Ankara Ceza Avukatı Avukat Necmettin İlhan [İLHAN HUKUK BÜROSU], ağır ceza avukatları ile ceza davaları konusunu kapsamlı bir bakış açısıyla ele alıyor.
Bölge adliye mahkemesinde inceleme ve kovuşturma
Madde 280 – (1) Bölge adliye mahkemesi, dosyayı ve dosyayla birlikte sunulmuş olan delilleri inceledikten sonra;[1][2][3]
a) İlk derece mahkemesinin kararında usule veya esasa ilişkin herhangi bir hukuka aykırılığın bulunmadığını, delillerde veya işlemlerde herhangi bir eksiklik olmadığını, ispat bakımından değerlendirmenin yerinde olduğunu saptadığında istinaf başvurusunun esastan reddine, 303 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (c), (d), (e), (f), (g) ve (h) bentlerinde yer alan ihlallerin varlığı hâlinde hukuka aykırılığın düzeltilerek istinaf başvurusunun esastan reddine,
b) (Ek: 20/7/2017-7035/15 md.) Cumhuriyet savcısının istinaf yoluna başvurma nedenine uygun olarak mahkumiyete konu suç için kanunda yazılı cezanın en alt derecesinin uygulanmasını uygun görmesi hâlinde, hukuka aykırılığın düzeltilerek istinaf başvurusunun esastan reddine,
c) (Ek:17/10/2019-7188/27 md.)[4]Başka bir araştırmaya ihtiyaç duyulmadan cezayı kaldıran veya cezada indirim yapılmasını gerektiren şahsî sebeplere ya da şahsî cezasızlık sebeplerine bağlı olarak daha az ceza verilmesini veya ceza verilmesine yer olmadığına karar verilmesini gerektiren hâllerde, hukuka aykırılığın düzeltilerek istinaf başvurusunun esastan reddine,
d) (Ek: 20/7/2017-7035/15 md.) Olayın daha fazla araştırılmasına ihtiyaç duyulmadan davanın reddine karar verilmesi veya güvenlik tedbirlerine ilişkin hatalı kararın düzeltilmesi gereken hâllerde hukuka aykırılığın düzeltilerek istinaf başvurusunun esastan reddine,
e) İlk derece mahkemesinin kararında 289 uncu maddenin birinci fıkrasının (g) ve (h) bentleri hariç diğer bentlerinde belirtilen bir hukuka aykırılık nedeninin bulunması hâlinde hükmün bozulmasına ve dosyanın yeniden incelenmek ve hükmolunmak üzere hükmü bozulan ilk derece mahkemesine veya kendi yargı çevresinde uygun göreceği diğer bir ilk derece mahkemesine gönderilmesine,[5]
f) (Ek:17/10/2019-7188/27 md.) Soruşturma veya kovuşturma şartının gerçekleşmediğinin veya önödeme ve uzlaştırma usulünün uygulanmadığının anlaşılması ya da davanın ilk derece mahkemesinde görülmekte olan bir dava ile birlikte yürütülmesinin zorunlu olması hâlinde hükmün bozulmasına ve dosyanın yeniden incelenmek ve hükmolunmak üzere hükmü bozulan ilk derece mahkemesine veya kendi yargı çevresinde uygun göreceği diğer bir ilk derece mahkemesine gönderilmesine,
g) Diğer hâllerde, gerekli tedbirleri aldıktan sonra davanın yeniden görülmesine ve duruşma hazırlığı işlemlerine başlanmasına,
Karar verir.
(2) (Ek: 18/6/2014-6545/77 md.) Duruşma sonunda bölge adliye mahkemesi istinaf başvurusunu esastan reddeder veya ilk derece mahkemesi hükmünü kaldırarak yeniden hüküm kurar.
(3) (Ek: 20/7/2017-7035/15 md.) Birinci ve ikinci fıkra uyarınca verilen kararların sanık lehine olması hâlinde, bu hususların istinaf isteminde bulunmamış olan diğer sanıklara da uygulanma olanağı varsa bu sanıklar da istinaf isteminde bulunmuşçasına verilen kararlardan yararlanırlar.
Bölge Adliye Mahkemesinde İnceleme ve Kovuşturma (CMK m.280)
Bölge adliye mahkemeleri, Türk Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) çerçevesinde ilk derece mahkemelerinden gelen istinaf başvurularını inceleyen önemli mercilerdir. CMK m.280, bu mahkemelerin dosya ve delilleri nasıl değerlendireceğini, hangi hallerde hükmü esastan reddedebileceğini veya bozabileceğini detaylı biçimde düzenlemektedir.
