Ankara Ceza Avukatı Avukat Necmettin İlhan [İLHAN HUKUK BÜROSU], ağır ceza avukatları ile ceza davaları konusunu kapsamlı bir bakış açısıyla ele alıyor.
Çocuk hükümlüler hakkında uygulanabilecek disiplin cezaları
Madde 46- (1) Uyarma: Çocuğa eyleminin niteliğinin kötü ve uygunsuz olduğunun açıklanması ve tekrarı durumunda doğuracağı sonuçlara dikkatinin çekilmesidir. Uyarma cezasını gerektiren eylemler şunlardır:
a) Yatakhane, atölye, etüt salonu, kütüphane ve buna benzer yerlerde sigara içmek.
b) Aynı alanı veya etkinliği paylaştığı arkadaşlarının rahatsız olmasına neden olacak biçimde gürültü yapmak veya davranışlarda bulunmak.
c) Yattığı odayı ve yatma yerlerini izinsiz değiştirmek.
d) Yatma ve kalkma zamanına uymamak.
e) Sayımı geciktirmek veya geç çıkmak.
f) İzin alması gereken durumlarda diğer odalara izinsiz gitmek.
g) Yemek yeri varken odalarda yemek yemek, yiyecek bulundurmak.
h) Kurum görevlilerine, kurumu ziyaret eden kişilere, kurum dışında katıldığı faaliyetlerin görevlilerine ve arkadaşlarına kaba veya saygısız davranmak.
ı) Kişisel durumu, adresi ve buna benzer konularda kurum görevlilerini yanlış bilgilendirmek, yalan söylemek.
j) Kılık ve kıyafetine, kişisel temizliğine dikkat etmemek.
k) Katıldığı etkinlikler ve derslerle ilgili olarak bulundurması gereken araç ve gereçleri yanında bulundurmamak.
l) Kurum içinde katılması gereken faaliyetlere katılmamak, geç katılmak veya katıldıktan sonra izinsiz ayrılmak.
m) Siyasî partilere, bu partilere bağlı yan kuruluşlara ait amblem, rozet, yazı, slogan, bildiri, ilân, broşür ve buna benzer eşyaları bulundurmak, asmak, teşhir etmek ya da üzerinde taşımak.
(2) Kınama: Çocuğun, daha önce uyarı cezası verilmesine sebep olan davranışı ikinci kez tekrarlaması hâlinde, davranışının sonuçlarına ikinci kez dikkatinin çekilmesidir.
(3) Onarma, tazmin etme ve eski hâle getirme: Disiplin cezası gerektiren eylemin sonuçlarının, istekli olması koşulu ile çocuk tarafından onarma, tazmin etme veya eski hâle getirme suretiyle giderilmesidir. Bu disiplin cezasını gerektiren eylemler şunlardır:[1]
a) Başkasına ait eşyayı izinsiz almak, kullanmak.
b) İdarece alınan sağlık önlemlerine uymamak.
c) Çevre temizliğine dikkat etmemek, kurumu ve çevresini kirletmek.
d) Kişisel temizliğini veya kendi yaşam alanının temizliğini yapmamakta ısrar etmek.
e) Kurum içindeki iş ve eğitim yerini izinsiz terk etmek.
f) Kuruma ait eşyayı usulüne uygun olmayan şekilde almak veya kullanmak.
g) İşini kasten kötü yapmak veya çalışması gerekirken çalışmamak.
h) İyileştirme ve eğitim faaliyetlerinde kendisine verilen ödev ve görevleri yapmamak.
