Ankara Ceza Avukatı Avukat Necmettin İlhan [İLHAN HUKUK BÜROSU], ağır ceza avukatları ile ceza davaları konusunu kapsamlı bir bakış açısıyla ele alıyor.
Adlî kolluk ve görevi
Madde 164 – (1) Adlî kolluk; 4.6.1937 tarihli ve 3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanununun 8, 9 ve 12 nci maddeleri, 10.3.1983 tarihli ve 2803 sayılı Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Kanununun 7 nci maddesi, 2.7.1993 tarihli ve 485 sayılı Gümrük Müsteşarlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 8 inci maddesi ve 9.7.1982 tarihli ve 2692 sayılı Sahil Güvenlik Komutanlığı Kanununun 4 üncü maddesinde belirtilen soruşturma işlemlerini yapan güvenlik görevlilerini ifade eder.[1]
(2) Soruşturma işlemleri, Cumhuriyet savcısının emir ve talimatları doğrultusunda öncelikle adlî kolluğa yaptırılır. Adlî kolluk görevlileri, Cumhuriyet savcısının adlî görevlere ilişkin emirlerini yerine getirir.
(3) Adlî kolluk, adlî görevlerin haricindeki hizmetlerde, üstlerinin emrindedir.
Diğer kolluk birimlerinin adlî kolluk görevi
Madde 165 – (1) Gerektiğinde veya Cumhuriyet savcısının talebi halinde, diğer kolluk birimleri de adlî kolluk görevini yerine getirmekle yükümlüdür. Bu durumda, kolluk görevlileri hakkında, adlî görevleri dolayısıyla bu Kanun hükümleri uygulanır.
Değerlendirme raporu yetkisi
Madde 166 – (1) Cumhuriyet başsavcıları her yılın sonunda, o yerdeki adlî kolluğun sorumluları hakkında değerlendirme raporları düzenleyerek, mülkî idare amirlerine gönderir.
Yönetmelik
Madde 167 – (1) Adlî kolluk görevlilerinin nitelikleri ve bunların hizmet öncesi ve hizmet içi eğitimi, diğer hizmet birimleri ile ilişkileri, değerlendirme raporlarının düzenlenmesi, uzmanlık dallarına göre hangi bölümlerde çalıştırılacakları ve diğer hususlar; bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren altı ay içinde Adalet ve İçişleri Bakanlıklarınca müştereken çıkarılacak yönetmelikte belirlenir.
Adlî kolluğun olay yerinde aldığı tedbirlere uyulmaması halinde yetkisi
Madde 168 – (1) Olay yerinde görevine ait işlemlere başlayan adlî kolluk görevlisi, bunların yapılmasına engel olan veya yetkisi içinde aldığı tedbirlere aykırı davranan kişileri, işlemler sonuçlanıncaya kadar ve gerektiğinde zor kullanarak bundan men eder.
Adlî Kolluk ve Görevleri: 5271 Sayılı CMK Çerçevesinde Ayrıntılı İnceleme
Giriş
Ceza muhakemesi sürecinin etkin işleyebilmesi için adlî kolluk birimlerinin rolü hayati öneme sahiptir. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 164–168. maddeleri, adlî kolluğun görevlerini, yetkilerini, diğer kolluk birimleri ile ilişkisini ve olay yerinde alacağı tedbirlere uyulmaması halinde uygulanacak mekanizmaları düzenlemektedir. Bu makalede, adlî kolluğun görev ve yetkileri ayrıntılı biçimde incelenmekte, şüpheli/sanıklar ile mağdurların süreçte neler yapması gerektiği açıklanmaktadır. Ayrıca, sürecin doğru yürütülmesi için alanında uzman ceza avukatı desteğinin önemi vurgulanmaktadır.
1. Adlî Kolluk Kavramı ve Görev Alanı
1.1 Adlî Kolluğun Tanımı
5271 sayılı CMK m.164’e göre adlî kolluk; emniyet teşkilatı, jandarma, gümrük ve sahil güvenlik birimlerinde, soruşturma işlemlerini yürüten güvenlik görevlilerini ifade eder (CMK, 2004, m.164). Bu kapsam, görevli personelin adlî işlemleri öncelikle Cumhuriyet savcısının emir ve talimatları doğrultusunda yürütmesini zorunlu kılar.
1.2 Görevlerin Önceliği ve Sorumluluk
Soruşturma işlemleri, Cumhuriyet savcısının direktifiyle adlî kolluğa yaptırılır. Adlî kolluk görevlileri, adlî görevlerin dışında kalan hizmetlerde üstlerinin emrine tabidir. Bu yapı, ceza muhakemesinde yetki çatışmalarını önleyerek, soruşturmanın etkin ve hızlı yürütülmesini sağlar (Görgülü, 2020).
2. Diğer Kolluk Birimlerinin Adlî Kolluk Görevine Katılımı
CMK m.165 uyarınca, gerektiğinde veya Cumhuriyet savcısının talebi üzerine diğer kolluk birimleri de adlî kolluk görevlerini yerine getirmekle yükümlüdür. Bu durumda, görevli kolluk personeli hakkında, adlî görevleri dolayısıyla CMK hükümleri uygulanır. Bu düzenleme, özellikle geniş çaplı soruşturmalarda ve özel uzmanlık gerektiren durumlarda önemlidir (Öztürk, 2019).
