Ödüllendirme
Madde 51 – (Değişik: 24/1/2013-6411/6 md.)
(1) Hükümlüler, kurum içindeki veya dışındaki genel durumları, eğitim ve iyileştirme faaliyetlerine etkin katılımları, kurum düzenine karşı tutumları ve kendilerine verilen işlerdeki gayretleri dikkate alınarak teşvik esaslı ödüllerden yararlandırılabilirler.
(2) Bu madde hükümleri, çocuk hükümlüler için de geçerlidir.
(3) Hükümlülere verilebilecek ödüller şunlardır:
a) Kapalı ceza infaz kurumlarında bulunan evli hükümlüler, en geç üç ayda bir kez olmak üzere, üç saatten yirmidört saate kadar eşleri ile kurum veya eklentilerinde ceza infaz kurumu personelinin yakın nezareti olmaksızın mahrem şekilde görüştürülebilir.
b) Çocuk hükümlülere, en geç (…)[1] ayda bir kez olmak üzere, üç saatten yirmidört saate kadar ana ve babasıyla veya vasisiyle ya da ana veya babasıyla birlikte kardeşiyle kurum ya da eklentilerinde ceza infaz kurumu personelinin yakın nezareti olmaksızın aile görüşmesi yaptırılabilir.19
c) Haftalık ziyaret süresi iki saate kadar uzatılabilir.
d) Kapalı ziyaret yerine açık ziyaret yaptırılabilir.
e) Üst üste kullanılmayan en fazla üç haftalık ziyaret süresi toplu olarak kullandırılabilir.
f) Haftalık telefonla görüşme süresi veya sayısı iki katına kadar artırılabilir.
g) Sosyal, kültürel veya sportif etkinliklerden öncelikli veya daha uzun süreli yararlanmaları sağlanabilir.
h) Haftalık harcama miktarı yarı oranında artırılabilir.
ı) Tek kişilik odalarda televizyon bulundurma imkânı verilebilir.
j) Hediye verilebilir.
k) Takdir belgesi veya tavsiye mektubu verilebilir.
l) (Ek:14/4/2020-7242/29 md.) Çocuk hükümlüler için kurum bünyesinde gerçekleştirilen tören veya anma günü ya da doğum günlerinde çocukların ailelerinin de etkinliklere katılması sağlanabilir.
m) (Ek:14/4/2020-7242/29 md.) Çocuk hükümlünün yanında kalacağı bir yakınının olmaması nedeniyle kullanamadığı özel izinler yerine kurum idaresinin uygun gördüğü gün kadar eğitimevinin bulunduğu il sınırları içinde gündüzleri iznini geçirmesi ve gece eğitimevinde kalması imkânı verilebilir.
n) (Ek:14/4/2020-7242/29 md.) Çocuk eğitimevinde kalan hükümlünün hafta sonunda bir gün, kurum idaresinin uygun gördüğü süre kadar, kurum dışına çıkmasına izin verilebilir.
o) (Ek:14/4/2020-7242/29 md.) Çocuk eğitimevinde kalan hükümlü, kamu kurum ve kuruluşlarının gençlik kampı veya gençlik merkezi gibi imkânlarından yararlandırılabilir.
(4) Ödüllendirme sisteminin usul ve esasları ile bu ödüllerden yararlanmanın kapsam ve şartları, suç türleri dikkate alınarak yönetmelikle belirlenir.
Ceza İnfaz Kurumlarında Ödüllendirme: Şüpheli, Sanık ve Mağdur Perspektifi
Özet:
5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 51. maddesi, hükümlülerin iyi halleri, kurumsal düzen ve eğitim faaliyetlerine katkıları doğrultusunda ödüllendirilmelerine ilişkin düzenlemeleri içermektedir. Bu makalede, hem yetişkin hem de çocuk hükümlüler için geçerli olan ödüllendirme sisteminin kapsamı, uygulama biçimleri ve hukuki sınırları ele alınmaktadır. Ayrıca, şüpheli/sanık ile mağdur/müşteki açısından dikkat edilmesi gereken hususlar, Yargıtay içtihatları ışığında tartışılmakta ve uzman ceza avukatının rolü vurgulanmaktadır.
1. Ödüllendirme Sisteminin Amacı ve Kapsamı
5275 sayılı Kanun’un 51. maddesine göre, ödüllendirme sistemi, hükümlülerin:
- Kurum içi ve dışı davranışları,
- Eğitim ve iyileştirme faaliyetlerine etkin katılımları,
- Kurum düzenine karşı tutumları,
- Verilen işlerdeki gayretleri
göz önünde bulundurularak teşvik esaslı olarak uygulanır.
Çocuk hükümlüler için de aynı hükümler geçerlidir, ancak çocukların gelişimsel ihtiyaçları ve aile bağlarının güçlendirilmesi amacıyla ek düzenlemeler yapılmıştır (Madde 51/2, 51/3-l–o).
1.1 Yargıtay Kararlarında Ödüllendirme
Yargıtay uygulamalarına göre, ödüllendirme hükümleri, suçun ağırlığı ve ceza süresine bakılmaksızın hükümlünün olumlu davranışını teşvik etmek amacıyla yorumlanmalıdır. Ödüllerin verilmesinde keyfi uygulamalardan kaçınılması ve kurumsal disiplinin korunması esas alınır.