ı) Resmî kurumlardan, kurum kitaplığından, atölye ve derslik gibi yerlerden aldığı kitap, araç ve gereçleri zamanında geri vermemek, eksik vermek ve bunlara zarar vermek.
j) Dikkatsizlikle kurumun bina, eklenti ve donanımları ile kuruma ait taşınır ve taşınmaz malları veya başkasına ait herhangi bir eşyayı yakmak, kırmak veya hasara uğratmak.
k) Üzerinde bulundurulmasına izin verilmeyen veya bulundurabileceğinden fazla eşya veya para bulundurmak.
l) Yasaklanmış her tür yayını kuruma veya kuruma bağlı yerlere sokmak veya yanında bulundurmak.
m) Kurum eşyasına, kendisinin veya arkadaşlarının araç ve gereçlerine ahlâk dışı, ideolojik veya siyasî amaç taşıyan resim, amblem ve benzerlerini yapmak, yazılar yazmak ve asmak.
(4) Harcamalarına sınır koyma: Çocuğun daha önce onarma, tazmin etme ve eski hâle getirme cezası verilmiş olan davranışı ikinci kez tekrarlaması hâlinde çalışması karşılığında aldığı ücret ve ailesinden gelen paranın haftalık harcama limitinin üçte birinin otuz gün süre ile kesilmesidir.
(5) Bazı etkinliklere katılmaktan alıkoyma: Çocuğun otuz güne kadar sosyal, kültürel ve sportif faaliyetlere katılmaktan yoksun bırakılmasıdır. Bu disiplin cezasını gerektiren eylemler şunlardır:
a) Kumar oynamak.
b) Kavga etmek.
c) Dikkatsiz davranışı sonucu başkalarının güvenliğini veya sağlığını tehlikeye düşürmek.
d) Katıldığı kurum dışı faaliyetlerden zamanında dönmemek ve uyması gereken koşullara uymamak.
e) Kullanması için kendisine verilen bir şeyi satmak veya başkasına vermek.
f) Kurum veya dış güvenlik görevlilerine rüşvet vermek.
g) Suç örgütlerine ait her türlü yayın, bez afiş, pankart, resim, sembol, işaret ve benzeri eşyayı kurumun herhangi bir yerine asmak veya teşhir etmek ya da bulundurmak.[2]
h) Katıldığı faaliyetlerin akışını ve düzenini engelleyici ve bozucu nitelikte kastî davranışlarda bulunmak, faaliyeti yürüten kişinin uyarısına rağmen bu davranışlarına devam etmek.
ı) Arkadaşlarının verilen görevleri yapmasına engel olmak.
j) (Ek:14/4/2020-7242/26 md.) Başkasına ait eşyaya kasten zarar vermek.
(6) Teşvik esaslı ayrıcalıkları geri alma: Çocuğun, daha önce bazı faaliyetlere katılmaktan alıkoyma cezası verilmiş olan davranışı ikinci kez tekrarlaması hâlinde, teşvik esaslı ayrıcalıkların otuz gün süre ile geri alınmasıdır.
(7) İznin ertelenmesi veya ziyaretlerin kapalı şekilde yaptırılması: Disiplin cezasını gerektiren eylemin niteliğine ve ağırlık derecesine göre çocuğun izninin altmış güne kadar ertelenmesi veya kapalı ceza infaz kurumlarında açık ziyaretlerin altmış güne kadar kapalı şekilde yaptırılmasıdır. Bu disiplin cezasını gerektiren eylemler şunlardır:[3]
a) Diğer çocuklar üzerinde nüfuz kurmak ve husumet hislerini tahrike çalışmak, imtiyaz ve menfaat hırsları yaratmak.
b) Her türlü bağımlılık yapıcı maddeyi kuruma getirmek, kullanmak, bulundurmak, satmak, kullanmış olarak kuruma gelmek.
c) Başkalarına ait para ve eşyayı almak için zor kullanmak, haraç almak.
d) Taarruz ve firara yarayacak ve gerektiğinde bu işler için kullanılabilecek madde ve aletleri yapmak, saklamak, bulundurmak.
e) İdareye ait olup kendisine verilmemiş bulunan yatak, battaniye, karyola ve dolap gibi eşyayı zapt etmek veya satmak ya da maddi menfaat karşılığı diğer çocuklara kullandırmak.13
f) Kurum görevlilerine hakaret etmek, karşı gelmek.
g) Başkalarının güvenliğini veya sağlığını tehlikeye sokan davranışlarda bulunmak.
h) Mazeretsiz olarak izinden dönmesi gereken zamandan geç dönmek ve uyması gereken koşullara uymamak.
