Eski Hâle Getirme Süresi İçinde Temyiz Süresinin İşlemesi (CMK.292) – Ağır Ceza Avukatı I Avukat Necmettin İlhan

Ankara Ceza Avukatı Avukat Necmettin İlhan [İLHAN HUKUK BÜROSU], ağır ceza avukatları ile ceza davaları konusunu kapsamlı bir bakış açısıyla ele alıyor.

Eski hâle getirme süresi içinde temyiz süresinin işlemesi

Madde 292 – (1) Sanığın aleyhine, yokluğunda verilen hükümlerde eski hâle getirme istemiyle ilgili olarak 274 üncü madde hükümleri uygulanır.

(Madde 274 – (1) Sanık, yokluğunda aleyhine verilen hükümlere karşı eski hâle getirme isteminde bulunabilir. Eski hâle getirme süresi içinde de istinaf süresi işler. Sanığın eski hâle getirme isteminde bulunduğu hâllerde, ayrıca istinaf isteminde bulunması gerekir. Bu hâlde istinaf istemi ile ilişkili işler, eski hâle getirme istemi hakkında karar verilinceye kadar ertelenir.)

Eski Hâle Getirme Süresi İçinde Temyiz Süresinin İşlemesi (CMK m.292)

Giriş

Ceza yargılamasında hüküm kesinleşmeden önce taraflara tanınan kanun yolları, adil yargılanma hakkının güvencelerinden biridir. Bu bağlamda, temyiz kurumu, ilk derece mahkemesi veya istinaf mahkemesi kararlarının hukuka uygunluğunu denetleyen en üst kanun yolu olarak karşımıza çıkar. Ancak bazı durumlarda, sanığın yokluğunda verilen hükümlere karşı eski hâle getirme talebi gündeme gelebilir. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 292. maddesi, bu durumda temyiz süresinin nasıl işleyeceğini düzenlemektedir.

CMK m.292’nin Hukuki İçeriği

CMK m.292 şu hükmü içermektedir:

“Sanığın aleyhine, yokluğunda verilen hükümlerde eski hâle getirme istemiyle ilgili olarak 274 üncü madde hükümleri uygulanır.”

Bu düzenleme, sanığın yokluğunda verilen bir hüküm söz konusu olduğunda, temyiz süresi ile eski hâle getirme talebinin nasıl ilişkilendirileceğini açıklığa kavuşturur. Buna göre:

• Sanığın aleyhine yokluğunda hüküm verilmişse, bu durumda CMK m.274 hükümleri uygulanır.
• Sanık, eski hâle getirme talebi yoluna başvurduğunda, temyiz süresi bakımından bu talep süreci dikkate alınır.
• Böylece, sanığın hak kaybı yaşamaması ve kanun yoluna başvuru hakkını etkili şekilde kullanabilmesi amaçlanmaktadır.

Eski Hâle Getirme ile Temyiz İlişkisi

Eski hâle getirme, bir tarafın kusuru olmaksızın kanuni süreyi kaçırması hâlinde başvurulabilen istisnai bir yoldur. Sanığın yokluğunda verilen hükümlerde:

• Öncelikle eski hâle getirme isteminde bulunulabilir.
• Bu istem sonucunda temyiz süresi yeniden işlemeye başlar.
• Böylece, sanık aleyhine yokluğunda verilen bir hükmün kesinleşmesi engellenir.

Bu düzenleme, Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan hak arama özgürlüğü ile Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) adil yargılanma hakkı ilkeleriyle uyumludur.

Şüpheli/Sanık Açısından Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Yokluğunda aleyhine verilen bir hüküm öğrenildiğinde, derhal eski hâle getirme talebinde bulunulmalıdır.
• Bu talep kabul edilirse, temyiz süresi yeniden işlemeye başlayacaktır.
• Hak kaybına uğramamak için uzman bir ceza avukatından destek alınması kritik önemdedir. Avukat, sürelerin doğru takibini yaparak sanığın kanun yolundan etkin şekilde yararlanmasını sağlar.
• Süreler kısa olduğu için, kararın tebliğinden itibaren derhal harekete geçmek gerekmektedir.

Mağdur/Müşteki Açısından Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Mağdur veya müşteki, sanığın eski hâle getirme talebinde bulunabileceğini bilmeli ve bu durumda yargılamanın yeniden hareketlenebileceğini öngörmelidir.
• Bu süreçte haklarını korumak ve delillerin etkili şekilde kullanılmasını sağlamak için avukat desteği son derece önemlidir.
• Eski hâle getirme ve temyiz sürecinde, mağdurun katılan sıfatıyla davada aktif olması hak kayıplarının önüne geçer.

Yargıtay Uygulaması

Yargıtay kararlarında, sanığın yokluğunda verilen hükümlerde eski hâle getirme hakkı korunmakta, bu hakkın kullanılmaması hâlinde ise temyiz süresinin doğrudan işletileceği kabul edilmektedir. Uygulamada, sanığın yokluğunda verilen kararın aleyhe olması durumunda, temyiz süresinin eski hâle getirme başvurusu ile bağlantılı olarak yeniden başladığı vurgulanmaktadır.

Uzman Ceza Avukatının Önemi

Ceza muhakemesinde sürelerin kaçırılması, hak kaybına yol açabilmektedir. Özellikle CMK m.292 kapsamında, eski hâle getirme ile temyiz süresinin iç içe geçtiği durumlarda avukat desteği hayati önemdedir. Uzman bir ceza avukatı:

• Eski hâle getirme ve temyiz sürelerini doğru hesaplar,
• Gerekli dilekçeleri süresinde hazırlar,
• Sanık veya mağdurun kanun yolundan tam olarak yararlanmasını sağlar.

Dolayısıyla, hem sanık hem de mağdur açısından profesyonel hukuki yardım, adil yargılanma hakkının korunmasının temel şartıdır.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

1. Sanığın yokluğunda verilen hükümde temyiz süresi ne zaman başlar?
Temyiz süresi, hükmün gerekçeli olarak tebliğiyle başlar. Ancak eski hâle getirme talebi yapılmışsa, bu süreç dikkate alınır.

2. Eski hâle getirme istemi kabul edilmezse ne olur?
Eski hâle getirme istemi reddedilirse, temyiz süresi işlemeye devam eder ve bu süre içerisinde temyiz edilmemişse hüküm kesinleşir.

3. Mağdur veya müşteki eski hâle getirme talebinde bulunabilir mi?
Hayır, eski hâle getirme talebi yalnızca sanık açısından söz konusudur. Ancak mağdur/müşteki, bu süreçten dolaylı olarak etkilenir.

4. Avukatsız olarak eski hâle getirme veya temyiz başvurusu yapılabilir mi?
Evet, mümkündür. Ancak usul hatalarının hak kaybına yol açma ihtimali yüksek olduğundan, mutlaka uzman bir ceza avukatı desteği önerilir.

Sonuç

CMK m.292, sanığın yokluğunda verilen hükümlerde eski hâle getirme ile temyiz süresinin nasıl işleyeceğini düzenleyen önemli bir hükümdür. Bu düzenleme, sanığın hak kaybına uğramaması ve adil yargılanma hakkının korunması açısından büyük önem taşır. Hem sanık hem de mağdur açısından, bu süreçte uzman ceza avukatından profesyonel destek alınması hakların etkin şekilde korunması için zorunludur.

Kaynakça

• Ceza Muhakemesi Kanunu, 5271 sayılı, m.292, m.274.
• Anayasa, m.36.
• Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, m.6.

UYARI

Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.

KVKK AYDINLATMA METNİ