Ankara Ceza Avukatı Avukat Necmettin İlhan [İLHAN HUKUK BÜROSU], ağır ceza avukatları ile ceza davaları konusunu kapsamlı bir bakış açısıyla ele alıyor.
Ceza İnfaz Kurumunda Hükümlünün Hakları, Güvenceleri ve Kısıtlamalar
BİRİNCİ BÖLÜM
Savunma Haklarının Kullanılması, Kültür ve
Sanat Etkinliklerine Katılma, İfadeÖzgürlüğü
Avukat ve noterle görüşme hakkı
MADDE 59.- (1) Hükümlü, avukatlık mesleğinin icrası çerçevesinde avukatları ile vekâletnamesi olmaksızın en çok üç kez görüşme hakkına sahiptir.
(2) Avukat ve noter ile görüşme, meslek kimliklerinin ibrazı üzerine, tatil günleri dışında ve çalışma saatleri içinde, bu iş için ayrılan görüşme yerlerinde, konuşulanların duyulamayacağı, ancak güvenlik nedeniyle görülebileceği bir biçimde yapılır.
(3) Avukatlar, vekâletnameleri olsa da aynı anda birden fazla hükümlü ile görüşme yapamazlar.
(4) (Değişik: 3/10/2016-KHK-676/6 md.; Aynen kabul: 1/2/2018-7070/6 md.) Görüşme sırasında; hükümlünün avukatına veya avukatın hükümlüye verdiği belge veya belge örnekleri, dosyalar ve aralarındaki konuşmaya ilişkin olarak kendilerinin tuttukları kayıtlar incelenemez; hükümlünün avukatı ile yaptığı görüşme dinlenemez ve kayda alınamaz.[1]
(5) (Ek: 3/10/2016-KHK-676/6 md.; Aynen kabul: 1/2/2018-7070/6 md.) Türk Ceza Kanununun 220 nci maddesinde ve İkinci Kitap Dördüncü Kısım Dördüncü, Beşinci, Altıncı ve Yedinci Bölümlerinde tanımlanan suçlar ile 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlardan mahkûm olanların avukatları ile görüşmelerinde, toplumun ve ceza infaz kurumunun güvenliğinin tehlikeye düşürüldüğüne, terör örgütü veya diğer suç örgütlerinin yönlendirildiğine, bu örgütlere emir ve tâlimat verildiğine veya yorumları ile gizli, açık ya da şifreli mesajlar iletildiğine ilişkin bilgi, bulgu veya belge elde edilmesi hâlinde, Cumhuriyet başsavcılığının istemi ve infaz hâkiminin kararıyla, üç ay süreyle; görüşmeler teknik cihazla sesli veya görüntülü olarak kaydedilebilir, hükümlü ile avukatın yaptığı görüşmeleri izlemek amacıyla görevli görüşmede hazır bulundurulabilir, hükümlünün avukatına veya avukatın hükümlüye verdiği belge veya belge örnekleri, dosyalar ve aralarındaki konuşmalara ilişkin tuttukları kayıtlara elkonulabilir veya görüşmelerin gün ve saatleri sınırlandırılabilir.[2]
(6) (Ek: 3/10/2016-KHK-676/6 md.; Aynen kabul: 1/2/2018-7070/6 md.) İnfaz hakimliği hükümlünün; kurallara uyumunu, toplum veya ceza infaz kurumu bakımından arz ettiği tehlikeyi ve rehabilitasyon çalışmalarındaki gelişimini değerlendirerek, kararda belirttiği süreyi üç aydan fazla olmamak üzere müteaddit defa uzatabileceği gibi kısaltılmasına veya sonlandırılmasına da karar verebilir.
(7) (Ek: 3/10/2016-KHK-676/6 md.; Aynen kabul: 1/2/2018-7070/6 md.) Beşinci fıkra kapsamına giren hükümlünün yaptığı görüşmenin, aynı fıkrada belirtilen amaca yönelik yapıldığının anlaşılması hâlinde, görüşmeye derhal son verilerek, bu husus gerekçesiyle birlikte tutanağa bağlanır. Görüşme başlamadan önce taraflar bu hususta uyarılır.