1. CMK m.280’in Amaç ve Kapsamı
CMK m.280, bölge adliye mahkemesinin görev ve yetkilerini, istinaf başvurusu üzerine yapılacak hukuki incelemeyi ve olası karar seçeneklerini belirlemektedir. Amaç, hem sanık lehine hem de kamu yararına adil, hızlı ve hukuka uygun bir yargılama sürecinin sağlanmasıdır.
Bu madde, özellikle şu hususları düzenler:
- İlk derece mahkemesi kararının usule veya esasa uygun olup olmadığının denetimi,
- Eksiklik veya hukuka aykırılık tespit edilmesi hâlinde yapılacak düzeltmeler,
- Dosyanın yeniden incelenmek üzere ilk derece mahkemesine veya uygun başka mahkemeye gönderilmesi,
- Sanık lehine tespit edilen durumlarda kararın diğer sanıklar açısından da uygulanması.
2. Bölge Adliye Mahkemesinin Karar Seçenekleri
Bölge adliye mahkemesi CMK m.280 uyarınca şu kararları verebilir:
- İstinaf başvurusunun esastan reddi (m.280/1-a, b, c, d):
- İlk derece mahkemesinin kararında hukuka aykırılık veya delil eksikliği bulunmadığında,
- Cumhuriyet savcısının istinaf gerekçesine uygun olarak, kanunda öngörülen alt sınır cezanın uygulanmasının yeterli görüldüğü durumlarda,
- Sanığın şahsî sebepler veya şahsî cezasızlık hallerine bağlı olarak daha az ceza almasını veya ceza verilmemesini gerektiren durumlarda,
- Hatalı güvenlik tedbiri veya davanın reddi gereken hallerde, istinaf başvurusu esastan reddedilir.
- Hükmün bozulması ve dosyanın iadesi (m.280/1-e, f):
- İlk derece mahkemesinin kararında 289/1 maddesinin belirtilen ihlallerinden biri tespit edilirse,
- Soruşturma veya kovuşturma şartının sağlanmadığı, önödeme veya uzlaştırma usulünün uygulanmadığı veya dava birleştirilmesinin gerektiği durumlarda,
- Dosya yeniden ilk derece mahkemesine veya mahkemenin uygun gördüğü başka bir mahkemeye gönderilir.
- Davanın yeniden görülmesi (m.280/1-g):
- Mahkeme, gerekli tedbirleri alarak duruşma hazırlık işlemlerine başlanmasına karar verebilir.
- Duruşma sonunda verilecek kararlar (m.280/2-3):
- Bölge adliye mahkemesi, istinaf başvurusunu esastan reddedebilir veya ilk derece mahkemesi hükmünü kaldırarak yeniden hüküm kurabilir.
- Kararın sanık lehine olması durumunda, diğer sanıklar da bu karardan yararlanabilir.
3. Şüpheli/Sanık Açısından Dikkat Edilecek Hususlar
- İstinaf süresi: CMK uyarınca istinaf dilekçesi, hükmün tebliğinden itibaren iki hafta içinde verilmeli. Bu süre geçtikten sonra başvuru geçersiz sayılır.
- Eksiksiz delil sunumu: İstinaf aşamasında dosyada yer alan delillerin tam ve eksiksiz olarak mahkemeye sunulması gerekir.
- Avukat desteği: Uzman ceza avukatı, hukuki gerekçelerin doğru sunulması ve olası lehine kararların en etkin şekilde talep edilmesi açısından kritik öneme sahiptir.
- Şahsi indirim ve cezasızlık hallerinin değerlendirilmesi: Sanığın şahsî durumuna bağlı indirimler veya cezasızlık hallerinin istinaf aşamasında doğru şekilde mahkemeye aktarılması gerekir.
4. Mağdur/Müşteki/Suçtan Zarar Gören Açısından Dikkat Edilecek Hususlar
- Başvuru ve itiraz hakları: Mağdur, istinaf başvurusu ve cevabı hakkında bilgilendirilmeli ve gerekirse savunmasını sunabilmelidir.
- Hukuki danışmanlık: Uzman bir ceza avukatı, mağdurun haklarının korunması, tazminat taleplerinin doğru yönlendirilmesi ve sürecin takip edilmesi açısından önemlidir.
- Kararın takip edilmesi: İstinaf sonucu lehine veya aleyhine verilmiş kararın süresi içinde uygulanıp uygulanmadığı dikkatle izlenmelidir.
5. Sık Sorulan Sorular (SSS)
Soru 1: İstinaf başvurusunda bulunmazsam ne olur?
Cevap: Hüküm kesinleşir ve genellikle geri dönüşü mümkün olmaz. Sanığın veya mağdurun hak kaybı yaşanmaması için süreleri dikkatle takip etmesi gerekir.
