Ankara Ceza Avukatı Avukat Necmettin İlhan [İLHAN HUKUK BÜROSU], ağır ceza avukatları ile ceza davaları konusunu kapsamlı bir bakış açısıyla ele alıyor.
İtiraz usulü ve inceleme mercileri
Madde 268 – (1) Hâkim veya mahkeme kararına karşı itiraz, kanunun ayrıca hüküm koymadığı hâllerde 35 inci maddeye göre ilgililerin kararı öğrendiği günden itibaren iki hafta içinde kararı veren mercie verilecek bir dilekçe veya tutanağa geçirilmek koşulu ile zabıt kâtibine beyanda bulunmak suretiyle yapılır. Tutanakla tespit edilen beyanı ve imzayı mahkeme başkanı veya hâkim onaylar. 263 üncü madde hükmü saklıdır.[1]
(2) Kararına itiraz edilen hâkim veya mahkeme, itirazı yerinde görürse kararını düzeltir; yerinde görmezse en çok üç gün içinde, itirazı incelemeye yetkili olan mercie gönderir.
(3) İtirazı incelemeye yetkili merciler aşağıda gösterilmiştir:
a) (Değişik: 18/6/2014-6545/74 md.) Sulh ceza hâkimliği kararlarına yapılan itirazların incelenmesi, o yerde birden fazla sulh ceza hâkimliğinin bulunması hâlinde, numara olarak kendisini izleyen hâkimliğe; son numaralı hâkimlik için bir numaralı hâkimliğe; ağır ceza mahkemesinin bulunmadığı yerlerde tek sulh ceza hâkimliği varsa, yargı çevresinde görev yaptığı ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerdeki sulh ceza hâkimliğine; ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerlerde tek sulh ceza hâkimliği varsa, en yakın ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerdeki sulh ceza hâkimliğine aittir.
b) (Değişik:8/7/2021-7331/24 md.) Sulh ceza hâkimliğinin tutuklama ve adli kontrole ilişkin verdiği kararlara karşı yapılan itirazların incelenmesi, yargı çevresinde bulunduğu asliye ceza mahkemesi hâkimine aittir. İtirazı incelemeye yetkili mercilerin farklı olduğu hâllerde, itirazların gecikmeksizin incelenmesi amacıyla, kararına itiraz edilen sulh ceza hâkimliği tarafından gerekli tedbirler alınır. Sulh ceza hâkimliği işleri, asliye ceza hâkimi tarafından görülüyorsa itirazı inceleme yetkisi ağır ceza mahkemesi başkanına aittir.
c) Asliye ceza mahkemesi hâkimi tarafından verilen kararlara yapılacak itirazların incelenmesi, yargı çevresinde bulundukları ağır ceza mahkemesine ve bu mahkeme ile başkanı tarafından verilen kararlar hakkındaki itirazların incelenmesi, o yerde ağır ceza mahkemesinin birden çok dairesinin bulunması hâlinde, numara olarak kendisini izleyen daireye; son numaralı daire için birinci daireye; o yerde ağır ceza mahkemesinin tek dairesi varsa, en yakın ağır ceza mahkemesine aittir.
d) Naip hâkim kararlarına yapılacak itirazların incelenmesi, mensup oldukları ağır ceza mahkemesi başkanına, istinabe olunan mahkeme kararlarına karşı yukarıdaki bentlerde belirtilen esaslara göre bulundukları yerdeki mahkeme başkanı veya mahkemeye aittir.
e) Bölge adliye mahkemesi ceza dairelerinin kararları ile Yargıtay ceza dairelerinin esas mahkeme olarak baktıkları davalarda verdikleri kararlara yapılan itirazlarda; üyenin kararını görevli olduğu dairenin başkanı, daire başkanı ile ceza dairesinin kararını numara itibarıyla izleyen ceza dairesi; son numaralı daire söz konusu ise birinci ceza dairesi inceler.
Ceza Muhakemesinde İtiraz Usulü ve İnceleme Mercileri (CMK m.268)
Giriş
Ceza muhakemesinde olağan kanun yolları arasında yer alan itiraz, hâkim veya mahkeme kararlarının üst merci tarafından denetlenmesini sağlayan önemli bir başvuru yoludur. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 268. maddesi, itirazın usulü ve inceleme mercilerini ayrıntılı şekilde düzenlemiştir. Bu düzenleme, adil yargılanma hakkının teminatı niteliğinde olup, şüpheli, sanık, müşteki ve mağdur bakımından büyük önem arz eder.
İtiraz Usulü (CMK m.268/1-2)
- Süre: İtiraz, ilgililerin kararı öğrendiği günden itibaren iki hafta içinde yapılmalıdır.
- Başvuru Yeri: Kararı veren mercie bir dilekçe verilerek ya da zabıt kâtibine beyanla başvurulur. Beyan tutanağa geçirilip hâkim veya mahkeme başkanı tarafından onaylanır.
- İlk İnceleme: Kararına itiraz edilen hâkim/mahkeme, itirazı haklı bulursa kararını düzeltir. Aksi hâlde en geç üç gün içinde dosyayı incelemeye yetkili üst mercie gönderir.
Bu yönüyle itiraz, hem hızlı hem de etkin bir kanun yoludur.
İtirazı İncelemeye Yetkili Merciler (CMK m.268/3)
a) Sulh Ceza Hâkimliği Kararları
- Birden fazla sulh ceza hâkimliğinin bulunduğu yerlerde: Numara olarak kendisini izleyen hâkimlik, son numara ise birinci hâkimlik.
- Tek sulh ceza hâkimliği bulunan yerlerde: Ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerdeki sulh ceza hâkimliği.
b) Tutuklama ve Adli Kontrole İlişkin Kararlar
- İtiraz merci: Aynı yargı çevresindeki asliye ceza mahkemesi hâkimi.
