Ankara Ceza Avukatı Avukat Necmettin İlhan [İLHAN HUKUK BÜROSU], ağır ceza avukatları ile ceza davaları konusunu kapsamlı bir bakış açısıyla ele alıyor.
Soruşturmada Cumhuriyet savcısının hâkim kararı istemi
Madde 162 – (1) Cumhuriyet savcısı, ancak hâkim tarafından yapılabilecek olan bir soruşturma işlemine gerek görürse, istemlerini bu işlemin yapılacağı yerin sulh ceza hâkimine bildirir. Sulh ceza hâkimi istenilen işlem hakkında, kanuna uygun olup olmadığını inceleyerek karar verir ve gereğini yerine getirir.
Soruşturmada Cumhuriyet Savcısının Hâkim Kararı İstemi: CMK Madde 162 Analizi
Giriş
Ceza muhakemesi sürecinde, soruşturmanın etkin ve hukuka uygun yürütülmesi büyük önem taşımaktadır. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 162. maddesi, Cumhuriyet savcısının soruşturma aşamasında, ancak hâkim tarafından gerçekleştirilebilecek işlemler için yetki isteme prosedürünü düzenlemektedir. Bu düzenleme, hukuki güvenliği sağlamak ve keyfi uygulamaların önüne geçmek amacıyla hayata geçirilmiştir (Gürbüz, 2020).
Bu makalede, CMK 162 kapsamındaki işlemler, şüpheli/sanıklar ve mağdurlar açısından izlenecek adımlar, sıkça sorulan sorular ve hukuki danışmanlık ihtiyacı ayrıntılı olarak ele alınacaktır.
CMK 162: Hâkim Kararı İstemi Nedir?
Madde 162 uyarınca:
- Cumhuriyet savcısı, soruşturma evresinde, hâkim tarafından yapılması zorunlu olan bir işlem tespit ederse, bu işlemi gerçekleştirebilmek için sulh ceza hâkiminden izin veya karar talep eder.
- Sulh ceza hâkimi, yapılan istemin kanuna uygunluğunu inceler ve gerekli görürse kararı verir.
- Karar verildikten sonra, ilgili işlem derhal yerine getirilir (CMK m.162).
Bu düzenleme, özellikle arama, el koyma, dinleme, yakalama veya gözaltı gibi hâkim onayı gerektiren işlemler için geçerlidir.
Soruşturma Sürecinde Cumhuriyet Savcısının Rolü
Cumhuriyet savcısı soruşturmanın başlıca yürütücüsüdür ve CMK uyarınca:
- Suçun işlendiği bilgisini aldıktan sonra derhâl soruşturmayı başlatır.
- Gerekli delilleri toplar, tanıkları dinler ve dosyayı hazırlar.
- Hâkim onayı gerektiren işlemler için sulh ceza hâkimine başvurur.
Bu süreçte savcı, soruşturmanın hukuka uygun ve tarafsız yürütülmesini sağlar (Akıncı, 2021).
Şüpheli/Sanık Açısından Hak ve Yükümlülükler
Soruşturma sürecinde şüpheli veya sanıkların hak ve yükümlülükleri şunlardır:
- Bilgilendirilme Hakkı: Soruşturma kapsamında kendisine yöneltilen işlemler hakkında bilgi alma hakkına sahiptir.
- Müdafi ile Görüşme Hakkı: Her zaman ve özel bir ortamda müdafi ile görüşebilir (CMK m.154).
- İtiraz ve Başvuru Hakkı: Hâkim kararına dayalı işlemlere itiraz edebilir veya kanuni yollarla başvuruda bulunabilir.
- Uzman Avukat Desteği: Soruşturmanın kritik aşamalarında, özellikle hâkim kararıyla yapılan işlemler konusunda alanında uzman bir ceza avukatından destek alması büyük önem taşır.
Mağdur / Müşteki Açısından Hak ve Yükümlülükler
Suçtan zarar görenler açısından CMK 162 uygulamaları şu şekilde etkiler:
- Bilgi Edinme: Soruşturmanın gidişatı hakkında bilgi alma hakkına sahiptir.