(8) (Ek: 3/10/2016-KHK-676/6 md.; Aynen kabul: 1/2/2018-7070/6 md.) Hükümlü hakkında, yedinci fıkra uyarınca tutanak tutulması hâlinde, Cumhuriyet başsavcılığının istemiyle hükümlünün avukatlarıyla görüşmesi infaz hâkimince altı ay süreyle yasaklanabilir. Yasaklama kararı, hükümlüye ve yeni bir avukat görevlendirilmesi için derhal ilgili baro başkanlığına bildirilir. Cumhuriyet başsavcılığı baro tarafından bildirilen avukatın değiştirilmesini baro başkanlığından isteyebilir. Bu fıkra hükmüne göre görevlendirilen avukata, 23/3/2005 tarihli ve 5320 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun Yürürlük ve Uygulama Şekli Hakkında Kanunun 13 üncü maddesine göre ücret ödenir.
(9) (Ek: 3/10/2016-KHK-676/6 md.; Aynen kabul: 1/2/2018-7070/6 md.) İnfaz hâkimi tarafından bu madde uyarınca verilen kararlara karşı 4675 sayılı Kanuna göre itiraz edilebilir.
(10) (Ek: 3/10/2016-KHK-676/6 md.; Aynen kabul: 1/2/2018-7070/6 md.) Bu madde hükümleri 9 uncu maddenin üçüncü fıkrasına göre yüksek güvenlikli ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlüler ile beşinci fıkradaki suçlardan hükümlü olup, başka bir suçtan dolayı şüpheli veya sanık sıfatıyla avukatıyla görüşen hükümlülerhakkında da uygulanır.[3]
(11) (Ek: 3/10/2016-KHK-676/6 md.; Aynen kabul: 1/2/2018-7070/6 md.) Tutuklular hakkında bu madde hükümlerine göre karar vermeye soruşturma aşamasında sulh ceza hâkimi, kovuşturma aşamasında mahkeme yetkilidir.
(12) (Ek ibare: 25/5/2005-5351/5 md.) Türkiye Cumhuriyetinin taraf olduğu uluslararası sözleşmelere ve karşılıklılık esasına uygun olmak koşuluyla, Yabancı ülkelerde haklarında soruşturma veya kovuşturma yapılmakta olan, yabancı ülke veya uluslararası yargı mercilerinde dava açmak isteyen, leh veya aleyhine açılmış davası olan Türk vatandaşı veya yabancı uyruklu hükümlülerle yabancı uyruklu avukatları, bu soruşturma ve kovuşturma, açılacak veya açılmış davalarla sınırlı olmak ve vekâletname sunmak koşuluyla görüşebilirler. Vekâletnamesi olmayan yabancı uyruklu avukatlar, hükümlü ile Türkiye barolarına kayıtlı bir avukatla birlikte görüşme yapabilirler.[4]
Kültür ve sanat etkinliklerine katılma, ifade özgürlüğü
Madde 60- (1) Ceza infaz kurumlarında, olanaklar elverdiğince, kültürün ve sanatın çeşitli dallarını temsil eden programlar hazırlanır ve hükümlülerin bunlara katılmaları hususundaki usûller düzenlenir.
(2) Bu programların temel hedefi, hükümlülerin ifade yeteneklerini geliştirmelerini ve bilgilerini artırmalarını sağlamaktır.
(3) Kurumun kültür ve sanat programları, Adalet Bakanlığınca belirlenen esaslara göre kurum en üst amiri tarafından düzenlenir. Bu maksatla Devletin kültür ve sanat işleriyle görevli kuruluşları gerekli yardımları yaparlar.
(4) Hükümlülerin ifade özgürlüğü çerçevesinde gerçekleştirebilecekleri yayın etkinlikleri, kurumda çalışma esaslarını düzenleyen hükümlere ve bu husustaki koşullara bağlıdır.
Kütüphaneden yararlanma
Madde 61- (1) Ceza infaz kurumlarında, kurumun büyüklüğüne göre, kütüphane veya kitaplık oluşturulur. Kütüphanelerde veya kitaplıklarda verilen derslere kaynaklık edecek kitapların yanı sıra olanaklar ölçüsünde hükümlülerin boş zamanlarını değerlendirmelerini, okuma alışkanlığı edinmelerini ve kültür bakımından ufuklarını geliştirmelerini sağlayacak kitaplar da bulundurulur.
