Ankara Ceza Avukatı Avukat Necmettin İlhan [İLHAN HUKUK BÜROSU], ağır ceza avukatları ile ceza davaları konusunu kapsamlı bir bakış açısıyla ele alıyor.
Adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs
Madde 288- (Değişik: 2/7/2012-6352/93 md.)
(1) Görülmekte olan bir davada veya yapılmakta olan bir soruşturmada, hukuka aykırı bir karar vermesi veya bir işlem tesis etmesi ya da gerçeğe aykırı beyanda bulunması için, yargı görevi yapanı, bilirkişiyi veya tanığı hukuka aykırı olarak etkilemek amacıyla alenen sözlü veya yazılı beyanda bulunan kişi, elli günden az olmamak üzere adli para cezası ile cezalandırılır.
MADDE GEREKÇESI :
“Tasarının 74. maddesi ile, Türk Ceza Kanununun 288 inci maddesi yeniden düzenlenmektedir.Maddede, görülmekte olan bir davada veya yapılmakta olan bir soruşturmada, hukuka aykırı birkarar vermesi veya bir işlem tesis etmesi ya da gerçeğe aykırı mütalâada veya beyanda bulunması için,yargı görevi yapanı, bilirkişiyi veya tanığı etkilemek amacıyla alenen sözlü veya yazılı beyandabulunmak, suç olarak tanımlanmaktadır.
Bu suçun oluşabilmesi için, yapılan açıklamanın yargı görevi yapanı, bilirkişiyi veya tanığıetkilemeye elverişli olması gerekir. Elverişlilik kavramından neyin anlaşılması gerektiği hususunda,Türk Ceza Kanununun “Suça teşebbüs” kenar başlıklı 35 inci maddesinde yer alan hükmün vegerekçesinin gözönünde bulundurulması gerekmektedir.
Yapılan açıklamanın, yargı görevi yapanın hukuka aykırı bir karar vermesi veya bir işlem tesisetmesi; bilirkişinin veya tanığın gerçeğe aykırı mütalâada veya beyanda bulunması amacına yönelikolması gerekmektedir. Suçun oluşması bakımından, yapılan açıklamanın alenî olması gerekmekte olup,açıklamanın yazılı veya sözlü olması ya da basın ve yayın yoluyla yapılması önem taşımamaktadır.
Diğer yandan, Türk Ceza Kanununun “Adalet ve kanun önünde eşitlik ilkesi” kenar başlıklı 3 üncümaddesinin birinci fıkrasında, suç işleyen kişi hakkında işlenen fiilin ağırlığıyla orantılı ceza ve güvenliktedbirine hükmolunacağı belirtilmektedir. Bu ilke doğrultusunda söz konusu suçun yaptırımı da adlîpara cezasına çevrilmektedir.
ADALET KOMISYONU RAPORU :
Alt Komisyon metninin 92’nci maddesi ile değiştirilmesi öngörülen “Adil yargılamayı etkilemeyeteşebbüs” başlıklı 5237 sayılı Kanunun 288’inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan yargı göreviyapanı, bilirkişiyi veya tanığı etkilemenin kapsamına netlik kazandırmak amacıyla “hukuka aykırıolarak” ibaresi eklenmiştir. Madde, Komisyonumuzca çerçeve 92’nci madde olarak kabul edilmiştir.
288. MADDENİN 6352 SAYILI KANUNDAN ÖNCEKİ METNİ VE GEREKÇESİ
Adil Yargılamayı Etkilemeye Teşebbüs
Madde 288 – (1) Bir olayla ilgili olarak başlatılan soruşturma veya kovuşturma kesin hükümle sonuçlanıncaya kadar, savcı, hâkim, mahkeme, bilirkişi veya tanıkları etkilemek amacıyla alenen sözlü veya yazılı beyanda bulunan kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (Asliye Ceza Mahkemesi) (6352 sayılı Kanunla Mülga Metin)
(2) … (29.06.2005, 5377 s.k. ile mülga ikinci fıkra.)
GEREKÇE:
Madde, kesin bir yargı kararı verilmeden önce tanıkların beyanlarını veya bilirkişi mütalâalarını ve hüküm ve kararları etkilemek amacıyla baskıcı ve kötü niyetli yayınlar yapılmasını ve bunların açıklanmasını cezalandırmaktadır. Adalet cihazının yansızlığını sadece iktidarlara karşı koruyucu güvenceler yeterli değildir; kamu oyunda, “kapıları tutanların” etkisinden de adaleti kurtarmak ve sükûnetle çalışılmasını sağlamak gereklidir.
Kitle iletişim araçlarıyla yürütülen ve “yargısız infaz” olarak tanımlanan uygulamalar dolayısıyla, bu hükme Tasarı metninde yer verilmiştir.
AÇIKLAMALAR
Adil Yargılamayı Etkilemeye Teşebbüs Suçu: TCK m.288 Analizi
Giriş
Türk Ceza Kanunu’nun 288. maddesi, adil yargılamayı etkilemeye yönelik davranışları cezalandırmayı amaçlamaktadır. Bu suç, yargı süreçlerinin bağımsızlığı ve tarafsızlığını korumak için öngörülmüş olup, yargı görevi yapanlar, bilirkişiler ve tanıklar üzerinde hukuka aykırı etki oluşturmayı hedefleyen eylemleri kapsar. Adil yargılamanın temel ilkesi, yargı sürecinin dürüst ve tarafsız yürütülmesidir. Bu nedenle TCK m.288, hem yargı görevi yapanları hem de dava sürecinde yer alan tarafları koruma işlevi görür (Ertaş, 2015; Akgün, 2020).
