Ankara Ceza Avukatı Avukat Necmettin İlhan [İLHAN HUKUK BÜROSU], ağır ceza avukatları ile ceza davaları konusunu kapsamlı bir bakış açısıyla ele alıyor.
Yakalama emri
Madde 19- (1) Hükümlü, hapis cezası veya güvenlik tedbirinin infazı için gönderilen çağrı kâğıdının tebliği üzerine on gün içinde gelmez, kaçar ya da kaçacağına dair şüphe uyandırırsa, Cumhuriyet savcısı yakalama emri çıkarır.
(2) (Değişik: 24/1/2013-6411/5 md.) Kasten işlenen suçlarda üç yıl, taksirle işlenen suçlarda ise beş yıldan fazla hapis cezasının infazı için doğrudan yakalama emri çıkarılır.
(3) (Ek: 24/1/2013-6411/5 md.) Adlî para cezasından çevrilen hapsin infazında hükümlüye öncelikle çağrı kâğıdı gönderilir.
(4) (Ek:14/4/2020-7242/21 md.) Hakkında yakalama emri çıkarılan hükümlünün yakalanabilmesi amacıyla gerektiğinde konutta, işyerinde ve kamuya açık olmayan kapalı alanlarda arama yapılabilmesi bakımından Ceza Muhakemesi Kanununun 119 uncu maddesi hükümleri uygulanır. Hâkim tarafından verilecek arama kararları sulh ceza hâkimi tarafından verilir.
Yakalama Emri: 5275 Sayılı Kanun Çerçevesinde Hukuki Analiz
Giriş
Ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazı sürecinde yakalama emri, hükümlü veya sanığın infazı için önemli bir araçtır. 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 19. maddesi, yakalama emrinin çıkarılma şartlarını, uygulanma usulünü ve ilgililerin haklarını düzenlemektedir. Bu makale, madde kapsamındaki hukuki düzenlemeleri açıklamak, Yargıtay uygulamalarını örneklemek ve şüpheli/sanık ile mağdur açısından dikkat edilmesi gereken hususları ortaya koymak amacıyla hazırlanmıştır.
1. Yakalama Emrinin Hukuki Dayanağı
Madde 19 uyarınca, hükümlü; çağrı kâğıdına rağmen belirtilen süre içinde infaz kurumuna gelmez, kaçarsa veya kaçacağına dair şüphe uyandırırsa Cumhuriyet savcısı tarafından yakalama emri çıkarılır. Bu düzenleme iki ana amaca hizmet eder:
- İnfazın güvence altına alınması: Ceza veya güvenlik tedbirinin uygulanmasının aksatılmaması.
- Kamu düzeninin korunması: Kaçma şüphesi doğuran kişilerin serbest bırakılmaması.
1.1. Doğrudan Yakalama Emri Hükmü
- Kasten işlenen suçlarda üç yıldan fazla hapis cezalarında,
- Taksirle işlenen suçlarda ise beş yıldan fazla hapis cezalarında,
Cumhuriyet savcısının çağrı kâğıdı göndermesine gerek kalmaksızın doğrudan yakalama emri çıkarılır.
Bu hüküm, ciddi suçların infazının gecikmeden sağlanması amacıyla getirilmiştir (Çelik, 2021).
1.2. Adli Para Cezasından Çevrilen Hapislerde Yakalama
Adli para cezasından hapse çevrilen durumlarda, hükümlüye öncelikle çağrı kâğıdı gönderilir. Bu düzenleme, infazın keyfi olmaması ve hukuka uygunluğun sağlanması açısından önemlidir (Özdemir, 2022).
1.3. Arama Yetkisi
Hakkında yakalama emri çıkarılan hükümlünün yakalanabilmesi amacıyla, gerekirse konutta, işyerinde veya kamuya açık olmayan kapalı alanlarda arama yapılabilir. Bu noktada CMK m.119 hükümleri uygulanır ve hâkim kararları sulh ceza hâkiminden alınır.
2. Şüpheli/Sanık Açısından Dikkat Edilecek Hususlar
- Çağrı kâğıdına riayet: Gelen çağrı kâğıdının süresi içinde infaz kurumuna gitmek, yakalama emrinin önüne geçer.
