Ankara Ceza Avukatı Avukat Necmettin İlhan [İLHAN HUKUK BÜROSU], ağır ceza avukatları ile ceza davaları konusunu kapsamlı bir bakış açısıyla ele alıyor.
Kanun yollarına başvurma hakkı
Madde 260 – (1) Hâkim ve mahkeme kararlarına karşı Cumhuriyet savcısı, şüpheli, sanık ve bu Kanuna göre katılan sıfatını almış olanlar ile katılma isteği karara bağlanmamış, reddedilmiş veya katılan sıfatını alabilecek surette suçtan zarar görmüş bulunanlar için kanun yolları açıktır.
(2) (Değişik: 18/6/2014-6545/73 md.) Ağır ceza mahkemelerinde bulunan Cumhuriyet savcıları, ağır ceza mahkemesinin yargı çevresindeki asliye ceza mahkemelerinin; bölge adliye mahkemesinde bulunan Cumhuriyet savcıları, bölge adliye mahkemelerinin kararlarına karşı kanun yollarına başvurabilirler.
(3) Cumhuriyet savcısı, sanık lehine olarak da kanun yollarına başvurabilir.
Avukatın başvurma hakkı
Madde 261 – (1) Avukat, müdafiliğini veya vekilliğini üstlendiği kişilerin açık arzusuna aykırı olmamak koşuluyla kanun yollarına başvurabilir.
Yasal temsilcinin ve eşin başvurma hakkı
Madde 262 – (1) Şüpheli veya sanığın yasal temsilcisi ve eşi, şüpheli veya sanığa açık olan kanun yollarına süresi içinde kendiliklerinden başvurabilirler. Şüphelinin veya sanığın başvurusuna ilişkin hükümler, bunlar tarafından yapılacak başvuru ve onu izleyen işlemler için de geçerlidir.
Tutuklunun kanun yollarına başvurması
Madde 263 – (1) Tutuklu bulunan şüpheli veya sanık, zabıt kâtibine veya tutuklu bulunduğu ceza infaz kurumu ve tutukevi müdürüne beyanda bulunmak suretiyle veya bu hususta bir dilekçe vererek kanun yollarına başvurabilir.
(2) Zabıt kâtibine başvuru hâlinde, kanun yollarına başvuru beyanı veya dilekçesi ilgili deftere kaydedildikten sonra bu hususları belirten bir tutanak düzenlenerek tutuklu bulunan şüpheli veya sanığa bir örneği verilir.
(3) Kurum müdürüne başvuru hâlinde ikinci fıkra hükmüne göre işlem yapılarak, tutanak ve dilekçe derhâl ilgili mahkemeye gönderilir. Zabıt kâtibi başvuruyu ilgili deftere kaydeder.
(4) Zabıt kâtibi veya kurum müdürü tarafından ikinci fıkra hükmüne göre işlem yapıldığı zaman kanun yolları için bu Kanunda belirlenen süreler kesilmiş sayılır.
Kanun yolunun belirlenmesinde yanılma
Madde 264 – (1) Kabul edilebilir bir başvuruda kanun yolunun veya merciin belirlenmesinde yanılma, başvuranın haklarını ortadan kaldırmaz.
(2) Bu hâlde başvurunun yapıldığı merci, başvuruyu derhâl görevli ve yetkili olan mercie gönderir.
Cumhuriyet savcısının başvuru sonucunun kapsamı
Madde 265 – (1) Cumhuriyet savcısı tarafından aleyhine kanun yoluna gidilen karar, sanık lehine bozulabilir veya değiştirilebilir. Cumhuriyet savcısı, kanun yoluna sanık lehine başvurduğunda, yeniden verilen hüküm önceki hükümde tayin edilmiş olan cezadan daha ağır bir cezayı içeremez.
Başvurudan vazgeçilmesi ve etkisi
Madde 266 – (1) Kanun yoluna başvurulduktan sonra bundan vazgeçilmesi, mercii tarafından karar verilinceye kadar geçerlidir. Ancak, Cumhuriyet savcısı tarafından sanık lehine yapılan başvurudan onun rızası olmaksızın vazgeçilemez.