Suçun Unsurları
1. Konu
Suç, görülmekte olan bir dava veya soruşturma sürecinde işlenir. Bu kapsamda, hâkim, savcı, bilirkişi veya tanığın görevine müdahale etme amacıyla yapılan eylemler suçun kapsamına girer.
2. Failin Fiili
Failin, yargı görevi yapanı, bilirkişiyi veya tanığı hukuka aykırı olarak etkilemek amacıyla alenen sözlü veya yazılı beyanda bulunması gerekir. Burada amaç, yargı sürecinde gerçeğe aykırı karar veya işlem yapılmasını sağlamaktır.
3. Kast Unsuru
Suçun işlenebilmesi için failin kastının açıkça yargılamayı etkilemeye yönelik olması gerekir. Yani iyi niyetle yapılan öneriler veya bilgilendirmeler bu kapsamda değerlendirilmez.
4. Cezai Yaptırım
Fail, elli günden az olmamak üzere adli para cezası ile cezalandırılır. Bu, suçu hafife almayı engelleyen asgari bir yaptırım sınırını ifade eder.
Suçtan Zarar Görenler ve Hakları
1. Mağdur/Müşteki
- Suçun mağduru, yargı görevi yapan, bilirkişi veya tanık olabilir.
- Mağdurlar, derhal Cumhuriyet Savcılığı’na başvurarak suç duyurusunda bulunmalıdır.
- Hukuki süreç boyunca delillerin korunması için belgeleri ve kayıtları saklamak önemlidir.
- Alanında uzman bir ceza avukatı aracılığıyla, hak kaybını önleyici hukuki süreç başlatılabilir.
2. Suç İsnat Edilen Kişiler
- Kendisine suç isnat edilen kişi, savunmasını hazırlarken bir ceza avukatı ile çalışmalıdır.
- Suçlamaya ilişkin delilleri toplamak ve iddialara karşı hukuki dayanak oluşturmak esastır.
- Yanlış beyan veya delil gizleme, cezayı artırabilir; bu nedenle tüm işlemlerde şeffaflık ve işbirliği önemlidir.
Uygulamada Öne Çıkan Hususlar
- Suç, aleni olarak yapılan sözlü veya yazılı beyanlarla işlenebilir.
- Sosyal medya, mesajlaşma uygulamaları veya basın yoluyla yapılan müdahaleler de TCK m.288 kapsamında değerlendirilebilir.
- Yargının bağımsızlığına yönelik her türlü girişim, hem adli para cezası hem de ek hukuki yaptırımlar doğurabilir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Soru 1: Suçun işlenebilmesi için failin doğrudan hâkimi etkilemesi gerekir mi?
Cevap: Hayır, fail doğrudan hâkimi etkilemese de, bilirkişi veya tanığı hukuka aykırı etkilemeye çalışması suçun oluşması için yeterlidir.
Soru 2: Sosyal medyada yapılan paylaşımlar da suç kapsamına girer mi?
Cevap: Evet, aleni bir şekilde yapılan her türlü sözlü veya yazılı beyan TCK m.288 kapsamında değerlendirilebilir.
Soru 3: Suç isnat edilen kişi savunmasını kendi başına yapabilir mi?
Cevap: Teorik olarak mümkündür; ancak hukuki sürecin karmaşıklığı nedeniyle alanında uzman ceza avukatı desteği alınması şiddetle tavsiye edilir.
Soru 4: Mağdur suç duyurusunda bulunmazsa ne olur?
Cevap: Suç kamu davası niteliğinde olduğundan savcılık resen soruşturma başlatabilir; ancak mağdurun girişimi, sürecin hızlanmasını ve delillerin korunmasını sağlar.
Sonuç ve Hukuki Öneriler
TCK m.288 kapsamında adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs suçu, yargının bağımsızlığını ve tarafsızlığını korumak amacıyla düzenlenmiştir. Suç isnat edilen kişiler ve mağdurlar, hukuki süreç boyunca profesyonel ceza avukatı desteği almalı, delilleri güvence altına almalı ve resmi mercilere başvurmalıdır. Bu yaklaşım, hem adil yargılamanın korunmasını sağlar hem de hak kayıplarının önüne geçer.
Kaynakça
- Akgün, M. (2020). Ceza hukukunda yargılamayı etkilemeye teşebbüs suçu. İstanbul: Adalet Yayınları.
- Ertaş, H. (2015). Türk Ceza Kanunu şerhi: Genel hükümler. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Gönen, A., & Yıldız, B. (2018). Hukuka aykırı etkiler ve adil yargılama. Ankara: Legal Kitap.
- Türk Ceza Kanunu, Madde 288. (2004, güncellenmiş 2012). Resmî Gazete.
| Ankara Ağır Ceza Avukatı İletişim Bilgileri | ||
| ✅ | Ankara Ağır Ceza Avukatı: | Avukat Necmettin İlhan |
| ✅ | Telefon : | 0312 4671882 – 0505 3522337 |
| ✅ | Adres: | Yeni Bağlıca Mah. Etimesgut Blv. No:90/B Qule Bağlıca İş Merkezi No:20 Etimesgut/Ankara |
| ✅ | Mail: | ncm.ilhan@gmail.com.tr |
| ✅ | Hizmet Alanları: | Ağır Cezalık Suçlar, Ağır Ceza Davaları, Ceza Hukuku |
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.