ı) Kuruma yasak eşya sokmak, başkasına vermek veya satmak.
j) Okul, işyeri gibi gitmesi gereken bir yere gitmemek, katılması gereken faaliyetlere katılmamak.
k) Hakaret veya iftira etmek, alçaltıcı söz söylemek veya davranışta bulunmak, başkalarını bu tür davranışlara kışkırtmak.
l) Suç örgütlerinin propaganda ve eğitim faaliyetlerini yapmak veya yaptırmak.
m) Kurum dışına izinsiz çıkmak.
n) Kurumca verilen kimlik kartında veya kendisine verilen her tür belgede tahrifat yapmak, sahte belge düzenlemek, kullanmak.
o) İyileştirme ve eğitim faaliyetlerinin yapılmasına engel olmak, katılanları faaliyetleri terk etmeye zorlamak veya kışkırtmak.
p) Kasten başkasını yaralamak.
r) (Ek:14/4/2020-7242/26 md.) Kurumda güvenlik amacıyla oluşturulan teknik, mekanik veya elektronik cihaz ya da sistemleri kasten etkisiz veya çalışamaz hâle getirmek yahut amacı dışında kullanmak.
(8) Kapalı ceza infaz kurumuna iade: Çocuğun, eyleminin nitelik ve ağırlığına göre çocuk kapalı ceza infaz kurumlarına, bulunmadığı hâllerde kapalı ceza infaz kurumlarının çocuklara ayrılan bölümlerine altı ay, bu fıkrada sayılan disiplin eylemlerinin ikinci veya daha fazla tekrarı hâlinde ise bir yıl süre ile iadesidir. Çocuk, bu fıkra dışında işlenen disiplin suçları ve disiplin cezalarından dolayı çocuk kapalı infaz kurumuna iade edilemez. Kapalı ceza infaz kurumuna iadeyi gerektiren eylemler şunlardır:[4]
a) Kurum içinde veya dışında başkasını neticesi sebebiyle ağırlaşmış şekilde yaralamak ya da yaralayıcı, öldürücü her türlü âlet, silâh ve patlayıcı madde kullanmak suretiyle herhangi bir kimseyi yaralamaya teşebbüs etmek, yaralamak.14
b) Bir kimseyi rızası hilafına alıkoymak.
c) Şiddet ve tehdit ile kurum görevlilerinin görevini engellemek.
d) Firara teşebbüs etmek veya firar etmek.
e) Kasten kurumun bina, eklenti ve donanımları ile taşınır ve taşınmaz mallarını yakmak veya yakmaya teşebbüs etmek, ağır hasar vermek.
f) Hükümlü ve tutukluları idareye karşı kışkırtmak, isyan çıkartmak veya isyana teşebbüs etmek.
g) Adam öldürmek veya öldürmeye teşebbüs etmek.
h) Cinsel saldırı, çocukların cinsel istismarı ve cinsel tacizde bulunmak veya bunlara teşebbüs ve bu tür davranışlara kışkırtmak.
ı) Görevlilere, diğer çocuklara işkence yapmak veya yaptırmak.
(9) Odaya kapatma cezası: Sekizinci fıkrada belirtilen kapalı infaz kurumunda bulunan çocuğun, aynı fıkrada belirtilen eylemlerde bulunması hâlinde, beş güne kadar açık havaya çıkma hakkı saklı kalmak üzere, gece ve gündüz tek başına bir odada tutulmasıdır. Bu ceza, çocuğun kurum görevlilerine istediği zaman ulaşmasına engel olunmayacak şekilde uygulanır. Çocuk, cezanın infazı öncesinde, sırasında ve sonrasında doktor kontrolünden geçirilir. Cezanın infazı sırasında çocuğun; ailesi, avukatı ve yasal temsilcisiyle görüşmesine izin verilir.
