Özel izin
Madde 95- (1) Açık ceza infaz kurumlarında bulunanlarla kapalı ceza infaz kurumunda olup da açık ceza infaz kurumlarına ayrılmaya hak kazananlara, aileleriyle bağlarını sürdürmelerini veya güçlendirmelerini ve dış dünyaya uyumlarını sağlamak amacıyla kurum en üst amirinin önerisi ve Cumhuriyet Başsavcılığının onayı ile üç ayda bir, yol hariç yedi güne kadar izin verilebilir. (Ek cümle:14/4/2020-7242/39 md.) Hastalık veya doğal afet gibi zorunlu hâllerde bu izinler birleştirilerek kullandırılabilir.[1][2]
[1] 24/1/2013 tarihli ve 6411 sayılı Kanunun 11 inci maddesiyle bu fıkrada yer alan “yılda en çok üç kez olmak üzere her defasında” ibaresi “üç ayda bir,” şeklinde değiştirilmiştir.
[2] 14/4/2020 tarihli ve 7242 sayılı Kanunun 39 uncu maddesiyle, bu fıkrada yer alan “üç güne” ibaresi “yedi güne” şeklinde değiştirilmiştir.
Geçici Madde 9- (Ek:14/4/2020-7242/53 md.)
(1) 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun İkinci Kitap Dördüncü Kısım Dördüncü, Beşinci, Altıncı ve Yedinci Bölümünde ve 220 nci maddesinde düzenlenen suçlardan, cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlardan ve 3713 sayılı Kanun kapsamına giren suçlardan hükümlü ve tutuklu olanlar ile Kanunun 9 uncu maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında kalan hükümlü ve tutuklular hakkında verilenler hariç olmak üzere; 30/3/2020 tarihinden önceki eylemler nedeniyle Kanunun 39 ilâ 46 ncı maddeleri uyarınca verilen disiplin cezası ve tedbirleri, infaz edilmeleri kaydıyla 48 inci maddedeki süre ve karar şartı aranmaksızın idare ve gözlem kurulunca verilecek iyi hâl kararı üzerine kaldırılır. 55 inci madde hükümleri saklıdır.
(2) Bu maddeyi ihdas eden Kanunla 89 uncu maddede yapılan değişiklikler, 1/1/2021 tarihinden itibaren uygulanır.
(3) 105/A maddesinin altıncı fıkrasında yer alan “beş gün”lük süre, 1/1/2021 tarihine kadar “yirmibeş gün” olarak uygulanır.
(4) 5237 sayılı Kanunun 102, 103, 104, 105 ve 188 inci maddelerinde düzenlenen suçlardan 18/6/2014 tarihli ve 6545 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 28/6/2014 tarihinden önce işlenmiş olanlar için verilen süreli hapis cezaları bakımından koşullu salıverilme oranı üçte iki olarak uygulanır.
(5) Covid-19 salgın hastalığının ülkemizde görülmüş olması sebebiyle, açık ceza infaz kurumlarında bulunanlar ile kapalı ceza infaz kurumunda bulunup da açık ceza infaz kurumlarına ayrılmaya hak kazanan hükümlüler, 105/A maddesi kapsamında denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezasının infazına karar verilen hükümlüler ve 106 ncı madde veya diğer kanunlar uyarınca denetimli serbestlik tedbirinden yararlanan hükümlüler, 31/5/2020 tarihine kadar izinli sayılır. Salgının devam etmesi hâlinde bu süre, Sağlık Bakanlığının önerisi üzerine Adalet Bakanlığı tarafından her defasında iki ayı geçmemek üzere ondokuz kez uzatılabilir. Bu fıkra uyarınca izinli sayılanlar hakkında 95 ve 97 nci madde hükümleri uygulanır.[1]
(6) Türk Ceza Kanununun İkinci Kitap Dördüncü Kısım Dördüncü, Beşinci, Altıncı ve Yedinci Bölümünde tanımlanan suçlar, Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar ve örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlar hariç olmak üzere, toplam hapis cezası on yıldan az olanlar bir ayını, on yıl ve daha fazla olanlar ise üç ayını kapalı ceza infaz kurumunda geçirmiş olan iyi hâlli hükümlülerden ilgili mevzuat uyarınca açık ceza infaz kurumlarına ayrılmalarına bir yıl veya daha az süre kalanlar, talepleri hâlinde açık ceza infaz kurumlarına gönderilebilirler. Bu hükümlüler, açık ceza infaz kurumlarında barındırılır. İlgili mevzuat uyarınca açık ceza infaz kurumlarına ayrılmaya, beşinci fıkrada belirtilen süreler içinde hak kazandıkları takdirde beşinci fıkra uyarınca izinli sayılırlar. Beşinci fıkrada belirtilen sürenin tamamlanmasından sonra ise açık ceza infaz kurumlarına ayrılmaya hak kazanıp kazanmadıklarına bakılmaksızın, 95 inci maddede düzenlenen izin hakkından yararlanırlar. Bu fıkra hükmü 31/7/2023 tarihine kadar uygulanır.76
[1] 26/5/2022 tarihli ve 7407 sayılı Kanunun 11 inci maddesiyle beşinci fıkrada yer alan “oniki kez” ibaresi “ondokuz kez” şeklinde ve altıncı fıkrada yer alan “31/5/2022” ibaresi “31/7/2023” şeklinde değiştirilmiştir.
