Ankara Ceza Avukatı Avukat Necmettin İlhan [İLHAN HUKUK BÜROSU], ağır ceza avukatları ile ceza davaları konusunu kapsamlı bir bakış açısıyla ele alıyor.
İfade ve sorgunun tarzı
Madde 147 – (1) Şüphelinin veya sanığın ifadesinin alınmasında veya sorguya çekilmesinde aşağıdaki hususlara uyulur:
a) Şüpheli veya sanığın kimliği saptanır. Şüpheli veya sanık, kimliğine ilişkin soruları doğru olarak cevaplandırmakla yükümlüdür.
b) Kendisine yüklenen suç anlatılır.
c) Müdafi seçme hakkının bulunduğu ve onun hukukî yardımından yararlanabileceği, müdafiin ifade veya sorgusunda hazır bulunabileceği, kendisine bildirilir. Müdafi seçecek durumda olmadığı ve bir müdafi yardımından faydalanmak istediği takdirde, kendisine baro tarafından bir müdafi görevlendirilir.
d) 95 inci madde hükmü saklı kalmak üzere, yakalanan kişinin yakınlarından istediğine yakalandığı derhâl bildirilir.
e) Yüklenen suç hakkında açıklamada bulunmamasının kanunî hakkı olduğu söylenir.
f) Şüpheden kurtulması için somut delillerin toplanmasını isteyebileceği hatırlatılır ve kendisi aleyhine var olan şüphe nedenlerini ortadan kaldırmak ve lehine olan hususları ileri sürmek olanağı tanınır.
g) İfade verenin veya sorguya çekilenin kişisel ve ekonomik durumu hakkında bilgi alınır.
h) İfade ve sorgu işlemlerinin kaydında, teknik imkânlardan yararlanılır.
i) İfade veya sorgu bir tutanağa bağlanır. Bu tutanakta aşağıda belirtilen hususlar yer alır:
1. İfade alma veya sorguya çekme işleminin yapıldığı yer ve tarih.
2. İfade alma veya sorguya çekme sırasında hazır bulunan kişilerin isim ve sıfatları ile ifade veren veya sorguya çekilen kişinin açık kimliği.
3. İfade almanın veya sorgunun yapılmasında yukarıdaki işlemlerin yerine getirilip getirilmediği, bu işlemler yerine getirilmemiş ise nedenleri.
4. Tutanak içeriğinin ifade veren veya sorguya çekilen ile hazır olan müdafi tarafından okunduğu ve imzalarının alındığı.
5. İmzadan çekinme hâlinde bunun nedenleri.
İfade ve Sorgu Usulü
Giriş
Ceza muhakemesinde, şüpheli ve sanığın ifadelerinin alınması ve sorguya çekilmesi süreci, temel hukukî hakların korunması açısından kritik öneme sahiptir. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) Madde 147, bu süreçte uyulacak usulleri ayrıntılı olarak düzenlemektedir. Bu makalede, ifade ve sorgu işlemlerinin hukuki çerçevesi, şüpheli/sanık ve suçtan zarar gören/müşteki/mağdur açısından yükümlülük ve haklar ile uygulamada dikkat edilmesi gereken hususlar ele alınacaktır.
1. Şüpheli ve Sanığın İfade ve Sorgu Süreci
1.1 Kimliğin Tespiti
CMK m.147/1-a uyarınca, ifade veya sorgu sırasında şüpheli veya sanığın kimliği kesin olarak tespit edilir. Kimliğe ilişkin soruların doğru şekilde cevaplandırılması, yasal bir yükümlülüktür. Bu işlem, hem soruşturmanın sağlıklı yürütülmesini sağlar hem de olası kimlik karışıklıklarının önüne geçer.
1.2 Suçun Yüklenmesi ve Hakların Bilgilendirilmesi
Şüpheli veya sanığa, üzerine atılı suç açıkça anlatılır. Bunun yanında, müdafi seçme hakkı ve müdafiin ifade veya sorgu sırasında hazır bulunabileceği kendisine bildirilir (CMK m.147/1-c). Müdafi seçme imkânı olmayan kişiler için baro tarafından müdafi görevlendirilir.
1.3 Yakınlara Bilgi Verme Hakkı
Yakalanan kişinin yakınlarından dilediğine derhâl haber verilmesi sağlanır (CMK m.147/1-d). Bu, kişinin güvenlik ve iletişim haklarının korunması açısından önem taşır.
1.4 Suçlamalara Karşı Savunma Hakkı
Şüpheli veya sanığa, kendisine yüklenen suç hakkında açıklamada bulunmama hakkı hatırlatılır (CMK m.147/1-e). Ayrıca, lehine olan delilleri ileri sürme ve aleyhine olan şüpheleri ortadan kaldırmak için somut delil toplama hakkı vardır (CMK m.147/1-f).