3. Adlî Kolluk Görevlilerinin Değerlendirme ve Eğitim Süreci
3.1 Değerlendirme Raporları
CMK m.166, Cumhuriyet başsavcılarının her yıl adlî kolluk sorumluları hakkında değerlendirme raporları düzenleyerek mülkî idare amirlerine göndermesini öngörmektedir. Bu raporlar, kolluk performansının denetlenmesi ve şeffaflığın artırılması açısından kritik öneme sahiptir.
3.2 Eğitim ve Yönetmelik Düzenlemeleri
CMK m.167, adlî kolluk görevlilerinin nitelikleri, hizmet öncesi ve hizmet içi eğitimi, görev bölümleri ve değerlendirme raporlarının yönetmeliklerle belirlenmesini öngörmektedir. Bu düzenleme, adlî kolluk personelinin uzmanlık alanına göre doğru görevlendirilmesini sağlar.
4. Olay Yerinde Adlî Kolluğun Yetkileri ve Zor Kullanımı
CMK m.168, adlî kolluğun olay yerinde görevini yerine getirirken karşılaştığı engellere karşı yetkisini detaylandırır. Adlî kolluk görevlisi, işlemlere müdahale eden veya aldığı tedbirlere uymayan kişileri işlemler tamamlanana kadar ve gerektiğinde zor kullanarak engelleyebilir. Bu yetki, soruşturmanın bütünlüğünü ve delillerin korunmasını güvence altına alır (Demirtaş, 2021).
5. Şüpheli/Sanıkların ve Mağdurların Yükümlülükleri
5.1 Şüpheli ve Sanıklar
- Adlî kolluk tarafından yapılan işlemlere uymak, bilgi vermek ve engel olmamak.
- Haklarını bilmek, müdafi ile görüşme hakkını kullanmak (CMK, 2014, m.154).
- İşlem sırasında talep halinde alanında uzman ceza avukatından destek almak.
5.2 Suçtan Zarar Gören/Mağdurlar
- Soruşturma kapsamında beyan vermek ve doğru bilgi sağlamak.
- Delillerin korunmasına yardımcı olmak, engelleyici davranışlardan kaçınmak.
- Hak kayıplarını önlemek için uzman ceza avukatı ile süreci takip etmek.
6. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Soru 1: Adlî kolluk ile genel kolluk arasında fark nedir?
Cevap: Adlî kolluk, CMK kapsamında soruşturma işlemlerini yürütürken, genel kolluk sadece genel güvenlik hizmetlerinden sorumludur.
Soru 2: Diğer kolluk birimleri adlî kolluk görevini nasıl üstlenir?
Cevap: Cumhuriyet savcısının talebi üzerine veya gerektiğinde, diğer kolluk birimleri de adlî kolluk görevini yerine getirir ve bu durumda CMK hükümleri uygulanır.
Soru 3: Olay yerinde adlî kolluğun zor kullanma yetkisi sınırsız mıdır?
Cevap: Hayır, yetki yalnızca işlemlerin tamamlanmasına kadar ve gerekli ölçüde uygulanabilir; ölçülülük ilkesi geçerlidir.
7. Uzman Ceza Avukatı Desteğinin Önemi
Adlî kolluk işlemleri sırasında hakların korunması ve sürecin hukuka uygun yürütülmesi için alanında uzman ceza avukatı desteği kritik öneme sahiptir. Avukat, şüpheli/sanık veya mağdur lehine hakların savunulmasını sağlar, soruşturma ve kovuşturma süreçlerini takip eder, yanlış uygulamalardan kaynaklanacak hak kayıplarını önler.
Sonuç
Adlî kolluk, ceza muhakemesi sisteminin etkin işleyişinde temel bir rol oynamaktadır. 5271 sayılı CMK ile belirlenen görev ve yetkiler, soruşturmanın düzenli ve hukuka uygun şekilde yürütülmesini sağlar. Şüpheli/sanık ve mağdurların haklarını bilmeleri, adlî kolluk işlemlerine uymaları ve uzman ceza avukatlarıyla süreci takip etmeleri, hem bireysel hakların korunması hem de kamu düzeninin sağlanması açısından önemlidir.
Kaynakça
CMK. (2004). 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu. Resmî Gazete.
Demirtaş, M. (2021). Ceza muhakemesinde adlî kolluk ve yetkileri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Görgülü, A. (2020). Ceza hukuku ve kolluk birimleri. İstanbul: Beta Yayınları.
Öztürk, S. (2019). Kolluk güçlerinin adlî görevleri ve sorumlulukları. Hukuk ve Adalet Dergisi, 14(2), 45–67.
[1] 25/5/2005 tarihli ve 5353 sayılı Kanunun 25 inci maddesiyle; bu fıkrada bulunan “3 üncü” ibaresi “4 üncü” olarak değiştirilmiştir.
| Ankara Ağır Ceza Avukatı İletişim Bilgileri | ||
| ✅ | Ankara Ağır Ceza Avukatı: | Avukat Necmettin İlhan |
| ✅ | Telefon : | 0312 4671882 – 0505 3522337 |
| ✅ | Adres: | Yeni Bağlıca Mah. Etimesgut Blv. No:90/B Qule Bağlıca İş Merkezi No:20 Etimesgut/Ankara |
| ✅ | Mail: | ncm.ilhan@gmail.com.tr |
| ✅ | Hizmet Alanları: | Ağır Cezalık Suçlar, Ağır Ceza Davaları, Ceza Hukuku |
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.