Ankara Ceza Avukatı Avukat Necmettin İlhan [İLHAN HUKUK BÜROSU], ağır ceza avukatları ile ceza davaları konusunu kapsamlı bir bakış açısıyla ele alıyor.
Ceza İnfaz Kurumlarının Türleri
Kapalı ceza infaz kurumları
Madde 8- (1) Kapalı ceza infaz kurumları, iç ve dış güvenlik görevlileri bulunan, firara karşı teknik, mekanik, elektronik veya fizikî engellerle donatılmış, oda ve koridor kapıları kapalı tutulan, ancak mevzuatın belirttiği hâllerde aynı oda dışındaki hükümlüler arasında ve dış çevre ile temasın olanaklı bulunduğu, yeterli düzeyde güvenlik sağlanmış ve hükümlünün gereksinimine göre bireysel, grup hâlinde veya toplu olarak iyileştirme yöntemlerinin uygulanabileceği tesislerdir.
Yüksek güvenlikli kapalı ceza infaz kurumları
Madde 9- (1) Yüksek güvenlikli kapalı ceza infaz kurumları, iç ve dış güvenlik görevlilerine sahip, firara karşı teknik, mekanik, elektronik ve fizikî engellerle donatılmış, oda ve koridor kapıları sürekli kapalı tutulan, ancak mevzuatın belirttiği hâllerde aynı oda dışındaki hükümlüler arasında ve dış çevre ile temasların geçerli olduğu sıkı güvenlik rejimine tâbi hükümlülerin bir veya üç kişilik odalarda barındırıldıkları tesislerdir. Bu kurumlarda bireysel veya grup hâlinde iyileştirme yöntemleri uygulanır.
(2) Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûm olanlar ile süresine bakılmaksızın, suç işlemek amacıyla örgüt kurmak, yönetmek veya bu örgütün faaliyeti çerçevesinde, Türk Ceza Kanununda yer alan;
a) İnsanlığa karşı suçlardan (madde 77, 78),
b) Kasten öldürme suçlarından (madde 81, 82),
c) Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçundan (madde 188),
d) Devletin güvenliğine karşı suçlardan (madde 302, 303, 304, 307, 308),
e) Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlardan (madde 309, 310, 311, 312, 313, 314, 315),
Mahkûm olanların cezaları, bu kurumlarda infaz edilir.
(3) Eylem ve tutumları nedeniyle tehlikeli hâlde bulunan ve özel gözetim ve denetim altında bulundurulmaları gerekli olduğu saptananlar ile bulundukları kurumlarda düzen ve disiplini bozanlar veya iyileştirme tedbir, araç ve usûllerine ısrarla karşı koyanlar bu kurumlara gönderilirler.
(4) Birinci fıkrada tanımı yapılan kurumların ihtiyacı karşılama bakımından yetersiz olması hâlinde, diğer kapalı ceza infaz kurumlarının yüksek güvenlikli bölümleri kullanılır.
(5) (Değişik: 25/5/2005-5351/1 md.) Müebbet hapis cezasına hükümlülerden, 107 nci maddede belirtilen koşullu salıverilme süresinin üçte ikisini, süreli hapis cezasına hükümlülerden toplam cezalarının üçte birini, üçüncü fıkrada belirtilen hükümlülerden geriye kalan toplam cezalarının üçte birini bu kurumlarda geçirerek iyi hâl gösterenlerin, tutum ve kişiliklerine uygun diğer ceza infaz kurumlarına gönderilmelerine karar verilebilir.
Kadın kapalı ceza infaz kurumları
Madde 10- (1) Kadın kapalı ceza infaz kurumları, kadın hükümlülerin hapis cezalarının infaz edildiği Kanunun 8 ve 9 uncu maddelerine göre kurulmuş kurumlardır. Bu kurumlarda iç güvenlik görevlileri kadınlardan oluşturulur.
(2) Bu maksatla kurulmuş kurumların ihtiyacı karşılama bakımından yetersiz olması hâlinde, kadın hükümlülerin hapis cezaları diğer kurumların, erkek hükümlülerin kaldığı bölümlerle bağlantısı olmayan bölümlerinde infaz edilir.