1.5 Kişisel ve Ekonomik Durum Bilgisi
İfade veya sorgu sırasında, şüpheli veya sanığın kişisel ve ekonomik durumu hakkında bilgi alınır. Bu bilgiler, cezanın belirlenmesinde veya koruma tedbirlerinin uygulanmasında önemli rol oynar.
1.6 İfade ve Sorgunun Tutanaklaştırılması
CMK m.147/1-i uyarınca, ifade ve sorgu işlemleri tutanakla belgelendirilir. Tutanakta, işlem yeri, tarihi, hazır bulunan kişiler, uygulanan usuller ve imzaya ilişkin hususlar yer alır. Teknik imkânlardan yararlanılması ve tutanağın hem şüpheli/sanık hem de müdafi tarafından okunup imzalanması zorunludur (CMK m.147/1-h-i).
2. Suçtan Zarar Gören/Müşteki/Mağdurun İfade Süreci
2.1 Bilgilendirme ve Haklar
Suçtan zarar gören kişi, ifade veya şikâyet sırasında hakları hakkında bilgilendirilir. Özellikle, ifade sırasında yanlış beyanın hukuki sonuçları, mağdurun taleplerini doğru ve eksiksiz sunma yükümlülüğü ile birlikte açıklanır.
2.2 Destek ve Hukukî Yardım
Mağdur veya müşteki, ifade sırasında avukat veya hukuki danışmandan destek alabilir. Bu süreçte, ceza avukatının yönlendirmesi, delillerin doğru şekilde sunulması ve hakların korunması açısından kritik öneme sahiptir.
2.3 İfade Tutanaklarının Önemi
Mağdur veya müştekinin beyanları da tutanak altına alınır ve teknik imkânlar kullanılarak kayıt altına alınabilir. Bu tutanaklar, soruşturma ve kovuşturma sürecinde delil niteliği taşır.
3. Uygulamada Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
- Şüpheli veya sanık, ifade sırasında kendi lehine olan delilleri ileri sürmeli, aleyhine olan hususlara karşı savunma yapmalıdır.
- Mağdur veya müşteki, doğru ve eksiksiz beyan vermeli, avukatı ile birlikte haklarını korumalıdır.
- Tutanakların eksiksiz ve teknik imkânlarla desteklenmiş şekilde düzenlenmesi, ileride hukuki sorunların önüne geçer.
- Her iki tarafın da alanında uzman bir ceza avukatından destek alması, hak kayıplarının önlenmesi açısından zorunludur.
4. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
S1: Şüpheli ifadesini vermek zorunda mıdır?
C1: Hayır. Şüpheli, suç hakkında açıklamada bulunmama hakkına sahiptir. Ancak bu hakkı kullanırken avukatından destek alması önerilir.
S2: Mağdur ifade verirken avukat bulundurabilir mi?
C2: Evet. Mağdur, ifade sırasında hukuki destek alabilir. Bu, haklarının korunmasını sağlar.
S3: İfade tutanağı imzalanmazsa ne olur?
C3: İmzadan çekinme hâlinde bunun nedenleri tutanağa geçirilir ve yasal geçerlilik açısından belgelenir.
S4: Teknik imkânlarla kayıt zorunlu mudur?
C4: CMK m.147/1-h, ifade ve sorguda teknik imkânlardan yararlanılmasını öngörmektedir; ancak uygulanabilirlik soruşturmanın niteliğine bağlıdır.
5. Sonuç
CMK m.147, ifade ve sorgu usulünü şüpheli/sanık ve mağdur açısından ayrıntılı olarak düzenleyerek, temel hakların korunmasını amaçlamaktadır. Uygulamada, hakların doğru şekilde kullanılması, tutanakların eksiksiz tutulması ve süreç boyunca alanında uzman bir ceza avukatından destek alınması, hukuki güvenlik açısından büyük önem taşır.
Kaynakça
Adalet Bakanlığı. (2024). 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu. Resmî Gazete.
Kepenek, B. (2020). Ceza Muhakemesi Hukuku: Şüpheli ve Sanık Hakları. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Özdemir, M. (2019). Ceza Yargılamasında İfade ve Sorgu İşlemleri. İstanbul: Beta Yayınları.
Yılmaz, A. (2021). Mağdur Hakları ve Ceza Muhakemesi. Ankara: Adalet Akademisi Yayınları.
| Ankara Ağır Ceza Avukatı İletişim Bilgileri | ||
| ✅ | Ankara Ağır Ceza Avukatı: | Avukat Necmettin İlhan |
| ✅ | Telefon : | 0312 4671882 – 0505 3522337 |
| ✅ | Adres: | Yeni Bağlıca Mah. Etimesgut Blv. No:90/B Qule Bağlıca İş Merkezi No:20 Etimesgut/Ankara |
| ✅ | Mail: | ncm.ilhan@gmail.com.tr |
| ✅ | Hizmet Alanları: | Ağır Cezalık Suçlar, Ağır Ceza Davaları, Ceza Hukuku |
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.