Ankara Ceza Avukatı Avukat Necmettin İlhan [İLHAN HUKUK BÜROSU], ağır ceza avukatları ile ceza davaları konusunu kapsamlı bir bakış açısıyla ele alıyor.
İtiraz olunabilecek kararlar
Madde 267 – (1) Hâkim kararları ile kanunun gösterdiği hâllerde, mahkeme kararlarına karşı itiraz yoluna gidilebilir.
İtiraz usulü ve inceleme mercileri
Madde 268 – (1) Hâkim veya mahkeme kararına karşı itiraz, kanunun ayrıca hüküm koymadığı hâllerde 35 inci maddeye göre ilgililerin kararı öğrendiği günden itibaren iki hafta içinde kararı veren mercie verilecek bir dilekçe veya tutanağa geçirilmek koşulu ile zabıt kâtibine beyanda bulunmak suretiyle yapılır. Tutanakla tespit edilen beyanı ve imzayı mahkeme başkanı veya hâkim onaylar. 263 üncü madde hükmü saklıdır.[1]
(2) Kararına itiraz edilen hâkim veya mahkeme, itirazı yerinde görürse kararını düzeltir; yerinde görmezse en çok üç gün içinde, itirazı incelemeye yetkili olan mercie gönderir.
(3) İtirazı incelemeye yetkili merciler aşağıda gösterilmiştir:
a) (Değişik: 18/6/2014-6545/74 md.) Sulh ceza hâkimliği kararlarına yapılan itirazların incelenmesi, o yerde birden fazla sulh ceza hâkimliğinin bulunması hâlinde, numara olarak kendisini izleyen hâkimliğe; son numaralı hâkimlik için bir numaralı hâkimliğe; ağır ceza mahkemesinin bulunmadığı yerlerde tek sulh ceza hâkimliği varsa, yargı çevresinde görev yaptığı ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerdeki sulh ceza hâkimliğine; ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerlerde tek sulh ceza hâkimliği varsa, en yakın ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerdeki sulh ceza hâkimliğine aittir.
b) (Değişik:8/7/2021-7331/24 md.) Sulh ceza hâkimliğinin tutuklama ve adli kontrole ilişkin verdiği kararlara karşı yapılan itirazların incelenmesi, yargı çevresinde bulunduğu asliye ceza mahkemesi hâkimine aittir. İtirazı incelemeye yetkili mercilerin farklı olduğu hâllerde, itirazların gecikmeksizin incelenmesi amacıyla, kararına itiraz edilen sulh ceza hâkimliği tarafından gerekli tedbirler alınır. Sulh ceza hâkimliği işleri, asliye ceza hâkimi tarafından görülüyorsa itirazı inceleme yetkisi ağır ceza mahkemesi başkanına aittir.
c) Asliye ceza mahkemesi hâkimi tarafından verilen kararlara yapılacak itirazların incelenmesi, yargı çevresinde bulundukları ağır ceza mahkemesine ve bu mahkeme ile başkanı tarafından verilen kararlar hakkındaki itirazların incelenmesi, o yerde ağır ceza mahkemesinin birden çok dairesinin bulunması hâlinde, numara olarak kendisini izleyen daireye; son numaralı daire için birinci daireye; o yerde ağır ceza mahkemesinin tek dairesi varsa, en yakın ağır ceza mahkemesine aittir.
d) Naip hâkim kararlarına yapılacak itirazların incelenmesi, mensup oldukları ağır ceza mahkemesi başkanına, istinabe olunan mahkeme kararlarına karşı yukarıdaki bentlerde belirtilen esaslara göre bulundukları yerdeki mahkeme başkanı veya mahkemeye aittir.
e) Bölge adliye mahkemesi ceza dairelerinin kararları ile Yargıtay ceza dairelerinin esas mahkeme olarak baktıkları davalarda verdikleri kararlara yapılan itirazlarda; üyenin kararını görevli olduğu dairenin başkanı, daire başkanı ile ceza dairesinin kararını numara itibarıyla izleyen ceza dairesi; son numaralı daire söz konusu ise birinci ceza dairesi inceler.
İtirazın kararın yerine getirilmesinde etkisi
Madde 269 – (1) İtiraz, kararın yerine getirilmesinin geri bırakılması sonucunu doğurmaz.
(2) Ancak, kararına itiraz edilen makam veya kararı inceleyecek merci, geri bırakılmasına karar verebilir.
İtirazın Cumhuriyet savcısına ve karşı tarafa tebliği ile inceleme ve araştırma yapılması
Madde 270 – (1) İtirazı inceleyecek merci, yazı ile cevap verebilmesi için itirazı, Cumhuriyet savcısı ve karşı tarafa bildirebilir. Merci, inceleme ve araştırma yapabileceği gibi gerekli gördüğünde bunların yapılmasını da emredebilir.
(2) (Ek: 11/4/2013-6459/20 md.) 101 ve 105 inci maddeler uyarınca yapılan itiraz üzerine Cumhuriyet savcısından görüş alınması durumunda, bu görüş şüpheli, sanık veya müdafiine bildirilir. Şüpheli, sanık veya müdafii üç gün içinde görüşünü bildirebilir.
