Ankara Ceza Avukatı Avukat Necmettin İlhan [İLHAN HUKUK BÜROSU], ağır ceza avukatları ile ceza davaları konusunu kapsamlı bir bakış açısıyla ele alıyor.
Bilgisayarlarda, bilgisayar programlarında ve kütüklerinde arama, kopyalama ve elkoyma[1][2]
Madde 134 – (1) Bir suç dolayısıyla yapılan soruşturmada, somut delillere dayanan kuvvetli şüphe sebeplerinin varlığı ve başka surette delil elde etme imkânının bulunmaması halinde, hâkim veya gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde Cumhuriyet savcısı tarafından şüphelinin kullandığı bilgisayar ve bilgisayar programları ile bilgisayar kütüklerinde arama yapılmasına, bilgisayar kayıtlarından kopya çıkarılmasına, bu kayıtların çözülerek metin hâline getirilmesine karar verilir. (Ek üç cümle: 25/7/2018-7145/16 md.) Cumhuriyet savcısı tarafından verilen kararlar yirmi dört saat içinde hâkim onayına sunulur. Hâkim kararını en geç yirmi dört saat içinde verir. Sürenin dolması veya hâkim tarafından aksine karar verilmesi hâlinde çıkarılan kopyalar ve çözümü yapılan metinler derhâl imha edilir.
(2) Bilgisayar, bilgisayar programları ve bilgisayar kütüklerine şifrenin çözülememesinden dolayı girilememesi veya gizlenmiş bilgilere ulaşılamaması ya da işlemin uzun sürecek olması halinde çözümün yapılabilmesi ve gerekli kopyaların alınabilmesi için, bu araç ve gereçlere elkonulabilir. Şifrenin çözümünün yapılması ve gerekli kopyaların alınması halinde, elkonulan cihazlar gecikme olmaksızın iade edilir.
(3) Bilgisayar veya bilgisayar kütüklerine elkoyma işlemi sırasında, sistemdeki bütün verilerin yedeklemesi yapılır.
(4) Üçüncü fıkraya göre alınan yedekten bir kopya çıkarılarak şüpheliye veya vekiline verilir ve bu husus tutanağa geçirilerek imza altına alınır.
(5) Bilgisayar veya bilgisayar kütüklerine elkoymaksızın da, sistemdeki verilerin tamamının veya bir kısmının kopyası alınabilir. Kopyası alınan veriler kâğıda yazdırılarak, bu husus tutanağa kaydedilir ve ilgililer tarafından imza altına alınır.
Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerde Arama, Kopyalama ve Elkoyma: CMK m.134 Analizi
Necmettin İlhan
Özet:
Bu makalede, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 134. maddesi çerçevesinde bilgisayar, bilgisayar programları ve bilgisayar kütüklerine yönelik arama, kopyalama ve elkoyma işlemleri detaylı biçimde incelenmiştir. Makale kapsamında; somut delillere dayanan kuvvetli şüphe sebepleri, elkoyma süreci, veri yedekleme ve kopyalama teknikleri, şüpheli ve mağdur hakları ile uygulamada dikkat edilmesi gereken prosedürler ele alınmaktadır. Ayrıca, sıkça sorulan sorular bölümüyle uygulamadaki temel tereddütler giderilmeye çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler: CMK 134, bilgisayar elkoyma, dijital delil, adli bilişim, kopyalama, ceza muhakemesi
1. Giriş
Günümüzde suçların büyük bir kısmı bilişim sistemleri üzerinden işlenmektedir. Dijital delillerin elde edilmesi, muhafazası ve çözümlenmesi, ceza muhakemesinde hayati öneme sahiptir. CMK m.134, suç soruşturmalarında bilgisayar ve bilgisayar kütüklerine erişim, kopyalama ve elkoyma usullerini düzenleyerek adli sürecin güvence altına alınmasını sağlamaktadır. Bu madde, aynı zamanda veri bütünlüğünü koruma ve özel hayatın gizliliği ilkelerini de gözetmektedir.
2. CMK m.134 Kapsamında Arama ve Elkoyma İşlemleri
2.1. Arama ve kopyalama kararı
CMK m.134/1 uyarınca, suç soruşturmasında somut delillere dayanan kuvvetli şüphelerin varlığı ve başka şekilde delil elde etme imkânının bulunmaması hâlinde;
- Hâkim veya gecikmesinde sakınca bulunan durumlarda Cumhuriyet savcısı, şüphelinin kullandığı bilgisayar, bilgisayar programları ve kütüklerde arama yapabilir.
- Arama sonucunda bilgisayar kayıtlarından kopya alınabilir ve metin hâline getirilebilir.
- Cumhuriyet savcısının verdiği karar, 24 saat içinde hâkim onayına sunulur; hâkim en geç 24 saat içinde kararını verir.
2.2. Elkoyma ve şifre çözümü
CMK m.134/2 uyarınca;
- Şifre çözülemeyen veya gizli bilgilere ulaşılamayan durumlarda bilgisayar veya kütükler geçici olarak elkonulabilir.
- Gerekli kopyalar alındıktan sonra cihazlar gecikme olmaksızın iade edilir.
2.3. Veri yedekleme ve kopyalama
- CMK m.134/3-5 hükümleri, elkoyma sırasında verilerin tamamının yedeklenmesini zorunlu kılar.
