Kararların verilmesi usulü
Madde 33 – (1) Duruşmada verilecek kararlar, Cumhuriyet savcısı, duruşmada hazır bulunan müdafi, vekil ve diğer ilgililer dinlendikten; duruşma dışındaki kararlar, Cumhuriyet savcısının yazılı veya sözlü görüşü alındıktan sonra verilir.
Ceza Muhakemesinde Kararların Verilmesi Usulü (CMK m.33)
Giriş
Ceza muhakemesi hukukunda kararların nasıl ve hangi usullerle verileceği, adil yargılanma hakkının en temel güvencelerinden biridir. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 33. maddesi, gerek duruşmada gerekse duruşma dışında verilecek kararların usulünü düzenlemektedir. Bu düzenleme, hem savunma hakkının korunması hem de yargılamada tarafların görüşlerinin dikkate alınması açısından önemlidir.
CMK m.33’ün Hukuki Çerçevesi
CMK m.33 hükmüne göre:
- Duruşmada verilecek kararlar: Cumhuriyet savcısı, sanık müdafii, mağdur vekili ve diğer ilgililer dinlendikten sonra alınır.
- Duruşma dışındaki kararlar: Cumhuriyet savcısının yazılı veya sözlü görüşü alındıktan sonra verilir.
Bu düzenleme, kararların keyfî şekilde verilmesini önlemekle birlikte, yargılama sürecinde çelişmeli yargılama ve silahların eşitliği ilkelerini de somutlaştırmaktadır.
Kararların Verilmesinde Duruşma ve Duruşma Dışı Ayrımı
Duruşmada Verilen Kararlar
- Hakimin veya mahkemenin alacağı ara kararlar (örneğin bilirkişi atanması, tanık dinlenmesi, sanığın tutukluluk hâlinin devamına karar verilmesi) ancak tarafların dinlenmesinden sonra verilebilir.
- Bu, savunma ve iddia makamının eşit şekilde sürece katılımını sağlar.
Duruşma Dışında Verilen Kararlar
- Tutukluluk incelemesi, yakalama, el koyma veya gizli soruşturmacı atanması gibi işlemler, çoğunlukla duruşma dışında karara bağlanır.
- Ancak bu kararlar alınmadan önce Cumhuriyet savcısının görüşü alınmalıdır.
Şüpheli ve Sanık Açısından CMK m.33’ün Önemi
- Şüpheli/sanık, hakkında verilecek her türlü karar öncesinde müdafii aracılığıyla görüş bildirme hakkına sahiptir.
- Bu hak, savunma hakkının kısıtlanmaması için kritik öneme sahiptir.
- Sanıklar, kararların usule uygun verilmediği durumlarda itiraz yoluna başvurabilir.
- Özellikle tutuklama, adli kontrol ve delil toplama işlemlerinde usulsüz kararların verilmesi, savunma stratejisini doğrudan etkileyebilir.
Mağdur, Müşteki ve Suçtan Zarar Gören Açısından Önemi
- Mağdur veya müşteki, vekili aracılığıyla karar sürecine katılabilir ve görüş sunabilir.
- Özellikle koruma tedbirleri (örneğin mağdurun güvenliği için uzaklaştırma kararı) mağdurlar için hayati önem taşır.
- Bu süreçte mağdurların, haklarını etkin biçimde kullanabilmeleri için bir ceza avukatından profesyonel yardım almaları büyük önem taşır.
Yargıtay Uygulamaları
Yargıtay, kararların verilmesi usulünde tarafların dinlenmeden alınan kararları usule aykırı bulmakta ve bozma nedeni saymaktadır. Bu bağlamda, tarafların görüşünün alınması sadece şekli bir zorunluluk değil, adil yargılanma hakkının bir parçasıdır.
Ceza Avukatının Rolü
- Hem sanıklar hem de mağdurlar açısından sürecin karmaşık yapısı, profesyonel hukuki yardımın gerekliliğini ortaya koymaktadır.
- Ceza avukatı, kararların usule uygun verilip verilmediğini denetler, itiraz ve temyiz yollarını kullanır.
- Ayrıca, müvekkilinin hak kaybına uğramaması için aktif savunma veya müdahillik stratejisi geliştirir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. Hakim tarafları dinlemeden karar verebilir mi?
Hayır. CMK m.33 gereği, duruşmada verilecek kararlar taraflar dinlendikten sonra alınmalıdır.
2. Savcı görüş bildirmeden karar verilebilir mi?
Duruşma dışındaki kararlar için savcının görüşü alınmadan karar verilmesi usule aykırıdır.
3. Sanık veya mağdurun görüşü alınmazsa ne yapılabilir?
Bu durumda karara karşı itiraz veya kanun yollarına başvurulabilir.
4. Kararlara karşı başvuruda avukat tutmak gerekli midir?
Zorunlu olmasa da hukuki sürecin teknikliği nedeniyle bir ceza avukatının yardımından yararlanmak, hak kayıplarının önüne geçmek için son derece önemlidir.
Sonuç
CMK m.33, ceza muhakemesinde adil yargılanma hakkının güvencesi niteliğindedir. Kararların verilmesinde tarafların dinlenmesi, savcının görüşünün alınması ve usul kurallarına bağlı kalınması, yargılamanın adil ve şeffaf yürütülmesini sağlar. Hem şüpheli/sanıkların hem de mağdur/müştekilerin, bu süreçte haklarını etkin biçimde kullanabilmeleri için uzman bir ceza avukatından hukuki destek almaları büyük önem taşır.
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.