Karar
Madde 271 – (1) Kanunda yazılı olan hâller saklı kalmak üzere, itiraz hakkında duruşma yapılmaksızın karar verilir. Ancak, gerekli görüldüğünde Cumhuriyet savcısı ve sonra müdafi veya vekil dinlenir.
(2) İtiraz yerinde görülürse merci, aynı zamanda itiraz konusu hakkında da karar verir.
(3) Karar mümkün olan en kısa sürede verilir.
(4) Merciin, itiraz üzerine verdiği kararları kesindir; ancak ilk defa merci tarafından verilen tutuklama kararlarına karşı itiraz yoluna gidilebilir.
Ceza Muhakemesi Kanunu’nda İtiraz Kanun Yolu (CMK m.267-271)
Giriş
Ceza yargılamasında verilen kararların hukuka uygunluğunun denetlenmesi, adil yargılanma hakkının ve hukuki güvenliğin temel unsurlarındandır. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nda (CMK) olağan kanun yolları arasında düzenlenen itiraz kurumu, hâkim veya mahkeme kararlarının üst dereceli merci tarafından incelenmesini sağlar. Özellikle tutuklama, adli kontrol, el koyma, yakalama, tahliye taleplerinin reddi gibi birçok kritik karara karşı başvurulabilecek olan itiraz kanun yolu, bireylerin özgürlüklerinin korunması bakımından büyük önem arz etmektedir.
İtiraz Edilebilecek Kararlar (CMK m.267)
CMK m.267’ye göre, hâkim kararları ile kanunun açıkça öngördüğü hâllerde mahkeme kararlarına karşı itiraz mümkündür.
Örneğin:
- Tutuklama veya tahliye taleplerine ilişkin kararlar,
- El koyma, arama ve yakalama kararları,
- Adli kontrol tedbirleri,
- Mahkemenin duruşma dışında verdiği bazı ara kararlar.
Bu kapsamda, itiraz kanun yolu yalnızca kanunda belirtilen kararlarla sınırlıdır. Hükümlere karşı ise temyiz veya istinaf kanun yollarına gidilmesi gerekir.
İtiraz Usulü ve Mercileri (CMK m.268)
İtiraz, kararın öğrenildiği günden itibaren iki hafta içinde yapılmalıdır. Başvuru:
- Kararı veren mercie dilekçe ile,
- Zabıt kâtibine beyanda bulunmak suretiyle yapılabilir.
İtirazı inceleyecek merci, kararın niteliğine göre değişiklik gösterir. Örneğin:
- Sulh ceza hâkimliği kararlarına karşı itiraz, numara olarak kendisini izleyen hâkimliğe yapılır.
- Tutuklama ve adli kontrole ilişkin kararlar ise asliye ceza mahkemesi hâkimi tarafından incelenir.
- Asliye ceza mahkemesi kararlarına karşı ise ağır ceza mahkemesine itiraz edilir.
Bu düzenleme, kararların daha üst mercilerde denetlenmesini sağlayarak hukuki denetim mekanizmasını işler hale getirir.
İtirazın Etkisi (CMK m.269)
İtiraz başvurusu, kural olarak kararın yerine getirilmesini durdurmaz.
Ancak, kararına itiraz edilen merci veya itirazı inceleyen üst merci, geri bırakılmasına karar verebilir. Bu özellikle tutuklama kararları açısından önem taşımaktadır.
İtirazın İncelenmesi ve Karar (CMK m.270-271)
İtiraz, genellikle dosya üzerinden yapılır ve duruşma açılmaz. Ancak gerekli görülürse:
- Cumhuriyet savcısı,
- Müdafi veya vekil,
dinlenebilir.
İtiraz yerinde görülürse merci, aynı zamanda itiraz konusu hakkında da karar verir. Bu durum yargılamanın hızlanmasını ve hak kaybının önlenmesini sağlar. Merci tarafından verilen kararlar kesindir; ancak ilk defa merci tarafından verilen tutuklama kararlarına karşı yeniden itiraz mümkündür.
Şüpheli/Sanık Açısından Dikkat Edilmesi Gerekenler
- İtiraz süresi kısa olduğundan (iki hafta), hak kaybı yaşanmaması için hızlı hareket edilmelidir.
- Tutuklama, adli kontrol veya el koyma gibi temel hak ve özgürlüklere müdahale eden kararların itiraz edilmeden kesinleşmesi büyük mağduriyetlere yol açabilir.
- Profesyonel bir ceza avukatından hukuki destek alınması, etkili itiraz dilekçesi hazırlanmasında kritik rol oynar.
- Yargıtay uygulamalarında, özellikle tutuklama kararlarına karşı yapılan itirazlarda gerekçesiz veya soyut beyanlarla yapılan başvurular reddedilmektedir. Bu nedenle, itiraz dilekçelerinde somut olay, delil durumu, ölçülülük ve tutuklama nedenlerinin yetersizliği açıkça ortaya konulmalıdır.