Çocuk kapalı ceza infaz kurumları
Madde 11- (1) Çocuk tutukluların ya da çocuk eğitimevlerinden disiplin veya diğer nedenlerle kapalı ceza infaz kurumlarına nakillerine karar verilen çocukların barındırıldıkları ve firara karşı engelleri olan iç ve dış güvenlik görevlileri bulunan, eğitim ve öğretime dayalı kurumlardır.
(2) Oniki-onsekiz yaş grubu çocuklar, cinsiyetleri ve fizikî gelişim durumları göz önüne alınarak bu kurumların ayrı ayrı bölümlerinde barındırılırlar.
(3) Bu hükümlüler, kendilerine özgü kurumun bulunmadığı hâllerde kapalı ceza infaz kurumlarının çocuklara ayrılan bölümlerine yerleştirilirler. Kurumlarda ayrı bölümlerin bulunmaması hâlinde, kız çocukları kadın kapalı ceza infaz kurumlarının bir bölümünde veya diğer kapalı ceza infaz kurumlarının kendilerine ayrılan bölümlerinde barındırılırlar.
(4) Bu kurumlarda çocuklara eğitim ve öğretim verilmesi ilkesine tam olarak uyulur.
Gençlik kapalı ceza infaz kurumları
Madde 12- (1) Gençlik kapalı ceza infaz kurumları, cezanın infazına başlandığı tarihte onsekiz yaşını bitirmiş olup da yirmibir yaşını doldurmamış genç hükümlülerin cezalarını çektikleri, eğitim ve öğretim esasına dayalı, firara karşı engelleri olan, iç ve dış güvenlik görevlileri bulunan kurumlardır.
(2) Bu hükümlüler için ayrı bir kurum kurulamadığı takdirde, yukarıdaki fıkra kapsamındaki hükümlüler, diğer kapalı ceza infaz kurumlarının gençlere ayrılan bölümlerinde bu maddedeki esaslara göre barındırılırlar.
(3) 9 uncu madde kapsamındaki gençlerin cezaları, gençlik kapalı ceza infaz kurumlarının güvenlikli bölümlerinde yerine getirilir.
Gözlem ve sınıflandırma merkezleri
Madde 13- (1) Hükümlülerin durumlarına uygun kurumlara ayrımı, 23 üncü maddede belirtilen gözlem ve sınıflandırma merkezlerince yapılır.
(2) Gözlem ve sınıflandırma merkezlerinin kuruluş, görev, çalışma esas ve usûlleri yönetmelikte gösterilir.
Açık ceza infaz kurumları
Madde 14- (1) Açık ceza infaz kurumları, hükümlülerin iyileştirilmelerinde, çalıştırılmaları ve meslek edindirilmelerine öncelik verilen, firara karşı engelleri ve dış güvenlik görevlisi bulunmayan, güvenlik bakımından kurum görevlilerinin gözetim ve denetimi ile yetinilen kurumlardır. Açık ceza infaz kurumları ihtiyaca göre ayrıca;
a) Kadın açık ceza infaz kurumları,
b) Gençlik açık ceza infaz kurumları,
Şeklinde kurulabilir.
(2) (Değişik:14/4/2020-7242/18 md.) Aşağıdaki hâllerde hükümlüler hakkında verilen cezalar doğrudan açık ceza infaz kurumlarında yerine getirilir:
a) Terör suçları, örgüt kurmak, yönetmek veya örgüte üye olmak suçları ile örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlar ve cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlardan mahkûm olanlar ile ikinci defa mükerrir olanlar ve koşullu salıverilme kararının geri alınması nedeniyle cezası aynen infaz edilenler hariç olmak üzere, kasıtlı suçlardan toplam üç yıl veya daha az hapis cezasına mahkûm olanlar.
b) Taksirli suçlardan toplam beş yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkûm olanlar.
c) Adlî para cezası infaz sürecinde hapis cezasına çevrilenler.
d) 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu gereğince tazyik hapsine tabi tutulanlar.