- Eğer sulh ceza işlerine asliye ceza hâkimi bakıyorsa: İtirazı ağır ceza mahkemesi başkanı inceler.
c) Asliye Ceza Mahkemesi Kararları
- İtiraz, bulundukları yer ağır ceza mahkemesine yapılır.
- Birden fazla daire varsa: Numara olarak kendisini izleyen daire, son numara ise birinci daire yetkilidir.
d) Naip Hâkim ve İstinabe Kararları
- İtirazlar, bağlı bulunulan ağır ceza mahkemesi başkanına yapılır.
e) Bölge Adliye ve Yargıtay Ceza Daireleri Kararları
- Üye kararlarına karşı: İlgili daire başkanı.
- Daire başkanı veya dairenin kararına karşı: Numara olarak izleyen ceza dairesi; son numara ise birinci ceza dairesi inceleme yapar.
Şüpheli ve Sanık Açısından Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Süre çok önemlidir: İtiraz süresi kaçırıldığında karar kesinleşir.
- Tutuklama kararları: Özellikle tutuklama ve adli kontrol tedbirlerine karşı itiraz edilmesi, özgürlük hakkı açısından hayati önemdedir.
- Profesyonel yardım: Usul kuralları karmaşık olduğundan, şüpheli ve sanığın mutlaka uzman bir ceza avukatından destek alması gerekir.
Mağdur, Müşteki ve Suçtan Zarar Gören Açısından
- Koruma tedbirleri: Şüpheli hakkında verilen adli kontrol veya tutuklama kararlarına karşı mağdurun da hakları vardır.
- Hak arama özgürlüğü: Mağdur veya suçtan zarar gören, itiraz yoluyla adaletin gerçekleşmesine katkı sağlayabilir.
- Hak kaybı yaşanmaması için: Mağdurun da avukat desteğiyle süreci takip etmesi önemlidir.
Yargıtay İçtihatlarında İtiraz
Uygulamada Yargıtay, itirazın yalnızca kanunda açıkça öngörülen hâllerde kullanılabileceğini, bunun dışında olağanüstü bir kanun yolu niteliği taşımadığını vurgulamaktadır. Ayrıca, sürelerin titizlikle gözetilmesi gerektiği, süresinde yapılmayan başvuruların reddedilmesi gerektiği içtihatlarla ortaya konmuştur.
Uzman Ceza Avukatının Önemi
Ceza yargılamasında kanun yollarına başvuru, sadece şekli bir işlem değil, aynı zamanda stratejik bir süreçtir. Yanlış merciye başvuru, sürenin geçirilmesi veya dilekçede usule aykırılık, hak kaybına yol açabilir. Bu nedenle:
- Şüpheli/sanık için: Haksız tutuklamaya karşı özgürlüğün korunması,
- Mağdur için: Adaletin sağlanması,
ancak uzman bir ceza avukatının doğru yönlendirmesi ile mümkün olmaktadır.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
1. İtiraz süresi kaç gündür?
İlgilinin kararı öğrendiği günden itibaren iki hafta içinde itiraz edilmelidir.
2. Tutuklama kararına itiraza kim bakar?
Tutuklama ve adli kontrole ilişkin sulh ceza hâkimliği kararlarına yapılan itirazlar, asliye ceza mahkemesi hâkimi tarafından incelenir.
3. İtiraz edilince duruşma yapılır mı?
İtirazın incelenmesi genellikle dosya üzerinden olur; ancak merci gerekli görürse tarafları dinleyebilir.
4. İtiraz kabul edilirse ne olur?
Üst merci kararı düzeltebilir, kaldırabilir veya değiştirebilir.
5. İtiraz dilekçesini kim yazmalı?
Hukuki hata ve hak kaybı olmaması için dilekçenin uzman bir ceza avukatı tarafından hazırlanması tavsiye edilir.
Sonuç
CMK m.268 kapsamında düzenlenen itiraz usulü ve inceleme mercileri, ceza muhakemesinde hak arama özgürlüğünün güvencelerinden biridir. Şüpheli, sanık, mağdur ve suçtan zarar gören açısından dikkat edilmesi gereken en önemli husus, sürelerin titizlikle gözetilmesi ve doğru mercie başvuru yapılmasıdır. Bu süreçte uzman ceza avukatının hukuki desteği, adaletin sağlanması bakımından vazgeçilmezdir.
Kaynakça
- Ceza Muhakemesi Kanunu, 5271 sayılı, m.268.
- Centel, N., Zafer, H., & Çakmut, Ö. (2022). Ceza Muhakemesi Hukuku. Beta Yayınları.
- Yenisey, F., & Nuhoğlu, A. (2021). Ceza Muhakemesi Hukuku. Seçkin Yayıncılık.
[1] 2/3/2024 tarihli ve 7499 sayılı Kanunun 37 nci maddesi ile bu fıkrada yer alan “yedi gün” ibaresi “iki hafta” şeklinde değiştirilmiştir.
| Ankara Ağır Ceza Avukatı İletişim Bilgileri | ||
| ✅ | Ankara Ağır Ceza Avukatı: | Avukat Necmettin İlhan |
| ✅ | Telefon : | 0312 4671882 – 0505 3522337 |
| ✅ | Adres: | Yeni Bağlıca Mah. Etimesgut Blv. No:90/B Qule Bağlıca İş Merkezi No:20 Etimesgut/Ankara |
| ✅ | Mail: | ncm.ilhan@gmail.com.tr |
| ✅ | Hizmet Alanları: | Ağır Cezalık Suçlar, Ağır Ceza Davaları, Ceza Hukuku |
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.