(2) Müdafiin veya vekilin başvurudan vazgeçebilmesi, vekâletnamede bu hususta özel yetkili kılınmış olması koşuluna bağlıdır.
(3) 150 nci maddenin ikinci fıkrası uyarınca, kendisine müdafi atanan şüpheli veya sanıklar yararına kanun yoluna başvurulduğunda veya başvurulan kanun yolundan vazgeçildiğinde şüpheli veya sanık ile müdafiin iradesi çelişirse müdafiin iradesi geçerli sayılır.
Kanun Yollarına Başvurma Hakkı: CMK 260–266 Analizi ve Uygulama Rehberi
Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) kapsamında kanun yollarına başvurma hakkı, hem şüpheli ve sanıklar hem de suçtan zarar gören kişiler için temel bir hukuki güvence olarak kabul edilmektedir. Kanun, başvuru hakkının kimler tarafından kullanılabileceğini, başvuru yollarını, süresini, yanılma durumlarını ve başvurudan vazgeçmenin sonuçlarını ayrıntılı biçimde düzenlemektedir (CMK, 2004, md. 260-266).
Bu makalede, CMK hükümleri ışığında kanun yollarına başvurma hakkı detaylandırılmakta; şüpheli/sanık ve mağdur/müşteki açısından dikkat edilmesi gereken hususlar ve uygulamada sıkça karşılaşılan sorular açıklanmaktadır.
1. Kanun Yollarına Başvurma Hakkı Kimler İçin Açık?
CMK madde 260’a göre, kanun yollarına başvurma hakkı şunlar için geçerlidir:
- Cumhuriyet savcısı: Hâkim ve mahkeme kararlarına karşı başvurabilir; sanık lehine de başvuru yapabilir.
- Şüpheli ve sanıklar: Kendilerine açık olan kanun yollarına süresi içinde başvurabilirler.
- Katılan ve suçtan zarar görenler: Katılma isteği reddedilmiş veya henüz karara bağlanmamış olsa dahi kanun yollarına başvurma hakkına sahiptir.
- Avukatlar: Müvekkilinin açık rızasına aykırı olmamak koşuluyla başvuruda bulunabilir.
- Yasal temsilciler ve eş: Şüpheli veya sanığa açık olan kanun yollarına kendiliklerinden başvurabilirler.
- Tutuklular: Ceza infaz kurumu veya tutukevindeki görevli zabıt kâtibi ve kurum müdürüne başvurarak kanun yollarını kullanabilirler.
Önemli Not:
Cumhuriyet savcısının sanık lehine yaptığı başvurularda, sanığın rızası olmaksızın başvurudan vazgeçilemez (CMK, md. 266/1). Bu durum, savunma hakkının korunması açısından kritik bir düzenlemedir.
2. Kanun Yollarına Başvuru Süreci ve Yanılma Durumları
a) Başvuru yolları:
- Şüpheli veya sanık, doğrudan mahkemeye veya yazılı dilekçe ile başvurabilir.
- Tutuklu şüpheli/sanık, zabıt kâtibine veya ceza infaz kurumu müdürüne beyanda bulunarak başvuruda bulunabilir.
b) Yanılma hâli:
CMK madde 264, başvuru sırasında kanun yolunun veya merciin yanlış belirlenmesi hâlinde, başvuranın hakkının kaybolmayacağını düzenlemektedir. Başvuru yanlış mercie yapılmışsa, ilgili merci başvuruyu derhal yetkili mercie gönderir.
c) Başvurudan vazgeçilmesi:
- Başvurudan vazgeçilmesi, mercii karar verene kadar mümkündür.
- Müdafiin veya vekilin başvurudan vazgeçebilmesi için vekâletnamede özel yetki bulunmalıdır.
- Müdafi ve sanık iradeleri çeliştiğinde, müdafiin iradesi geçerli sayılır.
3. Şüpheli/Sanık Açısından Dikkat Edilecek Hususlar
- Hak ve süreler: Kanun yollarına başvuru süreleri titizlikle takip edilmelidir; süre kaçırılması hakkın kaybına yol açar.
- Avukatın rolü: Uzman bir ceza avukatı, kanun yollarına başvuru sürecini doğru ve stratejik şekilde yönetir, sanığın lehine hükümlerin sağlanmasını sağlar.