(3) (Değişik:14/4/2020-7242/18 md.) Hükümlülerin kapalı ceza infaz kurumundan açık ceza infaz kurumuna ayrılmalarına 89 uncu madde uyarınca yapılan değerlendirme sonucunda karar verilir.
(4) (Değişik:14/4/2020-7242/18 md.) Toplam on yıl ve daha fazla hapis cezasına mahkûm olanlar ile terör suçları, örgüt kurmak, yönetmek veya örgüte üye olmak suçları, örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlar, kasten öldürme suçları, cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar ve uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarından mahkûm olanların kapalı ceza infaz kurumundan açık ceza infaz kurumuna ayrılmalarına ilişkin idare ve gözlem kurulu kararları, infaz hâkiminin onayından sonra uygulanır.
(5) (Ek:14/4/2020-7242/18 md.) Doğrudan açık ceza infaz kurumuna alınanlar dahil olmak üzere bu kurumlarda bulunan hükümlülerden;
a) Firar edenler veya başka bir fiilden dolayı haklarında tutuklama kararı verilenler idare ve gözlem kurulu kararıyla,
b) Kınamadan başka bir disiplin cezası alıp, bu cezası kesinleşmiş olanlar veya asayiş ve düzenin sağlanması amacıyla disiplin cezası kesinleşmemiş olsa bile eylemi kurum düzeni ya da kişi güvenliği bakımından tehlike oluşturanlar idare ve gözlem kurulu kararıyla,
c) Açık ceza infaz kurumu şartlarına veya çalışma koşullarına uyum sağlayamayacakları saptananlar idare ve gözlem kurulunun kararı ve infaz hâkiminin onayıyla,
kapalı ceza infaz kurumlarına gönderilirler.
(6) (Ek:14/4/2020-7242/18 md.) Hükümlülerin, suç ve ceza türlerine göre, açık ceza infaz kurumlarına ayrılıp ayrılmamalarına, açık ceza infaz kurumlarında geçirecekleri sürelere, kapalı ceza infaz kurumlarına gönderilmelerine, doğrudan açık ceza infaz kurumlarına alınmalarına, doğrudan açık ceza infaz kurumlarına alınanların kapalı ceza infaz kurumlarına gönderilmelerine ve diğer hususlara ilişkin usul ve esaslar yönetmelikte gösterilir.
Çocuk eğitimevleri
Madde 15- (1) Çocuk eğitimevleri; çocuk hükümlüler hakkında verilen cezaların, hükümlülerin eğitilmeleri, meslek edinmeleri ve yeniden toplumla bütünleştirilmeleri amaçları güdülerek yerine getirildiği tesislerdir. Bu kurumlarda firara karşı engel bulundurulmaz; kurum güvenliği iç güvenlik görevlilerinin gözetim ve sorumluluğunda sağlanır.
(2) Kurum içinde veya dışında herhangi bir eğitim ve öğretim programına devam eden ve onsekiz yaşını dolduran çocukların, eğitim ve öğretimlerini tamamlayabilmeleri bakımından yirmibir yaşını bitirinceye kadar bu tesislerde kalmalarına izin verilebilir.
(3) Haklarında tutuklama kararı bulunanlar ile 11 inci madde kapsamına girenler hariç olmak üzere, bu tesislerde bulunan çocuk hükümlüler kapalı ceza infaz kurumlarına gönderilmezler.
Ceza İnfaz Kurumlarının Türleri: Hukuki Çerçeve, Uygulamalar ve Tarafların Hakları
Giriş
Ceza adalet sisteminin en önemli unsurlarından biri, hapis cezalarının ve güvenlik tedbirlerinin infazıdır. 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun (CGTİHK), infaz rejiminin usul ve esaslarını belirlemiş, farklı nitelikteki hükümlüler için ayrı kurumlar öngörmüştür. Bu düzenleme, hem hükümlülerin haklarının korunmasını hem de toplum güvenliğinin sağlanmasını amaçlamaktadır.
