Ankara Ceza Avukatı Avukat Necmettin İlhan [İLHAN HUKUK BÜROSU], ağır ceza avukatları ile ceza davaları konusunu kapsamlı bir bakış açısıyla ele alıyor.
Ceza mahkemelerinin ek yetkisi
Madde 218 – (1) Yüklenen suçun ispatı, ceza mahkemelerinden başka bir mahkemenin görev alanına giren bir sorunun çözümüne bağlı ise; ceza mahkemesi bu sorunla ilgili olarak da bu Kanun hükümlerine göre karar verebilir. Ancak, bu sorunla ilgili olarak görevli mahkemede dava açılması veya açılmış davanın sonuçlanması ile ilgili olarak bekletici sorun kararı verebilir.
(2) Kovuşturma evresinde mağdur veya sanığın yaşının ceza hükümleri bakımından tespitiyle ilgili bir sorunla karşılaşılması halinde; mahkeme, ilgili kanunda belirlenen usule göre bu sorunu çözerek hükmünü verir.
Ceza Mahkemelerinin Ek Yetkisi (CMK m. 218): Hukuki Çerçeve, Uygulama ve Yargısal Yaklaşımlar
Giriş
Ceza muhakemesinde temel ilke, mahkemelerin görev ve yetki sınırları çerçevesinde hareket etmesidir. Ancak bazı durumlarda ceza davasının sağlıklı yürütülmesi, başka bir mahkemenin görev alanına giren sorunların çözümüne bağlı olabilir. Bu gibi durumlarda ortaya çıkan sorun, “bekletici mesele” olarak adlandırılmaktadır. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 218. maddesi, ceza mahkemelerinin ek yetkisini düzenleyerek bu hususu açıklığa kavuşturmuştur.
Bu makalede, CMK m. 218 hükmü sistematik olarak incelenecek; doktrin, uygulama ve Yargıtay kararları ışığında değerlendirmeler yapılacak, ayrıca şüpheli/sanık ile mağdur açısından uygulanabilir sonuçlara yer verilecektir.
CMK m. 218’in Hukuki Dayanağı
CMK m. 218’e göre:
- Eğer yüklenen suçun ispatı, başka bir mahkemenin görev alanına giren bir sorunun çözümüne bağlıysa, ceza mahkemesi bu sorunu kendisi çözebilir.
- Ancak, ilgili konuda yetkili mahkemede dava açılmışsa veya açılması gerekiyorsa, ceza mahkemesi bekletici mesele kararı vererek süreci durdurabilir.
- Özellikle sanık veya mağdurun yaşının belirlenmesi gibi ceza hükümlerini doğrudan etkileyen hususlarda, ceza mahkemesi ilgili mevzuata göre bizzat karar verebilir.
Ceza Mahkemelerinin Ek Yetkisinin Önemi
- Yargılamanın Hızlandırılması: Ceza muhakemesinde sürat ilkesi gereği, mahkemenin başka bir mahkemenin kararını beklemeksizin bazı konularda karar verebilmesi, davaların uzamasını engeller.
- Hakların Korunması: Özellikle yaş tespiti, cezai sorumluluğun belirlenmesinde doğrudan etkili olduğundan, sanığın lehine veya aleyhine olabilecek durumların hızlı şekilde çözüme kavuşturulması gerekir.
- Adaletin Tesisi: Bekletici mesele kararı verilmesi, çelişkili kararların önüne geçerek hukuk güvenliğini sağlar.
Uygulamada Görülen Sorunlar
- Medeni hukuk ile bağlantılı sorunlar: Örneğin, mirasın paylaşımı veya bir taşınmazın mülkiyetine ilişkin hususlar, ceza davasında suçun ispatını etkileyebilir. Bu durumda ceza mahkemesi bekletici mesele kararı vererek hukuk mahkemesinin sonucunu beklemelidir.
- Yaş tespiti: Özellikle çocuk sanık veya mağdur söz konusu olduğunda, mahkeme resmi kayıtları esas almalı; tereddüt varsa sağlık raporu ve nüfus kayıtlarının düzeltilmesi prosedürlerine başvurulmalıdır.