- Tutuklular için özel prosedür: Tutuklular, başvurularını ceza infaz kurumu müdürü veya zabıt kâtibi aracılığıyla yapmalı ve ilgili tutanakları mutlaka talep etmelidir.
4. Mağdur/Müşteki/Suçtan Zarar Gören Açısından Dikkat Edilecek Hususlar
- Katılma hakkı: Katılma isteği reddedilmiş olsa bile kanun yollarına başvurma hakkı vardır.
- Başvuru süreci: Başvurular genellikle dilekçe ile yapılır; süreç boyunca avukat desteği almak hak kaybını önler.
- Savunma ile uyum: Mağdur ve müşteki başvuruları, savcının lehine veya aleyhine başvuru hakkıyla uyumlu yürütülmelidir.
5. Sık Sorulan Sorular
S1: Avukat, müvekkilinin rızası olmadan kanun yollarına başvurabilir mi?
C: Hayır. Avukat, müvekkilinin açık rızası olmadan kanun yollarına başvuramaz.
S2: Tutuklu sanık kanun yollarına nasıl başvurabilir?
C: Tutuklu sanık, zabıt kâtibine veya ceza infaz kurumu müdürüne dilekçe vererek veya beyanda bulunarak başvurabilir. İşlem tutanağa bağlanır ve mahkemeye iletilir.
S3: Cumhuriyet savcısı sanık lehine başvurduysa, daha ağır ceza verilebilir mi?
C: Hayır. Yeniden verilen hüküm önceki cezadan daha ağır olamaz.
S4: Başvurudan vazgeçilebilir mi?
C: Evet, ancak Cumhuriyet savcısı sanık lehine başvurmuşsa, sanığın rızası olmadan vazgeçilemez. Müdafi veya vekil, özel yetkiyle başvurudan vazgeçebilir.
6. Uzman Ceza Avukatının Önemi
Kanun yollarına başvurma süreci teknik ve hukuki olarak karmaşık bir süreçtir. Uzman bir ceza avukatı:
- Kanun yollarının doğru belirlenmesini sağlar.
- Başvuru sürelerini titizlikle takip eder.
- Savunma stratejisini lehe karar olasılığına göre şekillendirir.
- Tutuklu sanık ve mağdur/müşteki haklarının korunmasını sağlar.
Adli süreçlerde uzman avukat desteği, hukuki hak kayıplarının önlenmesi açısından hayati önemdedir.
7. Sonuç
CMK 260–266 maddeleri, kanun yollarına başvurma hakkını kapsamlı biçimde düzenlemektedir. Şüpheli/sanık ve mağdurların haklarının korunması, başvuru sürecinin doğru yürütülmesi ve sürelere uyulması, hukuki güvence açısından kritik öneme sahiptir. Uzman ceza avukatları, başvuru sürecinde hem stratejik hem de hukuki destek sağlayarak, adil yargılanma hakkının gerçekleşmesine katkıda bulunur.
Kaynakça
- Ceza Muhakemesi Kanunu, 5271 sayılı Kanun, md. 260–266.
- Başbay, A. (2021). Ceza Muhakemesi Hukuku ve Kanun Yolları. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Ersoy, H. (2020). Ceza Hukukunda Savunma Hakkı ve Kanun Yolları. İstanbul: Adalet Yayınları.
- Öztürk, M. (2019). Tutukluların ve Mağdurların Hakları: CMK Uygulamaları. Ankara: Yetkin Yayınları.
| Ankara Ağır Ceza Avukatı İletişim Bilgileri | ||
| ✅ | Ankara Ağır Ceza Avukatı: | Avukat Necmettin İlhan |
| ✅ | Telefon : | 0312 4671882 – 0505 3522337 |
| ✅ | Adres: | Yeni Bağlıca Mah. Etimesgut Blv. No:90/B Qule Bağlıca İş Merkezi No:20 Etimesgut/Ankara |
| ✅ | Mail: | ncm.ilhan@gmail.com.tr |
| ✅ | Hizmet Alanları: | Ağır Cezalık Suçlar, Ağır Ceza Davaları, Ceza Hukuku |
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.