Cezaevinde Özel İzin Uygulamaları: 5275 Sayılı İnfaz Kanunu Madde 95’in Analizi
Özet:
Ceza infaz kurumlarında hükümlülerin aile bağlarını sürdürmesi ve topluma uyum süreçlerinin desteklenmesi, modern ceza hukuku anlayışının önemli bir parçasıdır. 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 95. maddesi, açık ve kapalı ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlülere özel izin verilmesini düzenlemektedir. Bu makalede, madde 95’in kapsamı, hükümlülerin hakları, izin sürecinin uygulanması, olası zorunlu haller ve uygulamada dikkat edilmesi gereken hususlar detaylı bir şekilde ele alınmaktadır.
1. Özel İzin Nedir?
Özel izin, ceza infaz kurumunda bulunan hükümlülerin belirli şartlar çerçevesinde kısa süreli olarak kurum dışına çıkabilmesini sağlayan hukuki bir mekanizmadır. Amaç;
- Hükümlülerin aileleri ile bağlarını sürdürmesi veya güçlendirmesi,
- Dış dünyaya uyum süreçlerini desteklemesi,
- Toplumsal rehabilitasyonun sağlanmasıdır (Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun, 2005, Madde 95).
Özel izin, açık ceza infaz kurumlarındaki hükümlülere veya kapalı ceza infaz kurumlarından açık ceza infaz kurumlarına ayrılmaya hak kazanan hükümlülere uygulanır.
2. Özel İzin Süresi ve Koşulları
Madde 95 uyarınca;
- İzin süresi yol hariç olmak üzere en fazla yedi gündür,
- İzinler üç ayda bir verilebilir,
- Hastalık, doğal afet veya zorunlu hallerde bu izinler birleştirilerek kullanılabilir,
- İzinler, kurum en üst amirinin önerisi ve Cumhuriyet Başsavcılığının onayı ile uygulanır.
Bu süreçte, hükümlünün disiplin durumu, güvenlik riski ve topluma uyum kriterleri dikkate alınır.
3. Hükümlülerin Dikkat Etmesi Gereken Hususlar
Hükümlülerin özel izin sırasında veya izin başvurusunda dikkat etmesi gereken önemli noktalar şunlardır:
- Başvuru Sürecini Takip Etmek: Özel izin talebi kurum amirliği aracılığıyla yapılır. Başvuru sürecinde eksik bilgi verilmesi veya belgelerin tamamlanmaması, izin hakkının gecikmesine yol açabilir.
- Disiplin Kurallarına Uymak: İzin öncesinde disiplin cezası alan hükümlülerin izni reddedilebilir.
- İzin Süresine Uymak: İzin süresi, kanun ve onay yazısında belirtilen süreyle sınırlıdır; ihlali, disiplin soruşturmasına neden olabilir.
- Acil Durumlarda Bilgi Vermek: Sağlık sorunları veya doğal afet durumlarında izin süreleri birleştirilebilir, ancak bu durumun kuruma zamanında bildirilmesi gerekir.
- Uzman Ceza Avukatından Danışmanlık Almak: İzin sürecinde hukuki hakların doğru kullanılması ve olası itiraz süreçlerinde profesyonel destek almak, hak kaybını önler.
4. Sık Sorulan Sorular (SSS)
S1: Özel izin her hükümlüye verilir mi?
Hayır, izinler yalnızca açık ceza infaz kurumlarındaki hükümlüler ve kapalı ceza infaz kurumundan açık ceza infaz kurumuna ayrılmaya hak kazananlar için geçerlidir.
S2: Özel izin süresi uzatılabilir mi?
Kanunla belirlenen süreden uzun bir izin verilmesi mümkün değildir. Ancak, hastalık veya doğal afet gibi zorunlu hallerde izinler birleştirilebilir.
S3: İzin reddedilirse ne yapılabilir?
İzin reddi kararı, kurum en üst amirinin ve Cumhuriyet Başsavcılığının yetkisi dahilindedir. Bu durumda bir ceza avukatı aracılığıyla itiraz prosedürü başlatılabilir.
S4: İzin sırasında hükümlü ne yapamaz?
Hükümlü, izin süresini aşamaz ve iznin amacına aykırı davranamaz. Suç teşkil eden davranışlarda bulunması disiplin ve cezai sorumluluk doğurur.
5. Uzman Ceza Avukatının Önemi
Özel izin süreçlerinde bir ceza avukatı ile çalışmak, hakların korunması ve prosedürün doğru işletilmesi açısından kritik öneme sahiptir. Avukatlar;
- İzin başvuru sürecini takip eder,
- Gerekli belgelerin eksiksiz sunulmasını sağlar,
- Red durumunda itiraz yollarını yönetir,
- Hükümlünün disiplin ve hukuki durumunu analiz ederek olası riskleri minimize eder.
Bu nedenle, özel izin taleplerinde uzman ceza hukuku danışmanlığı almak hem sürecin hızlanmasını hem de hakkın etkin kullanılmasını sağlar.
6. Sonuç
5275 sayılı İnfaz Kanunu’nun 95. maddesi, hükümlülerin aile ve topluma uyum süreçlerini desteklemeyi hedefleyen önemli bir düzenlemedir. Ancak izin süreci, belirli koşullara ve hukuki prosedürlere bağlıdır. Hükümlülerin haklarını eksiksiz kullanabilmesi için disiplin kurallarına uyması, izin başvurusunu doğru takip etmesi ve uzman ceza avukatından danışmanlık alması büyük önem taşır.
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.