Şüpheli/Sanık Açısından CMK m. 218
- Sanık, yaşının tespitinde hatalı bir değerlendirme yapıldığını düşünüyorsa, mahkemeden yeniden inceleme ve resmi kayıtların araştırılmasını talep etmelidir.
- Suçun ispatı bakımından başka bir davanın sonucuna bağlı bir durum söz konusuysa, sanık bekletici mesele kararı verilmesini talep edebilir.
- Bu süreçte uzman bir ceza avukatından hukuki yardım alınması, hem delillerin doğru sunulması hem de hak kayıplarının önlenmesi açısından büyük önem taşır.
Mağdur/Müşteki Açısından CMK m. 218
- Mağdur, özellikle yaş tespiti veya şahsi haklarını ilgilendiren meselelerde mahkemeye delil sunma hakkına sahiptir.
- Eğer suçun ispatı, başka bir mahkemenin vereceği karara bağlıysa, mağdur bekletici mesele kararı verilmesi için talepte bulunabilir.
- Mağdurun haklarının korunması açısından, alanında uzman bir ceza avukatından destek alması, sürecin etkinliği ve adaletin sağlanması bakımından önemlidir.
Yargıtay’ın Yaklaşımı
Yargıtay içtihatlarında, ceza mahkemelerinin ek yetkisinin sınırsız olmadığı; özellikle mülkiyet veya miras gibi özel hukuk konularında bekletici mesele kararı verilmesi gerektiği vurgulanmaktadır. Ancak, yaş tespiti gibi doğrudan cezai sorumluluğu ilgilendiren konularda mahkemenin bizzat karar verebileceği kabul edilmektedir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. Ceza mahkemesi her durumda bekletici mesele kararı vermek zorunda mıdır?
Hayır. Yalnızca başka bir mahkemenin görev alanına giren ve ceza davasının sonucunu doğrudan etkileyen meselelerde bekletici mesele kararı verilir.
2. Yaş tespiti için ceza mahkemesi hangi usulü izler?
Mahkeme öncelikle nüfus kayıtlarını esas alır. Tereddüt olması halinde sağlık raporları ve diğer belgeler incelenir.
3. Şüpheli veya mağdurun avukatı olmadan bu süreci yürütmesi mümkün müdür?
Mümkün olmakla birlikte, delillerin doğru şekilde sunulması, itirazların zamanında yapılması ve hak kayıplarının önlenmesi için uzman bir ceza avukatından yardım alınması şiddetle tavsiye edilir.
Sonuç
CMK m. 218, ceza muhakemesine hız ve etkinlik kazandıran, aynı zamanda hakların korunmasına hizmet eden önemli bir düzenlemedir. Ceza mahkemelerinin ek yetkisi, özellikle yaş tespiti ve bekletici mesele konularında büyük önem taşır. Hem şüpheli/sanık hem de mağdur/müştekiler, bu süreçte haklarını etkin şekilde koruyabilmek için alanında uzman ceza avukatlarının hukuki desteğine başvurmalıdır.
Kaynakça
- Centel, N., Zafer, H., & Çakmut, Ö. (2022). Ceza Muhakemesi Hukuku. Beta Yayınları.
- Toroslu, N., & Feyzioğlu, M. (2021). Ceza Muhakemesi Hukuku. Savaş Yayınevi.
- Öztürk, B., Erdem, M. R., & Soyer, A. (2020). Ceza Muhakemesi Hukuku. Seçkin Yayıncılık.
- 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu.
| Ankara Ağır Ceza Avukatı İletişim Bilgileri | ||
| ✅ | Ankara Ağır Ceza Avukatı: | Avukat Necmettin İlhan |
| ✅ | Telefon : | 0312 4671882 – 0505 3522337 |
| ✅ | Adres: | Yeni Bağlıca Mah. Etimesgut Blv. No:90/B Qule Bağlıca İş Merkezi No:20 Etimesgut/Ankara |
| ✅ | Mail: | ncm.ilhan@gmail.com.tr |
| ✅ | Hizmet Alanları: | Ağır Cezalık Suçlar, Ağır Ceza Davaları, Ceza Hukuku |
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.