- Başvuru ve İhbar Hakkı: Şüpheli veya sanıkların suç eylemiyle ilgili deliller toplandığında, başvuru yapabilir veya ihbarda bulunabilir.
- Dilekçe ve Talep Hakkı: Hâkim kararı ile yürütülen soruşturma işlemlerine katılma veya talepte bulunma hakkı vardır.
- Hukuki Danışmanlık: Mağdur/müştekinin de hukuki haklarının tam olarak korunması için ceza hukuku alanında deneyimli bir avukattan destek alması önerilir.
Hâkim Kararı Gerektiren İşlemler
Soruşturma aşamasında hâkim onayı gerektiren başlıca işlemler şunlardır:
- Arama ve el koyma
- Yakalama ve gözaltı sürelerinin uzatılması
- Haberleşmenin denetlenmesi (dinleme, teknik takip)
- Konut ve işyeri araştırmaları
- Özellikle kişilik haklarına doğrudan müdahale eden diğer soruşturma işlemleri
Bu işlemler, savcının tek başına gerçekleştiremeyeceği işlemler olduğu için CMK 162 uyarınca hâkimden izin alınır.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Soru 1: Cumhuriyet savcısı her soruşturma işleminde hâkimden izin almak zorunda mı?
Cevap: Hayır, yalnızca hâkim tarafından yapılabilecek işlemler için izin gereklidir.
Soru 2: Hâkim, savcının talebini reddedebilir mi?
Cevap: Evet, talebin kanuna uygunluğu incelenir ve gerekli görülmezse reddedilebilir.
Soru 3: Şüpheli veya sanık, hâkim kararıyla yapılan işleme itiraz edebilir mi?
Cevap: Evet, ilgili işlemlere karşı kanunda öngörülen usul ile itiraz ve başvuru hakkı vardır.
Soru 4: Mağdur, hâkim kararı ile yapılan soruşturma işlemlerine katılabilir mi?
Cevap: Evet, dilekçe veya yetkili makamlara başvuru ile soruşturmanın bazı aşamalarına katılabilir.
Uzman Avukat Desteğinin Önemi
CMK 162 uyarınca yapılan işlemler, hem şüpheli/sanık hem de mağdur açısından hukuki sonuç doğurabilir. Bu nedenle:
- Şüpheli/sanıklar, hak kaybı yaşamamak için müdafi ile yakın işbirliği yapmalıdır.
- Mağdur/müşteki, haklarını etkin kullanabilmek için deneyimli bir ceza avukatından destek almalıdır.
Uzman avukat, işlem süreçlerini takip eder, gerektiğinde itiraz yollarını uygular ve soruşturmanın adil yürütülmesini sağlar (Özdemir, 2022).
Sonuç
CMK 162, Cumhuriyet savcısının soruşturma yetkilerini sınırlayarak, hâkim onayı gerektiren işlemlerde hukuki güvenliği artırmayı amaçlamaktadır. Şüpheli/sanıklar ve mağdurlar açısından hakların korunması, sürecin doğru yönetilmesi ve uzman avukat desteği, soruşturmanın sağlıklı ve hukuka uygun yürütülmesi için kritik öneme sahiptir.
Kaynakça
Akıncı, M. (2021). Ceza Muhakemesi Hukuku Ders Kitabı. Ankara: Adalet Yayınları.
Gürbüz, E. (2020). Cumhuriyet Savcısının Görev ve Yetkileri. İstanbul: Seçkin Yayıncılık.
Özdemir, H. (2022). Ceza Muhakemesinde Hâkim Kararı Gerektiren İşlemler. Ankara: Yetkin Yayınları.
| Ankara Ağır Ceza Avukatı İletişim Bilgileri | ||
| ✅ | Ankara Ağır Ceza Avukatı: | Avukat Necmettin İlhan |
| ✅ | Telefon : | 0312 4671882 – 0505 3522337 |
| ✅ | Adres: | Yeni Bağlıca Mah. Etimesgut Blv. No:90/B Qule Bağlıca İş Merkezi No:20 Etimesgut/Ankara |
| ✅ | Mail: | ncm.ilhan@gmail.com.tr |
| ✅ | Hizmet Alanları: | Ağır Cezalık Suçlar, Ağır Ceza Davaları, Ceza Hukuku |
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.