(2) Hükümlüye kurum kütüphanesinden yararlanma imkânı verilir. (Ek cümle:14/4/2020-7242/31 md.) Ayrıca, hükümlüler kamu kurum ve kuruluşlarına bağlı kütüphanelerde bulunan ve 62 nci maddedeki şartları taşıyan yayınlardan yararlandırılabilir.
(3) Bu hizmet, gezici kitaplıklarla da yerine getirilebilir.
Süreli veya süresiz yayınlardan yararlanma hakkı
Madde 62- (1) Hükümlü, mahkemelerce yasaklanmamış olması koşuluyla süreli ve süresiz yayınlardan bedelini ödeyerek yararlanma hakkına sahiptir.
(2) Resmî kurumlar, üniversiteler, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile mahkemelerce yasaklanmamış olması koşuluyla Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflar ve kamu yararına çalışan dernekler tarafından çıkartılan gazete, kitap ve basılı yayınlar, hükümlülere ücretsiz olarak ve serbestçe verilir. Eğitim ve öğretimine devam eden hükümlülerin ders kitapları denetime tâbi tutulamaz.[5]
(3) (Değişik:14/4/2020-7242/32 md.) Kurum disiplinini, düzenini veya güvenliğini bozan ya da tehlikeye düşüren, hükümlülerin iyileştirilmesi amacına ulaşmayı zorlaştıran yahut müstehcen haber, yazı, fotoğraf ve yorumları kapsayan hiçbir yayın hükümlüye verilmez.
(4) (Ek:14/4/2020-7242/32 md.) Basın İlân Kurumu aracılığıyla resmî ilan ve reklam yayınlama hakkı bulunmayan gazeteler, ceza infaz kurumuna kabul edilmez. Ancak ilan ve reklamın geçici süreyle kesilmesi hâli, bu hükmün dışındadır. Yabancı dilde yayımlanmış gazete ve dergilerin ceza infaz kurumuna kabul edilmesinde Adalet Bakanlığı yetkilidir.
[1] 3/10/2016 tarihli ve 676 sayılı KHK’nin 6 ncı maddesiyle, bu fıkradan sonra gelmek üzere (5), (6), (7), (8), (9), (10), (11) numaralı fıkralar eklenmiş ve mevcut (5) numaralı fıkra buna göre teselsül ettirilmiş, daha sonra bu hüküm 1/2/2018 tarihli ve 7070 sayılı Kanunun 6 ncı maddesiyle aynen kabul edilerek kanunlaşmıştır.
[2] Anayasa Mahkemesinin 24/7/2019 tarihli ve E.:2018/73; K.:2019/65 sayılı Kararı ile, bu fıkrada yer alan “…ile beşinci fıkradaki suçlardan hükümlü olup, başka bir suçtan dolayı şüpheli veya sanık sıfatıyla avukatıyla görüşen hükümlüler…” bölümü; Kanunun 59 uncu maddesinin beş numaralı fıkrasının “…görüşmeler teknik cihazla sesli veya görüntülü olarak kaydedilebilir, hükümlü ile avukatın yaptığı görüşmeleri izlemek amacıyla görevli görüşmede hazır bulundurulabilir, hükümlünün avukatına veya avukatın hükümlüye verdiği belge veya belge örnekleri, dosyalar ve aralarındaki konuşmalara ilişkin tuttukları kayıtlara elkonulabilir…” bölümü yönünden iptal edilmiştir.
