Devlet sırlarından yararlanma, Devlet hizmetlerinde sadakatsizlik
Madde 333- (1) Görevi dolayısıyla öğrendiği ve Devletin güvenliğinin gizli kalmasını gerektirdiği fenni keşif veya yeni buluşları veya sınai yenilikleri kendisinin veya başkasının yararına kullanan veya kullanılmasını sağlayan kişi, beş yıldan on yıla kadar hapis ve üçbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
(2) Fiil, Türkiye ile savaş halinde bulunan bir devletin yararına işlenir veya Devletin savaş hazırlıklarını veya savaş etkinliğini veya askerî hareketlerini tehlikeye sokacak olursa, faile müebbet hapis cezası verilir.
(3) Türkiye Devleti tarafından yabancı bir memlekette Devlete ait belirli bir işi görmek için görevlendirilen kimse, bu görevi sadakatle yerine getirmediği ve bu fiilden dolayı zarar meydana gelebildiği takdirde faile beş yıldan on yıla kadar hapis cezası verilir.
(4) Bu maddede tanımlanan suçların işleneceğini haber alıp da bunları zamanında yetkililere ihbar etmeyenlere, suç teşebbüs derecesinde kalmış olsa bile altı aydan iki yıla kadar hapis cezası verilir.
GEREKÇE:
Madde, birinci fıkrasında Devletin güvenliğinin gizli kalmasını gerektirdiği fennî keşif veya yeni buluşları veya sınaî yenilikleri görevi dolayısıyla öğrenip de, kendisinin veya başkasının yararına kullanmayı veya kullanılmasını sağlamayı cezalandırmaktadır. Böylece birinci fıkra aslında Devletin güvenliği açısından gizli kalması gerekli fennî ve sınaî sırların açıklanmasını önlemek amacını gütmektedir. Suçun faili kamu görevlisi olabilir.
Suçun maddî unsuru, fennî keşif veya yeni buluşları veya sınaî yenilikleri kendisi veya başkası yararına kullanmak veya kullanılmasını sağlamaktır.
Maddenin ikinci fıkrasında, suça ait ağırlaştırıcı nedenler gösterilmiştir.
Maddenin üçüncü fıkrasında, ayrı bir suç yer almış bulunmaktadır; korunmak istenen yarar Türkiye tarafından yabancı bir memlekette Devlete ait belirli bir işi görmeye memur edilen kimsenin bu görevi sadakatle yerine getirmesinin teminidir. Görevin sadakatle yerine getirilmemesi, yani Devlete karşı görevde gösterilmesi gerekli özen ve itina dışında ihmal ile icrası bu suçu meydana getirecektir. Ancak suçun oluşabilmesi için, sadakatle yerine getirilmemiş görev dolayısıyla zarar meydana gelebilmesi olasılığının ortaya çıkması gereklidir. Zarar gelebilmesi olasılığı bir cezalandırılabilme koşulunu oluşturduğundan failde buna yönelik bir kastın bulunması gerekmez. Esasen suç ihmal niteliğindedir; zira görev sadakatle yani tam olarak yerine getirilmemekte, ihmalde bulunulmaktadır.
Maddenin dördüncü fıkrasında, herkes için bir ihbar yükümlülüğü getirilmiş bulunulmaktadır. Birden üçe kadar olan fıkralarda yer alan suçların işleneceğini haber alan her vatandaşın bunu yetkililere ihbar etmesi yükümlülüğü getirilmiştir. Asıl fiil teşebbüs derecesinde kalmış olsa bile ihbarda bulunmayan hakkında yine de cezaya hükmedilecektir.
Maddenin 765 sayılı TÜRK CEZA KANUNU’ndaki karşılığı
Madde 138 – (Değişik : 11/6/1936 – 3038/1 md.)
Vazifesi veya hizmeti dolayısile öğrendiği ve Devletin emniyeti icabı olarak gizli kalması lazımgelen fenni keşif veya ihtiraları yahut sınai yenilikleri, kendisinin veya başkasının menfaatine olarak kullanan memur veya amme hizmetini ifa ile mükellef olan kimse beş seneden aşağı olmamak üzere ağır hapis ve bin liradan aşağı olmamak üzere ağır para cezasile cezalandırılır.
Eğer fiil Türkiye ile harp halinde bulunan bir Devletin menfaati için işlenir veya Devletin harp hazırlıklarını veya harp kudret ve kabiliyetini veya askeri hareketlerini tehlikeye koyarsa suçlu müebbet ağır hapis cezasile cezalandırılır.
Türkiye Devleti tarafından yabancı bir memlekette Devlet işlerini görmiye memur edilen kimse, kendisine verilen vazifeyi sadakatle ifa etmezse bu fiilden milli menfate zarar gelebildiği takdirde beş seneden aşağı olmamak üzere ağır hapis cezasile cezalandırılır.
129 uncu madde ile ondan sonraki maddelerde ve 153 ve 161 inci maddelerde yazılı cürümler harp için Türkiye Devletile aralarında ittifak veya iştirak olan bir Devletin zararına işlendiği takdirde dahi tatbik olunur.
Bundan evvelki fıkrada yazılı cürümlerin işleneceğini haber alıp da zamanında Devlet memurlarına haber vermeği ihmal edenler, cürüm teşebbüs derecesinde kalsa bile, altı aydan az olmamak üzere hapsolunur.
