Ankara Ceza Avukatı Avukat Necmettin İlhan [İLHAN HUKUK BÜROSU], ağır ceza avukatları ile ceza davaları konusunu kapsamlı bir bakış açısıyla ele alıyor.
Oyların toplanması
Madde 229 – (1) Mahkeme başkanı, kıdemsiz üyeden başlayarak oyları ayrı ayrı toplar ve en sonra kendi oyunu verir.
(2) Mahkeme başkan ve üyelerinden hiçbiri herhangi bir konu veya sorun üzerinde azınlıkta kaldığını ileri sürerek oylamaya katılmaktan çekinemez.
(3) Oylar dağılırsa sanığın en çok aleyhine olan oy, çoğunluk meydana gelinceye kadar kendisine daha yakın olan oya eklenir.
Ceza Muhakemesinde Oyların Toplanması (CMK m.229)
Giriş
Ceza muhakemesi sürecinde verilen kararların adil, tarafsız ve hukuka uygun olması, yalnızca yargılama faaliyetinin değil aynı zamanda demokratik hukuk devletinin de temel güvencelerinden biridir. Bu nedenle, mahkeme heyeti içinde oyların nasıl toplanacağı konusu 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 229. maddesinde ayrıntılı şekilde düzenlenmiştir. Düzenleme, kararların kolektif bir şekilde alınmasını güvence altına alarak, yargılamada çoğulculuğun ve objektifliğin sağlanmasını amaçlar.
CMK m.229’un İçeriği
CMK m.229, oyların toplanma usulünü şu şekilde belirler:
- Kıdemsiz üyeden başlama kuralı: Oylar, kıdemsiz üyeden başlayarak toplanır ve en son mahkeme başkanı oyunu verir. Bu kural, başkanın veya kıdemli üyelerin etkisiyle kıdemsiz hâkimlerin iradesinin baskı altında kalmamasını sağlar.
- Oylamadan çekinme yasağı: Başkan ve üyelerden hiçbiri, azınlıkta kalma ihtimalini ileri sürerek oylamaya katılmaktan kaçınamaz. Böylece her hâkim, karar sürecine aktif olarak katılmak zorundadır.
- Oyların dağılımı hâlinde uygulama: Oyların eşit şekilde dağılması durumunda, sanığın aleyhine olan oy, çoğunluk sağlanıncaya kadar kendisine en yakın olan oya eklenir. Bu düzenleme, oyların kesinleşmesini ve kararın netleşmesini sağlar.
Şüpheli/Sanık Açısından Önemi
- Adil yargılanma hakkı: Oyların toplanma şekli, sanığın bağımsız ve tarafsız bir mahkeme önünde yargılanma hakkını doğrudan etkiler.
- Azınlık görüşünün önemi: Her hâkim oyunu kullanmak zorunda olduğundan, sanığın lehine olabilecek azınlık görüşü gerekçeli kararda yer alabilir.
- Oyların dağılımı kuralı: Eğer oylar farklı sonuçlara yönelirse, sanığın aleyhine olan görüş çoğunluğa daha yakın olana eklenir. Bu durum, sanık aleyhine ağır sonuç doğurabileceğinden, sanık müdafisinin kararlara ilişkin gerekçeleri dikkatle incelemesi gerekir.
Müşteki/Mağdur/Suçtan Zarar Gören Açısından Önemi
- Karar sürecine güven: Oyların kıdemsizden kıdemliye doğru alınması, mağdur veya müştekinin mahkeme kararına olan güvenini artırır.
- Azınlık görüşleri: Karşı oy gerekçeleri, mağdurun temyiz veya istinaf başvurularında kullanabileceği önemli dayanaklardan biridir.
- Oyların dağılımı hâli: Mağdur açısından, sanık lehine sonuç doğurabilecek oyların çoğunluğa eklenmesi ihtimali, dikkatle takip edilmelidir. Bu nedenle, mağdur vekillerinin karar metinlerini ayrıntılı şekilde incelemeleri gerekir.
Yargıtay Kararları Işığında Değerlendirme
Yargıtay kararlarında, CMK m.229’un usul güvencesi niteliğinde olduğu sıkça vurgulanmaktadır. Özellikle;
- Oyların usulüne uygun toplanmadığı,
- Karşı oyun gerekçelendirilmediği,
- Oylama sırasına riayet edilmediği
durumlarında verilen kararların hukuka aykırılık nedeniyle bozulması gerektiği belirtilmiştir. Bu içtihatlar, hem sanık lehine hem de mağdur lehine önemli hak koruyucu işlev görmektedir.
Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Şüpheli/Sanık İçin:
- Müdafi, oyların usule uygun şekilde toplanıp toplanmadığını kontrol etmeli, gerekirse kanun yoluna başvurmalıdır.
- Sanık aleyhine kullanılan oyların çoğunluk sağlama amacıyla hangi oya eklendiği dikkatle incelenmelidir.
Mağdur/Müşteki İçin:
- Karşı oy gerekçeleri mutlaka okunmalı, mağdurun haklarını savunmak için temyiz dilekçesinde kullanılmalıdır.
- Kararın oy çokluğu ile alınıp alınmadığı, oyların sırasına riayet edilip edilmediği takip edilmelidir.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
1. Oyların kıdemsizden toplanmasının amacı nedir?
Kıdemsiz hâkimin, başkanın veya kıdemli üyelerin görüşünden etkilenmeden özgürce oy kullanabilmesini sağlamaktır.
2. Bir hâkim, azınlıkta kalacağını bildiğinde oy kullanmak zorunda mıdır?
Evet. CMK m.229/2 uyarınca hiçbir üye oylamadan çekinemez.
3. Oylar eşit çıkarsa ne olur?
Sanığın aleyhine olan oy, çoğunluk sağlanıncaya kadar kendisine en yakın olan oya eklenir.
4. Usule aykırı oy toplama kararı geçersiz kılar mı?
Evet. Yargıtay uygulamasında bu durum, bozma nedeni sayılmaktadır.
Sonuç
CMK m.229, oyların toplanmasına ilişkin usulü düzenleyerek, yargılamada şeffaflığı ve adaleti güvence altına almaktadır. Bu hüküm, hem sanığın adil yargılanma hakkı hem de mağdurun hak arama özgürlüğü bakımından önemli güvenceler içermektedir. Yargıtay kararları da bu maddeyi titizlikle uygulamakta ve usulsüzlük halinde bozma yoluna gitmektedir.
Kaynakça
- Centel, N., Zafer, H., & Çakmut, Ö. (2022). Ceza Muhakemesi Hukuku. İstanbul: Beta Yayıncılık.
- Kunter, N., Yenisey, F., & Nuhoğlu, A. (2018). Ceza Muhakemesi Hukuku. İstanbul: Beta Yayıncılık.
- Toroslu, N., & Feyzioğlu, M. (2020). Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Savaş Yayınevi.
- 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu.
| Ankara Ağır Ceza Avukatı İletişim Bilgileri | ||
| ✅ | Ankara Ağır Ceza Avukatı: | Avukat Necmettin İlhan |
| ✅ | Telefon : | 0312 4671882 – 0505 3522337 |
| ✅ | Adres: | Yeni Bağlıca Mah. Etimesgut Blv. No:90/B Qule Bağlıca İş Merkezi No:20 Etimesgut/Ankara |
| ✅ | Mail: | ncm.ilhan@gmail.com.tr |
| ✅ | Hizmet Alanları: | Ağır Cezalık Suçlar, Ağır Ceza Davaları, Ceza Hukuku |
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.