Temyiz başvurusunun içeriği
Madde 294 – (1) Temyiz eden, hükmün neden dolayı bozulmasını istediğini temyiz başvurusunda göstermek zorundadır. (Ek cümle:2/3/2024-7499/20 md.) Cumhuriyet savcısı temyiz dilekçesinde, temyiz isteğinin sanığın yararına veya aleyhine olduğunu açıkça belirtir.
(2) Temyiz sebebi, ancak hükmün hukukî yönüne ilişkin olabilir.
Ceza Muhakemesi Hukukunda Temyiz Başvurusunun İçeriği (CMK m.294)
Giriş
Ceza muhakemesinde temyiz başvurusu, bölge adliye mahkemelerinin kararlarının hukuka uygunluğunun Yargıtay tarafından denetlenmesini sağlayan olağan kanun yollarından biridir. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 294. maddesi, temyiz başvurusunun içeriğini ve sınırlarını belirleyerek, başvurunun şekli ile tarafların hak ve yükümlülüklerini ortaya koymaktadır.
Bu kapsamda temyiz başvurusunun, yalnızca hükmün hukuki yönüne ilişkin sebeplere dayanabileceği ve başvuruda bozma nedenlerinin açıkça gösterilmesi gerektiği düzenlenmiştir. Özellikle Cumhuriyet savcısının temyiz dilekçesinde, temyizin sanığın lehine mi yoksa aleyhine mi yapıldığını açıkça belirtmesi şarttır.
Temyiz Başvurusunun İçeriği
CMK m.294’e göre temyiz başvurusunda:
- Bozma sebebi gösterilmelidir.
- Temyiz eden taraf, hükmün neden dolayı hukuka aykırı olduğunu açıkça ortaya koymalıdır.
- Sadece “adil değildir” veya “haksızdır” şeklindeki soyut iddialar yeterli olmayıp, hangi hukuki kuralların ihlal edildiğinin somut biçimde belirtilmesi gerekir.
- Hukuki yönle sınırlılık ilkesi
- Temyiz, yalnızca hükmün hukuki denetimini konu edinir.
- Delillerin değerlendirilmesi veya maddi vakıaların yeniden incelenmesi kural olarak temyizin kapsamında değildir.
- Cumhuriyet savcısının yükümlülüğü
- Yapılan değişiklikle birlikte Cumhuriyet savcısı, temyiz dilekçesinde başvurunun sanık lehine mi yoksa aleyhine mi olduğunu açıkça göstermek zorundadır.
Şüpheli / Sanık Açısından Temyiz Başvurusu
- Hak arama özgürlüğü bakımından önemlidir. Sanık, aleyhine verilen bir mahkûmiyet kararına karşı temyiz yoluna başvurarak, hukuka aykırılığın Yargıtay denetimine taşınmasını sağlayabilir.
- Dikkat edilmesi gereken hususlar:
- Temyiz dilekçesinde hangi hukuki gerekçelerle kararın bozulmasının talep edildiği açıkça belirtilmelidir.
- Örneğin; savunma hakkının kısıtlanması, hukuka aykırı elde edilen delillerin hükme esas alınması, gerekçeli karar hakkının ihlali gibi durumlar temyiz sebebi yapılabilir.
- Sanık vekili (avukat) ile hareket edilmesi, dilekçenin teknik olarak doğru hazırlanması ve hak kaybına uğranmaması açısından hayati önemdedir.
Mağdur / Müşteki / Suçtan Zarar Gören Açısından Temyiz Başvurusu
- Mağdur veya müşteki de, hukuka aykırı olduğunu düşündüğü kararlara karşı temyiz yoluna başvurabilir.
- Dikkat edilmesi gereken hususlar:
- Delillerin değerlendirilmesiyle ilgili değil, yalnızca hukuki yönden yapılan hatalar temyiz sebebi olabilir.
- Örneğin; suç vasfının yanlış belirlenmesi, haksız yere ceza indirimi uygulanması veya mağdur haklarının göz ardı edilmesi temyiz sebebi olabilir.
- Bu aşamada mağdurun, özellikle haklarının korunması ve hukuki argümanların eksiksiz sunulması için uzman bir ceza avukatı ile hareket etmesi son derece önemlidir.
Yargıtay Uygulaması
Yargıtay kararlarında, temyiz dilekçelerinde bozma nedenlerinin somut ve hukuki gerekçelere dayandırılmaması halinde başvuruların reddedildiği görülmektedir. Yargıtay, temyiz incelemesinde maddi vakıa denetimi yapmamakta; yalnızca hükmün hukuka uygun olup olmadığını değerlendirmektedir.
Uzman Ceza Avukatının Önemi
Temyiz dilekçesinin hazırlanması, teknik ve hukuki bilgi gerektiren bir süreçtir. Basit hatalar veya hukuki gerekçelerin eksik sunulması, hak kayıplarına yol açabilir. Bu nedenle hem sanığın hem de mağdurun, temyiz sürecinde uzman ceza avukatının desteğiyle hareket etmesi, başvurunun başarı şansını artıracaktır.
Sonuç
CMK m.294 uyarınca temyiz başvurusu, yalnızca hukuki denetime dayalı olup, bozma sebeplerinin açıkça gösterilmesini zorunlu kılar. Hem sanık hem de mağdur açısından temyiz süreci, hukuki hakların korunmasında kritik bir rol oynamaktadır. Temyiz dilekçesinin usulüne uygun, hukuki argümanlarla desteklenmiş şekilde hazırlanması, adil yargılanma hakkının güvencesi niteliğindedir.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
1. Temyiz başvurusunda hangi sebepler gösterilebilir?
Sadece hukuki sebepler gösterilebilir. Örneğin; hukuka aykırı delil kullanılması, kanunda öngörülmeyen ceza uygulanması, gerekçeli karar hakkının ihlali.
2. Temyiz dilekçesinde delillerin yeniden değerlendirilmesi istenebilir mi?
Hayır. Yargıtay delilleri yeniden değerlendirmez, sadece hukuki yönü denetler.
3. Cumhuriyet savcısı temyiz başvurusu yaparken neyi belirtmek zorundadır?
Temyiz başvurusunun sanık lehine mi yoksa aleyhine mi olduğunu dilekçesinde açıkça yazmak zorundadır.
4. Mağdur/müşteki temyiz başvurusu yapabilir mi?
Evet. Ancak yalnızca hukuki sebeplere dayanarak başvuru yapabilirler.
5. Temyiz başvurusunda avukat tutmak zorunlu mu?
Zorunlu değildir, ancak dilekçenin teknik açıdan doğru hazırlanması için uzman bir ceza avukatı ile çalışmak son derece önemlidir.
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.