Soru 2: Bölge adliye mahkemesi kararı değiştirebilir mi?
Cevap: Evet, mahkeme istinaf başvurusunu kabul ederek ilk derece mahkemesi hükmünü kaldırabilir ve yeniden hüküm kurabilir.
Soru 3: Diğer sanıklar lehine karar nasıl uygulanır?
Cevap: Mahkeme, bir sanık lehine verdiği kararı diğer sanıklar açısından da uygulayabilir; bu durumda diğer sanıkların ayrıca istinaf başvurusunda bulunmasına gerek yoktur.
Soru 4: Uzman avukat desteği neden önemli?
Cevap: Avukat, istinaf dilekçesinin hukuka uygun hazırlanması, eksik delillerin tamamlanması, şahsî indirim ve cezasızlık hallerinin doğru aktarılması ve sürecin etkin takibi açısından kritik rol oynar.
6. Sonuç
CMK m.280, bölge adliye mahkemesinin istinaf başvurularında izleyeceği yol ve vereceği kararları ayrıntılı şekilde düzenlemektedir. Hem sanık hem de mağdur açısından dikkat edilmesi gereken hukuki ve usuli yükümlülükler vardır. Sürecin etkin yürütülmesi, hak kayıplarının önlenmesi ve doğru hukuki stratejilerin uygulanması için uzman ceza avukatı desteği zorunludur.
Kaynakça
- Türkiye Cumhuriyeti Adalet Bakanlığı. (2004). 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu. Resmî Gazete.
- Özek, G. (2021). Ceza Muhakemesi Hukuku: Pratik ve Teorik Yaklaşımlar. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Eren, S. (2019). İstinaf ve Yargıtay Süreçleri: Hukuki Analizler. İstanbul: Beta Yayınları.
- Tandoğan, F. (2020). Bölge Adliye Mahkemesinde İnceleme ve Kovuşturma. Ankara: Adalet Yayınevi.
[1] 20/7/2017 tarihli ve 7035 sayılı Kanunun 15 inci maddesiyle, bu fıkranın (a) bendinde yer alan “(c)” ibaresi “(a), (c), (d)” şeklinde değiştirilmiş, aynı fıkraya (a) bendinden sonra gelmek üzere (b) ve (c) bentleri eklenmiş, mevcut (b) ve (c) bentleri (d) ve (e) bentleri olarak teselsül ettirilmiştir.
[2] 18/6/2014 tarihli ve 6545 sayılı Kanunun 77 nci maddesiyle, bu fıkranın (a) bendine “303 üncü maddenin birinci fıkrasının (c), (e), (f), (g) ve (h) bentlerinde yer alan ihlallerin varlığı hâlinde hukuka aykırılığın düzeltilerek istinaf başvurusunun esastan reddine,” ibaresi eklenmiş; (c) bendinde yer alan “ilk derece mahkemesinin kararını kaldırarak” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.
[3] 15/8/2016 tarihli ve 674 sayılı KHK’nin 15 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “Cumhuriyet Başsavcılığının tebliğnamesini,” ibaresi yürürlükten kaldırılmış olup, daha sonra bu hüküm 10/11/2016 tarihli ve 6758 sayılı Kanunun 15 inci maddesiyle aynen kabul edilerek kanunlaşmıştır.
[4] 17/10/2019 tarihli ve 7188 sayılı Kanunun 27 nci maddesiyle (b) bendinden sonra gelmek üzere (c) bendi, mevcut (d) bendinden sonra gelmek üzere (f) bendi eklenmiş ve bentler buna göre teselsül ettirilmiştir.
[5] 20/11/2017 tarihli ve 696 sayılı KHK’nin 98 inci maddesiyle, bu maddenin birinci fıkrasının (d) bendinde yer alan “maddede” ibaresi “maddenin birinci fıkrasının (g) ve (h) bentleri hariç diğer bentlerinde” şeklinde değiştirilmiş, daha sonra bu hüküm 1/2/2018 tarihli ve 7079 sayılı Kanunun 92 nci maddesiyle aynen kabul edilerek kanunlaşmıştır.
| Ankara Ağır Ceza Avukatı İletişim Bilgileri | ||
| ✅ | Ankara Ağır Ceza Avukatı: | Avukat Necmettin İlhan |
| ✅ | Telefon : | 0312 4671882 – 0505 3522337 |
| ✅ | Adres: | Yeni Bağlıca Mah. Etimesgut Blv. No:90/B Qule Bağlıca İş Merkezi No:20 Etimesgut/Ankara |
| ✅ | Mail: | ncm.ilhan@gmail.com.tr |
| ✅ | Hizmet Alanları: | Ağır Cezalık Suçlar, Ağır Ceza Davaları, Ceza Hukuku |
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.