Bu makalede, ceza infaz kurumlarının türleri ayrıntılı şekilde ele alınacak; şüpheli/sanık ile mağdur/müşteki/suçtan zarar gören açısından dikkat edilmesi gereken hususlar açıklanacak, ayrıca Yargıtay kararları ışığında uygulamadaki sorunlar değerlendirilecektir.
Ceza İnfaz Kurumlarının Türleri
1. Kapalı Ceza İnfaz Kurumları (m. 8)
Kapalı ceza infaz kurumları, yüksek güvenlik önlemleri altında hükümlülerin barındırıldığı kurumlardır. Oda ve koridor kapıları kapalı tutulur; teknik, elektronik ve fiziki güvenlik önlemleri mevcuttur. Ancak mevzuatta belirtilen hallerde, hükümlüler arasında sınırlı iletişime izin verilmektedir.
2. Yüksek Güvenlikli Kapalı Ceza İnfaz Kurumları (m. 9)
Bu kurumlar, özellikle ağırlaştırılmış müebbet hapis ve örgütlü suçlar için hükümlülerin tutulduğu, bir veya üç kişilik odalarda sıkı gözetim altında barındırıldıkları kurumlardır. Özellikle terör suçları, anayasal düzene karşı suçlar ve uyuşturucu ticareti suçlarından mahkûm olanların cezaları bu kurumlarda infaz edilmektedir.
3. Kadın Kapalı Ceza İnfaz Kurumları (m. 10)
Kadın hükümlüler için oluşturulmuş, güvenlik personelinin kadınlardan seçildiği kurumlardır. Bu kurumların bulunmadığı hallerde kadın hükümlüler, erkeklerden ayrı bölümlerde tutulmaktadır.
4. Çocuk Kapalı Ceza İnfaz Kurumları (m. 11)
12–18 yaş arası çocukların barındırıldığı, eğitim ve öğretime dayalı kurumlar olup, çocukların yaş ve cinsiyetlerine göre ayrı bölümlerde barındırılması esastır.
5. Gençlik Kapalı Ceza İnfaz Kurumları (m. 12)
18–21 yaş arasındaki genç hükümlüler için eğitim odaklı olarak düzenlenmiş kurumlardır.
6. Gözlem ve Sınıflandırma Merkezleri (m. 13)
Hükümlülerin kişilik özellikleri, suçun niteliği ve infaz koşulları dikkate alınarak hangi kuruma gönderileceğine karar verilen merkezlerdir.
7. Açık Ceza İnfaz Kurumları (m. 14)
Dış güvenlik görevlisi bulunmayan, hükümlülerin çalıştırıldığı ve topluma kazandırılmalarının amaçlandığı kurumlardır. Taksirli suçlardan 5 yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkûm olanlar doğrudan açık cezaevine gönderilebilmektedir.
8. Çocuk Eğitimevleri (m. 15)
Çocukların eğitilmesi, meslek edinmesi ve topluma kazandırılması amacıyla kurulmuş, firara karşı engelleri bulunmayan kurumlardır.
Şüpheli/Sanık ve Mağdur/Müşteki Açısından Dikkat Edilmesi Gerekenler
Şüpheli/Sanık Açısından
- İnfaz kurumuna ayrılma: Hükümlülerin hangi cezaevine gönderileceği, suçun niteliği, kişilik özellikleri ve güvenlik gerekliliklerine göre belirlenir.
- Haklar: Hükümlülerin eğitim, sağlık, haberleşme, ziyaretçi kabul etme ve avukatıyla görüşme hakları vardır.
- Yükümlülükler: Cezaevi düzenine uymak, disiplin kurallarına riayet etmek zorunludur.
Mağdur/Müşteki/Suçtan Zarar Gören Açısından
- Bilgilendirme hakkı: Özellikle şiddet mağdurları, failin tahliyesi veya cezaevinden açık kuruma nakli gibi gelişmelerden haberdar edilmelidir.
- Koruma tedbirleri: Ceza infazı sürecinde mağdurun güvenliği göz önünde bulundurulmalı, gerekiyorsa 6284 sayılı Kanun kapsamında koruma tedbirleri alınmalıdır.
