ve diğer fıkralar buna göre teselsül ettirilmiş, mevcut yedinci fıkranın (a) bendinin (14) numaralı alt bendi metne işlendiği şekilde değiştirilmiş, bu alt bentten sonra gelmek üzere (15) numaralı alt bent eklenmiş ve diğer alt bent buna göre teselsül ettirilmiştir.
[5] 24/11/2016 tarihli ve 6763 sayılı Kanunun 26 ncı maddesiyle, 135 inci maddenin altıncı fıkrasına “hâkim” ibaresinden sonra gelmek üzere “veya gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde Cumhuriyet savcısı” ibaresi eklenmiş; sekizinci fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendine “(madde 79, 80)” ibaresinden sonra gelmek üzere “ile organ veya doku ticareti (madde 91)” ibaresi eklenmiş, aynı bendin (6) numaralı alt bendine “(madde 148, 149)” ibaresinden sonra gelmek üzere “ile nitelikli dolandırıcılık (madde 158)” ibaresi eklenmiş, aynı bende (11) numaralı alt bendinden sonra gelmek üzere (12) numaralı bent eklenmiş ve diğer alt bentler buna göre teselsül ettirilmiştir.
[6] 2/12/2014 tarihli ve 6572 sayılı Kanunun 42 nci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “tespit edilebilir,” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.
[7] 25/5/2005 tarihli ve 5353 sayılı Kanunun 17 nci maddesiyle; bu fıkrada geçen “Şüphelinin” ibaresi “Şüpheli veya sanığın” olarak değiştirilmiştir.
[8] 25/5/2005 tarihli ve 5353 sayılı Kanunun 17 nci maddesiyle; bu fıkrada geçen “kullanmakta olduğu” ve “kullanılan” ibareleri madde metninden çıkarılmıştır.
[9] 25/5/2005 tarihli ve 5353 sayılı Kanunun 17 nci maddesiyle (b) bendinden sonra gelmek üzere (c) bendi eklenmiş ve diğer bentler buna göre teselsül ettirilmiştir.
[10] 25/5/2005 tarihli ve 5353 sayılı Kanunun 17 nci maddesiyle (b) bendinden sonra gelmek üzere (c) bendi eklenmiş ve diğer bentler buna göre teselsül ettirilmiştir.
| Ankara Ağır Ceza Avukatı İletişim Bilgileri | ||
| ✅ | Ankara Ağır Ceza Avukatı: | Avukat Necmettin İlhan |
| ✅ | Telefon : | 0312 4671882 – 0505 3522337 |
| ✅ | Adres: | Yeni Bağlıca Mah. Etimesgut Blv. No:90/B Qule Bağlıca İş Merkezi No:20 Etimesgut/Ankara |
| ✅ | Mail: | ncm.ilhan@gmail.com.tr |
| ✅ | Hizmet Alanları: | Ağır Cezalık Suçlar, Ağır Ceza Davaları, Ceza Hukuku |
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.