Devletin güvenliğine ve siyasal yararlarına ilişkin bilgileri açıklama
Madde 329- (1) Devletin güvenliği veya iç veya dış siyasal yararları bakımından niteliği itibarıyla gizli kalması gereken bilgileri açıklayan kimseye beş yıldan on yıla kadar hapis cezası verilir.
(2) Fiil, savaş zamanında işlenmiş veya Devletin savaş hazırlıklarını veya savaş etkinliğini veya askerî hareketlerini tehlikeye koymuşsa, faile on yıldan onbeş yıla kadar hapis cezası verilir.
(3) Fiil, failin taksiri sonucu meydana gelmiş ise birinci fıkrada yazılı olan halde, faile altı aydan iki yıla, ikinci fıkrada yazılı hallerden birinin varlığı halinde ise üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası verilir.
GEREKÇE:
Madde, Devletin güvenliği veya iç ve dış siyasal yararları gereği niteliği itibarıyla gizli kalması gereken bilgilerin açıklanmasını cezalandırmakta ve böylece ülke güvenliğini ve yararlarını korumaktadır.
Suçun maddî unsuru olan “açıklama”, yukarıda nitelikleri gösterilen Devlet sırlarının bir veya birden fazla kişiye her ne suretle olursa olsun bildirilmesini, naklini belirtmektedir.
İkinci fıkrada gösterilen, suça ait nitelikli unsurlar hakkında yukarıdaki maddenin ikinci fıkrasının gerekçesine bakılmalıdır.
Maddenin üçüncü fıkrasında, failin taksiri sonucu fiilin işlenmesine neden olunması hâli cezalandırılmakta ve bu hâllerde birinci ve ikinci fıkraların ihlâl edilmiş olabileceği öngörülerek, ayrı ayrı yaptırım konulmaktadır. Bu fıkrayla cezalandırılan fiil, taksir sonucu Devletin güvenliği veya iç veya dış siyasal yararlarının gizli kalmasını gerektirdiği bilgilerin, bunları açıklayan kimsenin eline geçmiş olmasıdır.
Maddenin 765 sayılı TÜRK CEZA KANUNU’ndaki karşılığı
Madde 136 – (Değişik: 11/6/1936 – 3038/1 md.)
132 nci maddenin iki, üç, dört ve beşinci fıkralarında yazılı gizli kalması lazımgelen malümatı ifşa eden kimseler beş seneden aşağı olmamak üzere ağır hapis cezasile cezalandırılır.
Fiil harp zamanında işlenmiş veya Devletin harp hazırlıkları veya harp kudret ve kabiliyetini veya askeri hareketlerini tehlikeye koymuş ise ağır hapis cezası on seneden aşağı olamaz.
Suçlu, siyasi veya askeri casusluk maksadile hareket etmiş ise bu maddenin birinci fıkrasında yazılı halde müebbed ağır hapis ve ikinci fıkrasındaki halde (Değişik İbare: 14/7/2004 – 5218/1 md.) ağırlaştırılmış müebbet ağır hapis cezasına mahküm edilir.
Bu cezalar bu maddede yazılı olan malümatı istihsal eden kimseler hakkında da tatbik olunur.
Eğer fiil suçlunun taksiri neticesi vukubulmuş ise birinci fıkrada yazılı halde altı aydan iki seneye ve ikinci fıkradaki hallerden birinin mevcudiyeti takdirinde üç seneden on beş seneye kadar ağır hapis cezası verilir.
Madde 132 – (Değişik: 11/6/1936 – 3038/1 md.)
Devletin emniyetine veya dahili, yahut beynelmilel siyasi menfaatlerine taallük eden evrak veya vesikaları tamamen veya kısmen yok eden, tahrib eden veya üzerlerinde sahtelik yapan veyahut muvakkaten de olsa bunları tahsis olundukları yerden başka bir yerde kullanan, hile ile alan veya çalan kimse sekiz seneden aşağı olmamak üzere ağır hapis cezasile cezalandırılır.
Gizli kalması Devletin emniyeti ve yukarıda yazılı menfaatleri icabından olan malümatı istihsal eden kimse üç seneden on seneye kadar ağır hapis cezasile cezalandırılır. Bu bab hükümlerine nazaran Devletin menfaatleri namına gizli kalması lazımgelen malümat arasında, dahili veya beynelmilel siyasi sebeplerle neşrolunmıyan Hükümet muamelelerinin ihtiva ettiği malümat da dahildir.
Salahiyetli makamların neşir veya işaasını menettiği malümatı istihsal eden kimse iki seneden sekiz seneye kadar ağır hapis cezasile cezalandırılır.
Yukarıki fıkralarda yazılı filler Devletin harp hazırlıklarını veya harp kudret veya kabiliyetini veya askeri hareketlerini tehlikeye koymuşsa müebbet ağır hapis cezası verilir.
AÇIKLAMALAR
Devletin Güvenliğine ve Siyasal Yararlarına İlişkin Bilgileri Açıklama Suçu (TCK m. 329)
Türk Ceza Kanunu Madde 329 kapsamında düzenlenen devletin güvenliğine ve siyasal yararlarına ilişkin bilgileri açıklama suçu, devletin temel güvenlik çıkarlarını korumayı hedefleyen kritik bir düzenlemedir. Bu suç, özellikle gizlilik derecesi taşıyan bilgilerin ifşası yoluyla devletin savunma gücünün veya ulusal çıkarlarının zarar görmesini engellemeyi amaçlar.