Mağdur/Müşteki veya Suçtan Zarar Gören Açısından Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Mağdur veya suçtan zarar gören, kanunda öngörülen hâllerde hâkim kararlarına karşı itiraz edebilir.
- Özellikle koruma tedbirlerine (örneğin, delil tespiti, el koyma veya uzaklaştırma kararı) ilişkin itiraz hakları etkin biçimde kullanılmalıdır.
- Mağdurun, sanığın tahliyesine veya tutukluluğun kaldırılmasına karşı süresinde itiraz etmesi, haklarının korunması bakımından hayati öneme sahiptir.
- Bu süreçte, mağdurların da ceza avukatı yardımıyla başvuru yapmaları, hak kaybını önleyecektir.
Yargıtay’ın Görüşleri
Yargıtay uygulamalarında;
- İtirazların gerekçeli olması gerektiği,
- Özellikle özgürlükten yoksun bırakmaya ilişkin kararların sıkı bir denetime tabi tutulduğu,
- Gerekçesiz kararların ise hukuka aykırılık oluşturduğu vurgulanmaktadır.
Yargıtay, birçok kararında tutuklamanın “ölçülülük” ve “gerekçe zorunluluğu” ilkelerine uygun olmadığını tespit ederek bu hususta itiraz kanun yolunun önemini ortaya koymuştur.
Uzman Ceza Avukatının Önemi
İtiraz kanun yolu, teknik bilgi ve hukuki donanım gerektiren bir süreçtir. Yanlış mercie başvuru, sürelerin kaçırılması veya yetersiz dilekçe gerekçeleri, hak kaybına yol açabilir. Bu nedenle:
- Şüpheli/sanık veya mağdur/müşteki konumundaki kişilerin, uzman bir ceza avukatından profesyonel destek almaları,
- İtiraz dilekçesinin Yargıtay içtihatları ve CMK hükümlerine uygun hazırlanması,
adaletin sağlanması bakımından büyük önem taşır.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
1. İtiraz süresi nedir?
İtiraz süresi, kararın öğrenildiği tarihten itibaren iki haftadır.
2. İtiraz kararı durdurur mu?
Kural olarak durdurmaz. Ancak itirazı inceleyen merci kararın yerine getirilmesini durdurabilir.
3. Kimler itiraz edebilir?
Şüpheli, sanık, müdafi, Cumhuriyet savcısı, mağdur, müşteki ve suçtan zarar gören kişiler itiraz edebilir.
4. İtiraz reddedilirse başka kanun yoluna gidilebilir mi?
İtiraz merciinin verdiği kararlar kesindir. Ancak ilk defa merci tarafından verilen tutuklama kararlarına yeniden itiraz mümkündür.
5. Avukat olmadan itiraz edilebilir mi?
Mümkündür; ancak hak kaybı yaşanmaması ve etkili bir hukuki savunma için ceza avukatının yardımından yararlanmak önemlidir.
Sonuç
CMK m.267-271’de düzenlenen itiraz kanun yolu, ceza muhakemesinde temel hakların korunmasında önemli bir güvencedir. Hem şüpheli/sanık hem de mağdur/müşteki açısından doğru ve zamanında yapılacak bir itiraz, adil yargılanma hakkının etkin biçimde kullanılmasını sağlar. Yargıtay uygulamaları, itirazların gerekçeli ve hukuki temellere dayandırılmasını zorunlu kılmaktadır. Bu noktada uzman ceza avukatının hukuki desteği, sürecin başarıyla yürütülmesi için hayati bir unsurdur.
Kaynakça
- Ceza Muhakemesi Kanunu, 5271 sayılı Kanun.
- Centel, N., Zafer, H., & Çakmut, Ö. (2023). Ceza Muhakemesi Hukuku. Beta Yayınları.
- Yenisey, F., & Nuhoğlu, A. (2022). Ceza Muhakemesi Hukuku. Seçkin Yayıncılık.
- Özbek, V. Ö., Doğan, K., Bacaksız, P. (2022). Ceza Muhakemesi Hukuku. Yetkin Yayınları.
[1] 2/3/2024 tarihli ve 7499 sayılı Kanunun 37 nci maddesi ile bu fıkrada yer alan “yedi gün” ibaresi “iki hafta” şeklinde değiştirilmiştir.
| Ankara Ağır Ceza Avukatı İletişim Bilgileri | ||
| ✅ | Ankara Ağır Ceza Avukatı: | Avukat Necmettin İlhan |
| ✅ | Telefon : | 0312 4671882 – 0505 3522337 |
| ✅ | Adres: | Yeni Bağlıca Mah. Etimesgut Blv. No:90/B Qule Bağlıca İş Merkezi No:20 Etimesgut/Ankara |
| ✅ | Mail: | ncm.ilhan@gmail.com.tr |
| ✅ | Hizmet Alanları: | Ağır Cezalık Suçlar, Ağır Ceza Davaları, Ceza Hukuku |
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.