2. Hükümlülere Verilebilecek Ödüller
Madde 51/3 uyarınca, hükümlülere verilebilecek ödüller şunlardır:
- Aile Görüşleri ve Ziyaretler:
- Kapalı ceza infaz kurumunda bulunan evli hükümlüler eşleriyle mahrem şekilde görüştürülebilir.
- Çocuk hükümlüler için aile veya kardeşlerle mahrem görüşmeler düzenlenebilir.
- Haftalık ziyaret süreleri uzatılabilir, açık ziyaret yaptırılabilir ve kullanılmayan süreler toplu olarak kullandırılabilir.
- İletişim ve Etkinlik Hakları:
- Telefonla görüşme süresi veya sayısı artırılabilir.
- Sosyal, kültürel veya sportif etkinliklerden öncelikli yararlanma imkânı sağlanabilir.
- Tek kişilik odalarda televizyon bulundurma hakkı verilebilir.
- Maddi ve Manevi Teşvikler:
- Haftalık harcama miktarı artırılabilir.
- Hediye verilebilir, takdir belgesi veya tavsiye mektubu düzenlenebilir.
- Çocuk Hükümlülere Özel Düzenlemeler:
- Kurum etkinliklerine aile katılımı sağlanabilir.
- Özel izinlerin yerine kurum idaresinin uygun gördüğü sürelerde gündüz izni uygulanabilir.
- Hafta sonları kurum dışına çıkma ve gençlik merkezlerinden yararlanma hakkı tanınabilir.
Not: Ödüllerin verilmesi ve kapsamı, suç türleri ve hükümlünün davranışlarına göre yönetmeliklerle belirlenir.
3. Hükümlü ve Mağdur Perspektifi
3.1 Hükümlü Açısından Ödüllendirme
- Ödüllendirme hakkından yararlanmak için iyi halli davranış sergilemek ve kurum kurallarına uymak gereklidir.
- Hukuki hakların doğru şekilde korunması için, ödül başvurularının kayıt altına alınması önemlidir.
- Ödüllendirme kararlarına itiraz hakkı bulunmaktadır; bu süreçte uzman ceza avukatı desteği, hak kayıplarını önlemek açısından kritik öneme sahiptir.
3.2 Mağdur/Müşteki Açısından Dikkat Edilecek Hususlar
- Ödüllendirme uygulamaları, mağdur haklarını ihlal etmemelidir.
- Suçtan zarar gören kişilere ilişkin iletişim ve ziyaret hakları, hükümlünün ödüllendirilmesiyle sınırlandırılamaz.
- Mağdurun güvenliği ve psikolojik durumu gözetilerek, ödüllendirme süreci yönetilmelidir.
4. Uzman Ceza Avukatının Önemi
- Ödüllendirme süreçlerinde hukuki bilgi ve deneyim, hem hükümlünün haklarının korunması hem de mağdurun güvenliğinin sağlanması açısından kritik bir rol oynar.
- Avukat, ödül başvurularının uygun şekilde yapılmasını sağlar, idari hataların önüne geçer ve gerektiğinde idari veya yargısal yollardan hak arayışını yönlendirir.
5. Sık Sorulan Sorular (SSS)
S1: Ödüller otomatik mi verilir?
C: Hayır, hükümlünün olumlu davranış ve kurallara uyumu dikkate alınarak değerlendirilir.
S2: Çocuk hükümlülerin aile görüşleri ne sıklıkla yapılabilir?
C: Kanuna göre, çocuk hükümlüler en geç belirlenen sürede ayda bir kez mahrem görüş yapabilir; kurum yönetimi ek izinler verebilir.
S3: Ödüller mağdur haklarını etkiler mi?
C: Hayır, ödüllendirme süreci mağdurun haklarını ihlal etmemelidir; güvenlik ve psikolojik durum gözetilir.
S4: Ödüllendirmeye itiraz edilebilir mi?
C: Evet, hükümlü veya avukatı, idari kararlar hakkında yasal yollarla itiraz edebilir.
6. Sonuç
5275 sayılı Kanun’un 51. maddesi, ceza infaz kurumlarında ödüllendirme sistemi ile hükümlülerin rehabilitasyonunu ve kurumsal düzenin korunmasını amaçlamaktadır. Hem yetişkin hem de çocuk hükümlüler açısından belirlenen ödüller, şüpheli/sanık haklarının korunması ve mağdur/müştekinin güvenliğinin gözetilmesi açısından titizlikle uygulanmalıdır. Uzman ceza avukatının desteği, hukuki süreçlerin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi açısından vazgeçilmezdir.
[1] 14/4/2020 tarihli ve 7242 sayılı Kanunun 29 uncu maddesiyle, (b) bendinde yer alan “iki” ibaresi madde metninden çıkarılmış, bende “vasisiyle” ibaresinden sonra gelmek üzere “ya da ana veya babasıyla birlikte kardeşiyle” ibaresi eklenmiştir.
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.