Duruşma Tutanağının İçeriği (CMK..221) – Ağır Ceza Avukatı I Avukat Necmettin İlhan

Ankara Ceza Avukatı Avukat Necmettin İlhan [İLHAN HUKUK BÜROSU], ağır ceza avukatları ile ceza davaları konusunu kapsamlı bir bakış açısıyla ele alıyor.

Duruşma tutanağının içeriği

Madde 221 – (1) Duruşma tutanağında;

a) Oturumlara katılan sanığın, müdafiin, katılanın, vekilinin, kanunî temsilcisinin, bilirkişinin, tercümanın, teknik danışmanın adı ve soyadı,

b) Duruşmanın seyrini ve sonuçlarını yansıtan ve yargılama usulünün bütün temel kurallarına uyulduğunu gösteren unsurlar,

c) Sanık açıklamaları,

d) Tanık ifadeleri,

e) Bilirkişi ve teknik danışman açıklamaları,

f) Okunan veya okunmasından vazgeçilen belge ve yazılar,

g) İstemler, reddi halinde gerekçesi,

h) Verilen kararlar,

i) Hüküm,

yer alır.

Duruşma Tutanağının İçeriği (CMK m. 221)

Giriş

Ceza muhakemesi, yargılamanın adil, şeffaf ve denetlenebilir şekilde yürütülmesini zorunlu kılar. Bu bağlamda duruşma tutanağı, ceza muhakemesi sürecinde gerçekleştirilen tüm işlemlerin kayda geçirilmesini sağlayan, hem sanığın hem de mağdurun haklarının korunmasında hayati bir rol oynayan resmi belgedir. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 221. maddesi, duruşma tutanağında yer alması gereken unsurları düzenleyerek, yargılamanın usule uygun şekilde ilerlediğini gösterir.

CMK m. 221 Kapsamında Duruşma Tutanağının İçeriği

Kanuna göre duruşma tutanağında aşağıdaki hususlar mutlaka yer almalıdır:

1. Katılımcıların Kimlik Bilgileri:
   • Sanık, müdafi, katılan, vekil, kanunî temsilci, bilirkişi, tercüman ve teknik danışmanın adı ve soyadı.
   • Bu kayıt, duruşmanın kimler huzurunda yapıldığını açıkça göstermektedir.
2. Duruşmanın Seyri ve Usul Kuralları:
   • Yargılama usulünün temel kurallarına uyulduğunu gösteren unsurlar, tutanağın güvenilirliğini pekiştirir.
3. Sanık Açıklamaları:
   • Sanığın savunmaları, sorulan sorulara verdiği yanıtlar ve beyanlarının özeti.
4. Tanık İfadeleri:
   • Dinlenen tanıkların söyledikleri, gerektiğinde önceki beyanlarıyla karşılaştırmalı olarak kaydedilir.
5. Bilirkişi ve Teknik Danışman Görüşleri:
   • Uzman kişilerin beyanları, olayın teknik boyutlarını açıklığa kavuşturur.
6. Belgelerin Okunması:
   • Duruşmada okunan ya da okunmasından vazgeçilen belgeler, tutanakta ayrıntılı olarak belirtilir.
7. İstemler ve Red Gerekçeleri:
   • Cumhuriyet savcısının, müdafiin veya vekilin talepleri ile mahkemenin bu taleplere ilişkin kararları.
8. Verilen Kararlar ve Hüküm:
   • Ara kararlar, esas hakkında verilen kararlar ve nihai hüküm.

Bu düzenleme ile tutanak, adeta duruşmanın “hafızası” işlevini görmektedir.

Sanık/Şüpheli Açısından Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

• Sanık veya şüpheli, tutanakta beyanlarının eksiksiz ve doğru şekilde yer alıp almadığını kontrol etmelidir.
• Müdafi aracılığıyla, hukuka aykırı eksiklik veya yanlışlık varsa derhal itiraz edilmelidir.
• Özellikle savunmanın dayandığı delillerin tutanağa yansıyıp yansımadığı büyük önem taşır.

Mağdur/Müşteki Açısından Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

• Mağdur veya müşteki, duruşmada yaptığı taleplerin (örneğin katılma talebi, tanık dinletme isteği) tutanakta yer aldığından emin olmalıdır.
• Reddedilen taleplerin gerekçelerinin kayda geçirilmesi, ileride yapılacak itiraz veya temyiz bakımından hayati önem taşır.
• Mağdurun korunmasına ilişkin tedbir kararları (örneğin gizlilik, tanık koruma) mutlaka tutanakta belirtilmelidir.

Yargıtay Uygulaması

Yargıtay kararlarında, duruşma tutanağının içeriğinin eksiksiz tutulmamasının hukuka aykırılık doğuracağına vurgu yapılmaktadır. Özellikle sanığın savunma hakkını doğrudan ilgilendiren beyanların tutanakta yer almaması veya eksik kaydedilmesi, bozma nedeni sayılmaktadır. Aynı şekilde mağdurun taleplerinin yazılmaması da kararın denetlenebilirliğini engellemektedir.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

1. Duruşma tutanağına yanlış yazılan bir ifade düzeltilir mi?
Evet. Tarafların itirazı üzerine mahkeme, yanlış veya eksik yazımı düzeltebilir. Bu husus ayrıca tutanağa geçirilir.

2. Sanık tutanağı imzalamak zorunda mıdır?
Hayır. Tutanak, hâkim ve zabıt kâtibi tarafından imzalanır. Ancak sanık, eksiklik veya yanlışlık olduğunu düşündüğünde itiraz hakkına sahiptir.

3. Mağdur, taleplerinin tutanağa geçmediğini fark ederse ne yapmalıdır?
Mağdur veya vekili, derhal bu hususu mahkemeye bildirmeli ve zapta geçirilmesini istemelidir.

4. Tutanakta eksiklik olması hükmün bozulmasına sebep olur mu?
Evet. Özellikle CMK m. 221’de sayılan unsurlardan biri eksikse, Yargıtay uygulamasında bu durum bozma sebebi olarak kabul edilmektedir.

Sonuç

Duruşma tutanağı, ceza muhakemesinde tarafların haklarını güvence altına alan ve yargılamanın şeffaf yürütüldüğünü gösteren en önemli resmi belgedir. Sanık, şüpheli, mağdur veya müşteki, beyanlarının ve taleplerinin doğru biçimde tutanağa yansımasını dikkatle takip etmelidir. Eksiklik veya yanlışlık olması halinde derhal itiraz edilmesi, hem adil yargılanma hakkının korunması hem de üst mahkemelerde yapılacak denetim bakımından önem arz eder.

Kaynakça

• Centel, N., Zafer, H., & Çakmut, Ö. (2022). Ceza Muhakemesi Hukuku. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Yenisey, F., & Nuhoğlu, A. (2021). Ceza Muhakemesi Hukuku. İstanbul: Seçkin Yayıncılık.
• Toroslu, N., & Feyzioğlu, M. (2020). Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Savaş Yayınevi.
• 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu.

UYARI

Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.

KVKK AYDINLATMA METNİ