Yargıtay Kararları Işığında Değerlendirme
Yargıtay uygulamalarında, ceza infaz kurumlarının türlerine ilişkin uyuşmazlıkların çoğu, hükümlünün hangi kuruma gönderileceği veya açık ceza infaz kurumuna ayrılma koşullarının bulunup bulunmadığı noktasında ortaya çıkmaktadır. Yargıtay, kararlarında genellikle hükümlü lehine yorum ilkesi çerçevesinde hareket etmekte; idare ve gözlem kurulu kararlarının yargısal denetime tabi olduğuna vurgu yapmaktadır.
Uzman Ceza Avukatının Önemi
Ceza infaz süreci, yalnızca mahkûmiyetin çekilmesi değil, aynı zamanda hakların korunması bakımından da kritik bir dönemdir. Hükümlülerin yanlış infaz kurumuna gönderilmesi, açık cezaevi hakkından mahrum bırakılması veya disiplin cezalarının keyfi uygulanması ciddi mağduriyetlere yol açabilir. Bu nedenle hem hükümlüler hem de mağdurlar açısından uzman bir ceza avukatından hukuki destek almak büyük önem taşır.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
1. Hangi suçlardan hükümlüler doğrudan açık ceza infaz kurumuna gönderilebilir?
➡ Taksirli suçlardan 5 yıl veya daha az hapis cezası alanlar, kasıtlı suçlardan 3 yıl veya daha az ceza alanlar (terör, cinsel suçlar ve örgütlü suçlar hariç).
2. Çocuk hükümlüler hangi kurumda cezalarını çeker?
➡ Çocuk hükümlüler, öncelikle çocuk eğitimevleri veya çocuk kapalı ceza infaz kurumlarında cezalarını çekerler.
3. Kadın hükümlüler erkek cezaevine konulabilir mi?
➡ Hayır. Kadınlar için özel cezaevleri yoksa, erkeklerden tamamen ayrı bölümlerde barındırılırlar.
4. Mağdur, hükümlünün tahliyesinden haberdar edilebilir mi?
➡ Evet. Özellikle şiddet mağdurlarının güvenliği için mağdur bilgilendirilir ve koruma tedbirleri alınabilir.
5. Açık cezaevine ayrılma kararı kim tarafından verilir?
➡ İdare ve gözlem kurulu kararıyla, infaz hâkiminin onayıyla uygulanır.
Sonuç
Ceza infaz kurumlarının türleri, hükümlülerin kişisel özellikleri, suçun niteliği ve toplumsal güvenlik ihtiyaçları dikkate alınarak düzenlenmiştir. Bu kurumların her biri, rehabilitasyon, caydırıcılık ve toplum güvenliği amacı taşımaktadır. Ancak uygulamada, gerek hükümlüler gerek mağdurlar açısından hak kayıpları yaşanmaması için hukuki sürecin uzman ceza avukatları tarafından takip edilmesi hayati önem taşımaktadır.
Kaynakça
- 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun.
- 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu.
- Centel, N., Zafer, H. & Çakmut, Ö. (2023). Ceza Hukuku Genel Hükümler. İstanbul: Beta Yayınları.
- Toroslu, N. & Erdem, M. R. (2022). Ceza Hukuku Genel Kısım. Ankara: Savaş Yayınevi.
| Ankara Ağır Ceza Avukatı İletişim Bilgileri | ||
| ✅ | Ankara Ağır Ceza Avukatı: | Avukat Necmettin İlhan |
| ✅ | Telefon : | 0312 4671882 – 0505 3522337 |
| ✅ | Adres: | Yeni Bağlıca Mah. Etimesgut Blv. No:90/B Qule Bağlıca İş Merkezi No:20 Etimesgut/Ankara |
| ✅ | Mail: | ncm.ilhan@gmail.com.tr |
| ✅ | Hizmet Alanları: | Ağır Cezalık Suçlar, Ağır Ceza Davaları, Ceza Hukuku |
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.