AÇIKLAMALAR
TCK m.333: Devlet Sırlarından Yararlanma ve Devlet Hizmetlerinde Sadakatsizlik Suçu
Giriş
Türk Ceza Kanunu’nun 333. maddesi, Devletin güvenliği açısından kritik öneme sahip olan fenni keşifler, yeni buluşlar veya sınai yenilikler gibi bilgilerin kötüye kullanımını ve Devlet hizmetlerinde sadakat yükümlülüğünün ihlalini suç olarak düzenlemektedir. Bu suç tipi, hem devletin teknik ve stratejik kapasitesini hem de ulusal güvenliği koruma amacı taşır. Özellikle kamu görevlileri, Devlet adına görev üstlenen kişiler ve yabancı ülkelerde Türkiye’yi temsil eden görevliler açısından büyük sorumluluklar doğurur.
Maddenin Kanuni Çerçevesi
TCK m.333 dört ayrı fıkra hâlinde suçun farklı görünüm biçimlerini düzenlemiştir:
- Görev Gereği Öğrenilen Gizli Bilgilerin Kullanılması
Görevi dolayısıyla öğrendiği, Devletin güvenliği gereği gizli kalması gereken teknik, bilimsel veya sınai bilgileri kendi yararına veya başkasının yararına kullananlar 5 yıldan 10 yıla kadar hapis ve 3.000 güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. - Savaş Zamanında Ağırlaştırılmış Hal
Fiilin, Türkiye ile savaş halinde bulunan bir devletin yararına işlenmesi veya Devletin savaş hazırlıklarını, askerî hareketlerini tehlikeye sokması hâlinde müebbet hapis cezası uygulanır. - Yabancı Ülkede Görevin Sadakatle Yerine Getirilmemesi
Yabancı ülkede Türkiye Devleti adına görev yapan kişinin görevini sadakatle yerine getirmemesi ve bu nedenle zarar doğma ihtimalinin bulunması hâlinde 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası söz konusudur. - Suçu İhbar Yükümlülüğünün İhlali
Suçun işleneceğini öğrenip de yetkililere bildirmeyenlere, suç teşebbüs aşamasında kalsa bile 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası verilir.
Suçun Hukuki Konusu
Bu suçla korunan hukuki değerler:
- Devletin güvenliği
- Milli savunma kapasitesi
- Teknolojik ve sınai sırların gizliliği
- Kamu görevlilerinin sadakat yükümlülüğü
Fail ve Mağdur
- Fail: Kamu görevlisi, Türkiye Devleti adına görev yapan kişi veya gizli bilgilere erişim imkânı bulunan kişiler olabilir.
- Mağdur: Doğrudan Türkiye Cumhuriyeti Devleti olup, dolaylı olarak toplumun tüm bireyleri mağduriyet yaşar.
Manevi Unsur
Suç kastla işlenebilir. Failin, bilgiyi kendi yararına veya başkasının yararına kullanma iradesi bulunmalıdır. Taksirle işlenmesi mümkün değildir.
Yargılama Usulü
Bu suçlar Devletin güvenliğine karşı suçlar arasında yer aldığı için:
- Yetkili mahkeme: Ağır ceza mahkemesidir.
- Soruşturma: Cumhuriyet savcısı tarafından yürütülür.
- Kovuşturma: Genel hükümlere tabidir ancak gizlilik ilkesi önemlidir.
Şüpheli/Sanık Açısından Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Savunma Stratejisi Hazırlama – Suçun unsurlarının oluşup oluşmadığı titizlikle incelenmelidir.
- Delil İncelemesi – Gizli bilgilerin niteliği, elde edilme şekli ve kullanım amacı netleştirilmelidir.
- Hukuka Aykırılık İtirazı – Hukuka aykırı elde edilen delillerin dosyadan çıkarılması talep edilmelidir.
- Uzman Avukat Desteği – Devlet güvenliğine karşı suçlarda deneyimli bir ceza avukatından yardım alınmalıdır.
Mağdur/Müşteki Açısından Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Delil Toplama – Bilgi sızıntısının nasıl gerçekleştiğine dair teknik raporlar hazırlanmalıdır.
- Yetkililere Bildirim – Suçun öğrenilmesi hâlinde derhal Cumhuriyet savcılığına başvurulmalıdır.
- Zararın Tespiti – Maddi ve manevi zararlar raporlarla belgelenmelidir.
- Hukuki Temsil – Süreç boyunca deneyimli bir ceza avukatı ile hareket edilmelidir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. Bu suç sadece kamu görevlileri tarafından mı işlenebilir?
Hayır. Görevi gereği gizli bilgilere erişimi olan herkes bu suçun faili olabilir.
2. Yabancı bir ülkede görev yapan özel sektör çalışanı da bu suçtan sorumlu tutulabilir mi?
Eğer Devlet adına görevlendirilmişse ve fiili bu madde kapsamına giriyorsa evet.
3. İhbar yükümlülüğünü yerine getirmemenin cezası nedir?
6 aydan 2 yıla kadar hapis cezasıdır.
4. Suçun teşebbüs aşamasında kalması cezada indirim sağlar mı?
Teşebbüs hükümleri uygulanabilir, ancak ihbar yükümlülüğünü yerine getirmeyenler için suç tamamlanmış gibi değerlendirilir.
Sonuç ve Değerlendirme
TCK m.333, Devletin teknik, bilimsel ve stratejik sırlarının korunması açısından hayati bir düzenlemedir. Hem kamu görevlilerinin hem de Devlet adına görev yapan kişilerin sadakat yükümlülüğü en üst düzeydedir. Bu tür suçlar, milli güvenliği doğrudan ilgilendirdiğinden yargılamalar ciddi bir titizlikle yürütülmektedir.
Not: Bu suçla karşı karşıya kalan şüpheli/sanıklar ile zarar gören mağdur/müştekilerin mutlaka alanında uzman bir ceza avukatı ile hareket etmesi gerekmektedir.
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.