[3] Anayasa Mahkemesinin 24/7/2019 tarihli ve E.:2018/73; K.:2019/65 sayılı Kararı ile, bu fıkrada yer alan “…ile beşinci fıkradaki suçlardan hükümlü olup, başka bir suçtan dolayı şüpheli veya sanık sıfatıyla avukatıyla görüşen hükümlüler…” bölümü; Kanunun 59 uncu maddesinin beş numaralı fıkrasının “…görüşmeler teknik cihazla sesli veya görüntülü olarak kaydedilebilir, hükümlü ile avukatın yaptığı görüşmeleri izlemek amacıyla görevli görüşmede hazır bulundurulabilir, hükümlünün avukatına veya avukatın hükümlüye verdiği belge veya belge örnekleri, dosyalar ve aralarındaki konuşmalara ilişkin tuttukları kayıtlara elkonulabilir…” bölümü yönünden iptal edilmiştir.
[4] 3/10/2016 tarihli ve 676 sayılı KHK’nin 6 ncı maddesiyle, bu maddeye (4) numaralı fıkradan sonra gelmek üzere (5), (6), (7), (8), (9), (10), (11) numaralı fıkralar eklenmiş ve mevcut (5) numaralı fıkra buna göre teselsül ettirilmiş, daha sonra bu hüküm 1/2/2018 tarihli ve 7070 sayılı Kanunun 6 ncı maddesiyle aynen kabul edilerek kanunlaşmıştır.
[5] 2/7/2018 tarihli ve 700 sayılı KHK’nin 160 ıncı maddesiyle, bu fıkrada yer alan “Bakanlar Kurulunca” ibaresi “Cumhurbaşkanınca” şeklinde değiştirilmiştir.
Ceza İnfaz Kurumunda Hükümlülerin Hakları, Güvenceleri ve Kısıtlamaları
Ceza infaz kurumlarında hükümlülerin hakları, güvence altına alınmış olup, belirli durumlarda sınırlamalara tabi tutulabilir. 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun kapsamında hükümlüler, avukat görüşlerinden kültür ve sanat etkinliklerine, kütüphane hizmetlerinden yayınlardan yararlanma hakkına kadar çeşitli haklara sahiptir. Bu hakların doğru kullanımı, ceza infazının adil ve etkin bir şekilde yürütülmesi açısından büyük önem taşır.
1. Savunma Haklarının Kullanılması
Hükümlülerin savunma hakları, ceza infaz kurumlarında öncelikli olarak güvence altına alınmıştır. Bu hakların en kritik boyutu, avukat ve noterle görüşme hakkıdır.
Avukat Görüşmeleri
- Hükümlü, vekâletnameye gerek olmaksızın avukatlarıyla en çok üç kez görüşebilir (Md. 59/1).
- Görüşmeler, tatil günleri dışında, çalışma saatlerinde ve güvenli görüşme alanlarında yapılır (Md. 59/2).
- Avukat ve hükümlü arasındaki görüşmeler, güvenlik gerekçesiyle izlenebilir, ancak içerik dinlenemez veya kayda alınamaz (Md. 59/4).
- Terör ve organize suçlardan hükümlü olanlar için, Cumhuriyet başsavcılığı ve infaz hâkimliği kararı ile görüşmeler teknik cihazla kayıt altına alınabilir veya sınırlanabilir (Md. 59/5-6).
Uzman Avukat Önemi: Bu süreçlerde ceza avukatı, hem görüşmelerin hukuka uygun yapılmasını sağlar hem de hukuki itiraz yollarını yönetir.
Noter Görüşmeleri ve Yabancı Avukatlarla Görüşme
- Hükümlü, noter ile de görüşme hakkına sahiptir.
- Uluslararası davalar veya yabancı mahkemelerde dava açmak isteyen yabancı uyruklu hükümlüler, Türkiye’de kayıtlı avukatlar aracılığıyla görüşebilir.
2. Kültür ve Sanat Etkinliklerine Katılma ve İfade Özgürlüğü
Ceza infaz kurumlarında hükümlülerin kültürel ve sanatsal gelişimi teşvik edilir:
- Kurumlar, kültür ve sanat programları düzenler (Md. 60/1).
- Bu programlar, hükümlülerin ifade yeteneklerini geliştirmeyi ve bilgi birikimlerini artırmayı amaçlar (Md. 60/2).
- Yayın ve ifade özgürlüğü, kurum düzeni ve güvenliği bozmamak kaydıyla kullanılabilir (Md. 60/4).