- Alınan yedek kopyalar şüpheli veya vekiline verilir ve tutanağa geçirilir.
- Cihaz elkoyulmadan da verilerin tamamının veya bir kısmının kopyası alınabilir; bu işlem de tutanağa kaydedilerek imzalanır.
3. Şüpheli ve Sanık Hakları
Şüpheli ve sanıkların CMK m.134 kapsamında hakları şunlardır:
- Arama ve elkoyma sırasında hazır bulunma ve işlemi denetleme hakkı.
- Kopya alınan verilerin bir örneğini talep etme hakkı.
- Hukuki destek için alanında uzman ceza avukatına başvurma hakkı.
3.1. Şüpheli/Sanık için pratik öneriler
- Bilgisayar veya kütüklerin elkoyulması halinde, kopya ve yedekleme işlemlerinin tutanağa geçirilmesini talep edin.
- Savunmanızı güçlendirmek için elkoyma sürecini belgeleyin.
- Gerekirse mahkeme ve savcı kararlarını inceleyerek hukuki itiraz haklarınızı kullanın.
4. Suçtan Zarar Gören / Mağdur / Müşteki Hakları
- Kopya veya delil alma sürecine sınırlı biçimde gözlemci olarak katılabilirler.
- Suçtan zarar görenin mağdur hakları çerçevesinde, delillerin korunmasını talep etme hakkı vardır.
- Hukuki süreçte hak kaybına uğramamak için mağdur vekili veya avukattan destek alınmalıdır.
5. Uygulamada Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
- Arama ve elkoyma işlemleri sadece somut delillere dayanan kuvvetli şüphe olduğunda yapılabilir.
- Cihazların iadesi, kopyaların imha edilmesi veya muhafaza süreci titizlikle yürütülmelidir.
- Elektronik delillerin adli bilişim uzmanları tarafından çözümlenmesi, verilerin bütünlüğü açısından önemlidir.
6. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Soru 1: Bilgisayarım elkonulursa tüm verilerim silinir mi?
Cevap: Hayır, CMK m.134 kapsamında veriler yedeklenir ve kopya alınır. Orijinal veriler korunur ve işlem sonrası cihaz iade edilir.
Soru 2: Elkoyma sırasında hazır bulunabilir miyim?
Cevap: Evet, şüpheli veya sanık olarak tutanak altına alınacak şekilde işlem sırasında hazır bulunma hakkınız vardır.
Soru 3: Delil kopyalarını alabilir miyim?
Cevap: Evet, tutanakla birlikte şüpheli/sanık veya vekiline kopya verilir.
Soru 4: Uzun süren şifre çözme işlemi nedeniyle cihaz elkonulursa ne olur?
Cevap: Gerekli kopyalar alındıktan sonra cihaz gecikme olmaksızın iade edilir.
7. Sonuç
CMK m.134, dijital delillerin adli süreçte etkin biçimde kullanılmasını sağlarken, şüpheli ve mağdur haklarını koruyan önemli düzenlemeler içerir. Bu süreçlerde alanında uzman ceza avukatı desteği almak, hem şüpheli/sanık hem de mağdur açısından hukuki güvenliği artırır.
Kaynakça
- Türkiye Cumhuriyeti Resmî Gazete. (2005). 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu.
- Gür, M. (2020). Dijital deliller ve ceza muhakemesi. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Demir, A. (2019). Bilişim suçları ve adli bilişim uygulamaları. İstanbul: Beta Yayınları.
- Ertaş, B. (2021). Bilgisayar ve internet suçlarında delil toplama yöntemleri. İstanbul: Legal Yayıncılık.
[1] 21/2/2014 tarihli ve 6526 sayılı Kanunun 11 inci maddesiyle, bu maddenin birinci fıkrasında yer alan “soruşturmada,” ibaresinden sonra gelmek üzere “somut delillere dayanan kuvvetli şüphe sebeplerinin varlığı ve” ibaresi eklenmiş ve dördüncü fıkrasında yer alan “İstemesi halinde, bu” ibaresi “Üçüncü fıkraya göre alınan” şeklinde değiştirilmiştir.
[2] 25/7/2018 tarihli ve 7145 sayılı Kanunun 16 ncı maddesiyle, bu maddenin birinci fıkrasında yer alan “Cumhuriyet savcısının istemi üzerine” ibaresi “hâkim veya gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde Cumhuriyet savcısı tarafından” şeklinde değiştirilmiş, fıkrada yer alan “hâkim tarafından” ibaresi madde metninden çıkarılmış, ikinci fıkrasına “bilgilere ulaşılamaması” ibaresinden sonra gelmek üzere “ya da işlemin uzun sürecek olması” ibaresi eklenmiştir.
| Ankara Ağır Ceza Avukatı İletişim Bilgileri | ||
| ✅ | Ankara Ağır Ceza Avukatı: | Avukat Necmettin İlhan |
| ✅ | Telefon : | 0312 4671882 – 0505 3522337 |
| ✅ | Adres: | Yeni Bağlıca Mah. Etimesgut Blv. No:90/B Qule Bağlıca İş Merkezi No:20 Etimesgut/Ankara |
| ✅ | Mail: | ncm.ilhan@gmail.com.tr |
| ✅ | Hizmet Alanları: | Ağır Cezalık Suçlar, Ağır Ceza Davaları, Ceza Hukuku |
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.