- Kaçma veya şüphe uyandıracak davranışlardan kaçınmak: İnfaz kurumuna gelmeme veya iletişimsizlik, yakalama ve arama sürecini tetikler.
- Hukuki temsilci: Uzman bir ceza avukatının sürece dahil edilmesi, hakların korunması ve hukuki itirazların zamanında yapılması açısından kritik önemdedir.
3. Mağdur/Müşteki Açısından Dikkat Edilecek Hususlar
- Bilgilendirme hakkı: Kaçak hükümlü veya sanık durumunda, mağdurun süreci takip etme hakkı vardır.
- Güvenlik ve tazminat talebi: Kaçma veya infaz gecikmeleri mağdur açısından hukuki sonuçlar doğurabileceğinden, gerekli durumlarda avukat aracılığıyla girişim yapılmalıdır.
- Başvuru ve şikayet hakkı: Yakalama emriyle ilgili usulsüzlük veya gecikme iddiaları, sulh ceza hâkimliğine veya Cumhuriyet savcılığına iletilebilir.
4. Yargıtay Uygulamaları ve Örnekler
Yargıtay kararlarında, yakalama emrinin uygulanmasında şu hususlar vurgulanmaktadır:
- Hükümlünün kaçma şüphesinin somut olgularla desteklenmesi gerekir.
- Yakalama ve arama işlemleri, CMK ve ilgili kanun hükümlerine uygun olarak yapılmalıdır.
- Mahkeme, arama kararlarını sulh ceza hâkimi aracılığıyla verir ve bu kararlar denetime tabidir (Yargıtay Ceza Genel Kurulu, 2020).
5. Sık Sorulan Sorular (SSS)
Soru 1: Yakalama emri ne zaman çıkarılır?
Cevap: Hükümlü çağrı kâğıdına rağmen gelmezse, kaçarsa veya kaçacağına dair şüphe uyandırırsa, ayrıca kasten işlenen suçlarda 3 yıl, taksirle işlenen suçlarda 5 yıl ve üzeri hapis cezalarında doğrudan yakalama emri çıkarılır.
Soru 2: Yakalama sırasında arama yapılabilir mi?
Cevap: Evet, konut, işyeri ve kapalı alanlarda CMK m.119 hükümleri kapsamında arama yapılabilir. Hâkim kararı sulh ceza hâkiminden alınır.
Soru 3: Mağdurun hakları nelerdir?
Cevap: Kaçak hükümlünün infaz sürecini takip etme, güvenlik ve tazminat taleplerinde bulunma, usulsüzlük şikayetinde bulunma hakları vardır.
Soru 4: Avukatın rolü nedir?
Cevap: Uzman ceza avukatı, yakalama emri ve infaz sürecinde hukuki temsil sağlar, hak ihlallerine karşı müdahale eder ve gerekli itirazları yapar.
6. Sonuç
Yakalama emri, infazın etkinliğini ve kamu güvenliğini sağlamak açısından kritik bir mekanizmadır. Hem şüpheli/sanık hem de mağdur/müşteki açısından hukuki süreçlerin doğru yürütülmesi için dikkat edilmesi gereken hususlar vardır. Uzman bir ceza avukatı, bu sürecin doğru ve hukuka uygun yürütülmesinde vazgeçilmez bir rol üstlenir.
Kaynakça
Çelik, A. (2021). Ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazı: Yakalama emri uygulamaları. İstanbul: Adalet Yayınevi.
Özdemir, B. (2022). Adli para cezalarının infazı ve yakalama emri. Ankara: Seçkin Hukuk Yayıncılığı.
Türk Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun, 5275 sayılı Kanun, Madde 19. (2004). Resmî Gazete.
| Ankara Ağır Ceza Avukatı İletişim Bilgileri | ||
| ✅ | Ankara Ağır Ceza Avukatı: | Avukat Necmettin İlhan |
| ✅ | Telefon : | 0312 4671882 – 0505 3522337 |
| ✅ | Adres: | Yeni Bağlıca Mah. Etimesgut Blv. No:90/B Qule Bağlıca İş Merkezi No:20 Etimesgut/Ankara |
| ✅ | Mail: | ncm.ilhan@gmail.com.tr |
| ✅ | Hizmet Alanları: | Ağır Cezalık Suçlar, Ağır Ceza Davaları, Ceza Hukuku |
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.