Çocuk Hükümlüler Hakkında Disiplin Cezaları: Hukuki Analiz ve Uygulama
Giriş
Çocuk hükümlüler, yetişkin hükümlülerden farklı olarak, gelişimsel ve psikososyal özellikleri dikkate alınarak ceza infaz kurumlarında özel bir disiplin rejimine tabi tutulurlar. 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 46. maddesi, çocuk hükümlüler hakkında uygulanabilecek disiplin cezalarını ayrıntılı şekilde düzenlemektedir. Bu düzenleme, çocuğun eğitim ve rehabilitasyon sürecine zarar vermeden disiplinin sağlanmasını amaçlamaktadır (Altınok, 2021).
Bu makalede, çocuk hükümlüler hakkında uygulanan disiplin cezaları, eylemlere göre sınıflandırılması, şüpheli/sanık ve mağdur/müşteki açısından dikkat edilmesi gereken hususlar, Yargıtay kararlarından çıkarımlar ve uzman ceza avukatının rolü ele alınacaktır.
1. Çocuk Hükümlülere Uygulanabilecek Disiplin Cezaları
Çocuk hükümlüler hakkında uygulanabilecek disiplin cezaları, uyarma, kınama, onarma-tazmin etme, harcama sınırlandırması, bazı etkinliklerden alıkoyma, teşvik esaslı ayrıcalıkları geri alma, iznin ertelenmesi veya ziyaretlerin kapalı şekilde yapılması, kapalı ceza infaz kurumuna iade ve odaya kapatma şeklinde sınıflandırılmaktadır (5275 sayılı Kanun, md. 46).
1.1 Uyarma
Uyarma cezası, çocuğa eyleminin kötü ve uygunsuz olduğunun açıklanmasıdır. Örnek eylemler:
- Sigara içmek
- Gürültü yapmak
- Yatma ve kalkma saatlerine uymamak
- İzinsiz odalara gitmek
- Kılık ve kıyafete dikkat etmemek
1.2 Kınama
Kınama, daha önce uyarma cezası verilmiş davranışın tekrarı durumunda uygulanır ve davranışın sonuçlarına ikinci kez dikkat çekilmesini içerir.
1.3 Onarma, Tazmin Etme ve Eski Hâle Getirme
Bu ceza, çocuğun disiplin eyleminin sonuçlarını istekli olarak düzeltmesi ile ilgilidir. Örnekler:
- Başkasına ait eşyayı izinsiz almak veya kullanmak
- Kurum veya çevre temizliğine dikkat etmemek
- Kasten çalışmamak veya ödevleri yapmamak
- Kurum malına zarar vermek
1.4 Harcamalara Sınır Koyma
Onarma cezasının tekrarı hâlinde, çocuğun ücret ve ailesinden gelen paranın haftalık harcama limitinin üçte biri 30 gün süreyle kesilir.
1.5 Bazı Etkinliklerden Alıkoyma
Otuz güne kadar sosyal, kültürel ve sportif faaliyetlerden yoksun bırakılabilir. Örnek eylemler:
- Kavga etmek, kumar oynamak
- Güvenliği tehlikeye düşürmek
- Kurum ve dış güvenlik görevlilerine rüşvet vermek
1.6 Teşvik Esaslı Ayrıcalıkları Geri Alma
Bazı faaliyetlere katılmaktan alıkoyma cezasının tekrarı hâlinde, teşvik esaslı ayrıcalıklar 30 gün süre ile geri alınır.