3. Kütüphane ve Yayınlardan Yararlanma Hakkı
Hükümlüler, hem kurum kütüphanelerinden hem de kamu kütüphanelerinden yararlanabilir:
- Kütüphaneler, ders kitaplarının yanı sıra kültürel ve edebi eserler içerir (Md. 61/1-3).
- Hükümlüler, mahkemece yasaklanmamış yayınlardan bedelini ödeyerek yararlanabilir (Md. 62/1).
- Eğitim gören hükümlülerin ders kitapları denetime tabi tutulamaz (Md. 62/2).
- Kurum güvenliğini ve disiplini bozan yayınlar verilmez (Md. 62/3).
4. Hükümlü ve Mağdur/Müşteki Açısından Dikkat Edilecek Hususlar
Hükümlü:
- Avukat görüşleri sırasında haklarının ihlal edilmemesi için uzman ceza avukatının rehberliği kritik.
- Görüşme haklarının sınırlanması durumunda infaz hâkimine itiraz yolları takip edilmelidir (Md. 59/9).
- Kültür ve sanat faaliyetleri ile yayınlardan yararlanma haklarını kullanmak, sosyal ve psikolojik rehabilitasyona katkı sağlar.
Mağdur/Müşteki/Suçtan Zarar Gören:
- Mağdur hakları ve başvuru süreçlerinde uzman avukat desteği, hakkın korunması ve tazminat süreçlerinin yürütülmesi için gereklidir.
- Ceza infaz kurumunda hükümlü ile yapılan işlemlerin takibi, mağdur açısından hukuki güvence sağlar.
5. Sık Sorulan Sorular (SSS)
S1: Hükümlü avukat görüşünü sınırsız yapabilir mi?
Hayır, en çok üç kez vekâletname olmaksızın görüşme hakkı vardır. Ancak özel durumlarda infaz hâkimi kararı ile sınırlamalar veya uzatmalar yapılabilir.
S2: Kültür ve sanat etkinlikleri tüm hükümlülere açık mı?
Evet, güvenlik ve düzeni bozmamak şartıyla tüm hükümlüler katılabilir.
S3: Hükümlü mahkemece yasaklanmış yayın alabilir mi?
Hayır, yasaklanmış yayınlar verilmez.
S4: Avukat görüşü sırasında neler kayıt altına alınabilir?
Normal şartlarda görüşmeler kayda alınamaz. Ancak terör ve organize suçlar kapsamında, infaz hâkimi kararıyla teknik cihazla kayıt alınabilir.
6. Sonuç ve Uzman Ceza Avukatının Önemi
Ceza infaz kurumunda hükümlülerin hakları, hem ulusal hem de uluslararası hukuka uygun olarak güvence altına alınmıştır. Bu hakların doğru ve etkin şekilde kullanılabilmesi için uzman ceza avukatı rehberliği kritik öneme sahiptir. Avukatlar, yalnızca savunma haklarının korunmasını sağlamakla kalmaz, aynı zamanda hükümlülerin sosyal ve kültürel gelişimine katkı sunacak hakların uygulanmasını da denetler.
Kaynakça
Adalet Bakanlığı. (2020). Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun (5275 sayılı Kanun).
TBMM. (2020). Terörle Mücadele Kanunu (3713 sayılı Kanun).
Öztürk, A. (2021). Ceza Hukukunda Hükümlü Hakları ve İnfaz Süreçleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Kepenek, B. (2020). Avukat Görüş Hakları ve Ceza İnfaz Kurumları Uygulamaları. İstanbul: Legal Yayınları.
| Ankara Ağır Ceza Avukatı İletişim Bilgileri | ||
| ✅ | Ankara Ağır Ceza Avukatı: | Avukat Necmettin İlhan |
| ✅ | Telefon : | 0312 4671882 – 0505 3522337 |
| ✅ | Adres: | Yeni Bağlıca Mah. Etimesgut Blv. No:90/B Qule Bağlıca İş Merkezi No:20 Etimesgut/Ankara |
| ✅ | Mail: | ncm.ilhan@gmail.com.tr |
| ✅ | Hizmet Alanları: | Ağır Cezalık Suçlar, Ağır Ceza Davaları, Ceza Hukuku |
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.