1. Hukuki Dayanak
TCK m. 329’a göre:
“(1) Devletin güvenliği veya iç veya dış siyasal yararları bakımından niteliği itibarıyla gizli kalması gereken bilgileri açıklayan kimseye beş yıldan on yıla kadar hapis cezası verilir.
(2) Fiil, savaş zamanında işlenmiş veya Devletin savaş hazırlıklarını veya savaş etkinliğini veya askerî hareketlerini tehlikeye koymuşsa, faile on yıldan onbeş yıla kadar hapis cezası verilir.
(3) Fiil, failin taksiri sonucu meydana gelmiş ise birinci fıkrada yazılı olan halde, faile altı aydan iki yıla, ikinci fıkrada yazılı hallerden birinin varlığı halinde ise üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası verilir.”
2. Suçun Unsurları
2.1. Korunan Hukuki Değer
Bu suçla korunan hukuki değer; devletin güvenliği, savunma gücü ve ulusal çıkarlarıdır. Aynı zamanda dış politikada stratejik konumun korunması da hedeflenmektedir.
2.2. Fail
Fail herkes olabilir. Ancak uygulamada, gizli bilgilere erişimi olan kamu görevlileri, askerî personel veya devletle çalışan kişiler tarafından işlenme olasılığı yüksektir.
2.3. Mağdur
Mağdur, doğrudan Türkiye Cumhuriyeti Devleti olmakla birlikte, dolaylı olarak halkın tamamıdır. Bu nedenle suçtan zarar görenler arasında devlet kurumları da yer alır.
2.4. Fiil
“Açıklama” kavramı, gizli bilginin yetkisiz kişilere ulaştırılması anlamına gelir. Bu, sözlü, yazılı, dijital yollarla veya medya aracılığıyla olabilir.
2.5. Manevi Unsur
Suç, kasten işlenebilir. Taksirli hali (m.329/3) ayrıca düzenlenmiş olup daha düşük cezalar öngörülmüştür.
3. Nitelikli Haller
- Savaş zamanı işlenmesi
- Devletin savaş hazırlıklarını veya askerî hareketlerini tehlikeye düşürme
Bu durumlarda ceza 10-15 yıl aralığına çıkar.
4. Yargıtay’ın Yaklaşımı
Yargıtay, bu suçu değerlendirirken özellikle bilginin “niteliği itibarıyla gizli” olup olmadığını ve açıklama fiilinin devlet güvenliğine somut tehlike yaratıp yaratmadığını dikkate almaktadır.
Ayrıca, bilginin “herkesçe bilinir hale gelmiş olması” durumunda suçun unsurlarının oluşmayabileceği yönünde içtihatlar mevcuttur.
5. Şüpheli/Sanık Açısından Yapılması Gerekenler
- Hakların bilinmesi: Gözaltı ve ifade alma süreçlerinde susma hakkı kullanılabilir.
- Belgelerin incelenmesi: İddianame ve deliller uzman avukat eşliğinde detaylı analiz edilmelidir.
- Uzman avukat desteği: Ceza hukuku ve özellikle devlet sırları alanında deneyimli bir ceza avukatı ile çalışmak, hem maddi hem usule ilişkin hakların korunması açısından zorunludur.
- Savunma stratejisi: Bilginin “gizli” niteliğinin bulunmadığı veya açıklamanın yetkili merciler bilgisi dahilinde olduğu savunulabilir.
6. Mağdur/Müşteki Açısından Yapılması Gerekenler
- Delil toplama: Açıklanan bilginin niteliğini ve nasıl elde edildiğini belgelemek.
- Savcılığa başvuru: Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunmak.
- Avukat desteği: Sürecin doğru yönetilmesi için devlet sırları ve ulusal güvenlik suçları konusunda uzman ceza avukatı ile hareket etmek.
- Zarar tespiti: Fiilin devlet güvenliğine veya kurumun işleyişine etkisini gösterecek raporların hazırlanması.
7. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
❓ Bu suçun oluşması için bilginin gizlilik derecesi olması şart mı?
Evet. Bilgi niteliği itibarıyla gizli olmalı ve devletin güvenliği veya siyasal yararları açısından açıklanması tehlike yaratmalıdır.
❓ İnternette paylaşılan bilgi herkes tarafından görülüyorsa yine suç olur mu?
Eğer bilgi önceden yetkisiz kişilerce öğrenilmiş ve kamuya mal olmuşsa suç oluşmayabilir. Ancak resmi makamlarca açıklanmamışsa risk devam eder.
❓ Taksirle bu suç işlenirse ceza ne olur?
TCK m.329/3’e göre; taksirli hallerde ceza çok daha düşük olup 6 ay – 2 yıl veya 3 – 8 yıl arasıdır.
❓ Avukat tutmak zorunlu mu?
Yasal olarak zorunlu değil; ancak hem şüpheli/sanık hem de mağdur/müşteki açısından alanında uzman ceza avukatı ile çalışmak hayati önemdedir.
8. Sonuç
TCK m.329 kapsamında düzenlenen Devletin güvenliğine ve siyasal yararlarına ilişkin bilgileri açıklama suçu, hem ulusal güvenliği hem de diplomatik çıkarları korumayı amaçlayan ciddi bir suç tipidir. Bu suçla ilgili yargılamalar yüksek hassasiyet gerektirir ve yanlış adımlar telafisi zor sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle deneyimli bir ceza avukatı ile sürecin her aşamasında profesyonel destek alınması gerekir.
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.