1.7 İznin Ertelenmesi veya Ziyaretlerin Kapalı Yapılması
Disiplin eyleminin niteliğine göre çocuğun izni 60 güne kadar ertelenebilir veya ziyaretler kapalı şekilde yaptırılabilir. Örnek eylemler:
- Nüfuz kurmak ve husumet yaratmak
- Bağımlılık yapıcı maddeleri bulundurmak veya satmak
- Başkasına ait para veya eşyayı almak için zor kullanmak
1.8 Kapalı Ceza İnfaz Kurumuna İade
Ağır disiplin eylemleri veya tekrarı hâlinde çocuk, kapalı ceza infaz kurumuna 6 ay, tekrarı hâlinde 1 yıl süre ile iade edilir. Örnek eylemler:
- Ağır yaralama, silah veya patlayıcı kullanmak
- Firar veya firar teşebbüsü
- Adam öldürmeye teşebbüs
- Cinsel saldırı veya istismar
1.9 Odaya Kapatma Cezası
Kapalı infaz kurumunda bulunan çocuğun ağır disiplin eylemleri durumunda uygulanır. Açık havaya çıkma hakkı saklı kalmak kaydıyla 5 güne kadar tek başına odada tutulur. Ceza süresince doktor kontrolü sağlanır, aile ve yasal temsilcilerle görüşme hakkı devam eder.
2. Hükümlü ve Mağdur/Müşteki Açısından Dikkat Edilecek Hususlar
2.1 Çocuk Hükümlü (Şüpheli/Sanık) Açısından
- Disiplin cezalarının tekrarına sebep olacak davranışlardan kaçınmak
- Her ceza öncesi hakları ve süreç hakkında bilgilendirilmek
- Tazmin, onarma veya sosyal faaliyetlerden alıkoyma gibi tedbirlerde istekli işbirliği yapmak
2.2 Mağdur/Müşteki Açısından
- Kurum içi güvenlik ve disiplin ihlallerinden zarar gördüğünde derhal yetkili görevlilere bildirmek
- Hukuki haklarını kullanmak için uzman ceza avukatı ile iletişim kurmak
- Kurum tarafından uygulanan disiplin cezalarının adil ve mevzuata uygun olup olmadığını takip etmek
3. Yargıtay Kararlarından Çıkarımlar
Yargıtay kararları, disiplin cezalarının çocuğun gelişimini olumsuz etkilemeyecek şekilde, ölçülü ve orantılı olarak uygulanması gerektiğini vurgulamaktadır. Örneğin, aynı eylemin tekrarı hâlinde uyarma, kınama ve tazmin gibi tedbirlerin kademeli olarak uygulanması, hukuka uygunluk açısından önemlidir. Bu nedenle uzman ceza avukatı ile danışmadan herhangi bir disiplin itiraz sürecine girilmemelidir.
4. Uzman Ceza Avukatının Önemi
Çocuk hükümlülerin haklarının korunması ve disiplin süreçlerinin hukuka uygun yürütülmesi açısından uzman ceza avukatı kritik bir rol oynar. Avukat, şunları sağlar:
- Disiplin sürecinin mevzuata uygunluğunu denetler
- Çocuğun hak ve yükümlülükleri konusunda rehberlik eder
- Gerekirse disiplin kararlarına itiraz eder veya süreci hızlandırır
- Mağdur veya şüpheli olarak tarafların hukuki haklarını güvence altına alır
5. Sık Sorulan Sorular (SSS)
S: Çocuk hükümlü uyarma cezası alırsa ne olur?
C: Uyarma, çocuğa eylemin uygunsuzluğu hakkında bilgilendirme ve tekrarında cezai sonuçlarla karşılaşacağı uyarısını içerir.
S: Kınama cezası ne zaman uygulanır?
C: Daha önce uyarma cezası verilmiş davranışın tekrarında uygulanır.
S: Odaya kapatma cezası sırasında çocuk haklarını kullanabilir mi?
C: Evet, doktor kontrolü, aile ve yasal temsilci ile görüşme hakkı devam eder.
S: Kapalı infaz kurumuna iade hangi durumlarda olur?
C: Ağır disiplin ihlalleri veya ciddi suç teşebbüslerinde uygulanır.
Sonuç
Çocuk hükümlülerde disiplin cezaları, hem rehabilitasyon hem de güvenli bir infaz ortamının sağlanması için gereklidir. Ancak her ceza, çocuğun gelişimsel özellikleri dikkate alınarak ölçülü ve orantılı şekilde uygulanmalıdır. Disiplin süreçlerinde hakların korunması ve hukuka uygunluğun denetlenmesi açısından uzman ceza avukatının rolü vazgeçilmezdir. Hem şüpheli/sanık hem de mağdur/müşteki tarafların haklarını bilmesi, ihlallere karşı hukuki yollara başvurması büyük önem taşır.
Kaynakça
Altınok, S. (2021). Çocuk ve genç hükümlülerin ceza infaz süreçlerinde disiplin uygulamaları. Ankara: Adalet Akademisi Yayınları.
Resmi Gazete. (2005). 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun.
[1] 14/4/2020 tarihli ve 7242 sayılı Kanunun 26 ncı maddesiyle, bu fıkranın (d) bendine “temizliğini” ibaresinden sonra gelmek üzere “veya kendi yaşam alanının temizliğini” ibaresi eklenmiş ve aynı fıkranın (ı) bendinde yer alan “Kurum” ibaresi “Resmî kurumlardan, kurum” şeklinde değiştirilmiştir.
[2] 14/4/2020 tarihli ve 7242 sayılı Kanunun 26 ncı maddesiyle, bu bende “teşhir etmek” ibaresinden sonra gelmek üzere “ya da bulundurmak” ibaresi eklenmiştir.
[3] 14/4/2020 tarihli ve 7242 sayılı Kanunun 26 ncı maddesiyle, bu fıkraya “İznin ertelenmesi” ibaresinden sonra gelmek üzere “veya ziyaretlerin kapalı şekilde yaptırılması” ibaresi eklenmiş, aynı fıkrada yer alan “kadar ertelenmesidir.” ibaresi “kadar ertelenmesi veya kapalı ceza infaz kurumlarında açık ziyaretlerin altmış güne kadar kapalı şekilde yaptırılmasıdır.” şeklinde ve aynı fıkranın (e) bendinde yer alan “ve yeni gelenlere satmak.” ibaresi “veya satmak ya da maddi menfaat karşılığı diğer çocuklara kullandırmak.” şeklinde değiştirilmiştir.
[4] 14/4/2020 tarihli ve 7242 sayılı Kanunun 26 ncı maddesiyle, bu fıkranın birinci cümlesine “altı ay” ibaresinden sonra gelmek üzere “, bu fıkrada sayılan disiplin eylemlerinin ikinci veya daha fazla tekrarı hâlinde ise bir yıl” ibaresi ve aynı fıkranın (a) bendine “dışında” ibaresinden sonra gelmek üzere “başkasını neticesi sebebiyle ağırlaşmış şekilde yaralamak ya da” ibaresi eklenmiştir.
| Ankara Ağır Ceza Avukatı İletişim Bilgileri | ||
| ✅ | Ankara Ağır Ceza Avukatı: | Avukat Necmettin İlhan |
| ✅ | Telefon : | 0312 4671882 – 0505 3522337 |
| ✅ | Adres: | Yeni Bağlıca Mah. Etimesgut Blv. No:90/B Qule Bağlıca İş Merkezi No:20 Etimesgut/Ankara |
| ✅ | Mail: | ncm.ilhan@gmail.com.tr |
| ✅ | Hizmet Alanları: | Ağır Cezalık Suçlar, Ağır Ceza Davaları, Ceza Hukuku |
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.