Ankara Ceza Avukatı Avukat Necmettin İlhan [İLHAN HUKUK BÜROSU], ağır ceza avukatları ile ceza davaları konusunu kapsamlı bir bakış açısıyla ele alıyor.
Şikâyet ve itiraz
Madde 52- (1) Disiplin cezalarına ve tedbirlerine karşı şikâyet ve itiraz durumunda 16.5.2001 tarihli ve 4675 sayılı İnfaz Hâkimliği Kanunu hükümleri uygulanır.
(2) Diğer mevzuattan kaynaklanan dilekçe ve şikâyet hakkı saklıdır.
4675 sayılı İnfaz Hakimliği Kanunu
İnfaz hâkimliğine şikâyet ve usulü[4]
Madde 5 – Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde hükümlü ve tutuklular hakkında yapılan işlemler veya bunlarla ilgili faaliyetlerin ya da Cumhuriyet savcısının ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazına ilişkin verdiği kararların kanun veya diğer mevzuat hükümlerine aykırı olduğu gerekçesiyle bu karar, işlem veya faaliyetlerin öğrenildiği tarihten itibaren onbeş gün, herhalde yapıldığı tarihten itibaren otuz gün içinde şikâyet yoluyla infaz hâkimliğine başvurulabilir.[5]
Şikâyet, dilekçe ile doğrudan doğruya infaz hâkimliğine yapılabileceği gibi; Cumhuriyet başsavcılığı veya ceza infaz kurumu ve tutukevi müdürlüğü aracılığıyla da yapılabilir. İnfaz hâkimliği dışında yapılan başvurular hemen ve en geç üç gün içinde infaz hâkimliğine gönderilir. Sözlü yapılan şikâyet, tutanağa bağlanır ve bir sureti başvurana verilir.
Şikâyet yoluna, kendisi ile ilgili olmak kaydıyla hükümlü veya tutuklu ya da eşi, anası, babası, ayırt etme gücüne sahip çocuğu veya kardeşi, müdafii, kanunî temsilcisi veya ceza infaz kurumu ve tutukevi izleme kurulu başvurabilir.
Şikâyet yoluna başvurulması, verilen kararın, yapılan işlem veya faaliyetin yerine getirilmesini durdurmaz. Ancak, infaz hâkimi giderilmesi güç veya imkansız sonuçların doğması ve karar, işlem veya faaliyetin açıkça hukuka aykırı olması koşullarının birlikte gerçekleşmesi durumunda karar, işlem veya faaliyetin ertelenmesine veya durdurulmasına karar verebilir.
İnfaz hâkimliğince şikâyet üzerine verilen kararlar[6]
Madde 6 – Şikâyet başvurusu, 5 inci maddede yazılı sürenin geçmesinden sonra veya infaz hâkimliğinin görev ve yetki alanı dışında kalan bir karar, işlem veya faaliyete karşı ya da başvuru hakkı olmayan kimselerce yapılmışsa infaz hâkimi, başvuru dilekçesini esasa girmeden reddeder; şikâyet başvurusu başka bir yargı merciinin görevi içerisinde ise o mercie gönderir.
Şikâyet başvurusu üzerine infaz hâkimi, duruşma yapmaksızın dosya üzerinden bir hafta içinde karar verir; ancak, gerek gördüğünde karar vermeden önce şikâyet konusu işlem veya faaliyet hakkında re’sen araştırma yapabilir ve ilgililerden bilgi ve belge isteyebilir; ayrıca ceza infaz kurumu ve tutukevi ile ilgili Cumhuriyet savcısının da yazılı görüşünü alır. (Ek cümleler: 22/7/2010 – 6008/5 md.) Disiplin cezasına karşı yapılan şikâyet üzerine infaz hâkimi, hükümlü veya tutuklunun savunmasını aldıktan ve talep edilen diğer delilleri toplayıp değerlendirdikten sonra kararını verir. Hükümlü veya tutuklu, savunmasını, hazır bulunmak ve vekaletnamesini ibraz etmek koşuluyla avukatıyla birlikte veya avukatı aracılığıyla yapabilir. İnfaz hâkimi gerekli görmesi durumunda hükümlü veya tutuklunun savunmasını ceza infaz kurumunda da alabilir.
İnfaz hâkimi, inceleme sonunda şikâyeti yerinde görmezse reddine; yerinde görürse, verilen kararın veya yapılan işlemin iptaline ya da faaliyetin durdurulmasına veya ertelenmesine karar verir.
İnfaz hâkimi, bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre inceleme ve işlemlerini yürütür ve kararını verir.
(Değişik beşinci fıkra:14/4/2020-7242/6 md.) İnfaz hâkiminin kararlarına karşı şikâyetçi veya ilgili Cumhuriyet savcısı tarafından, tebliğden itibaren iki hafta içinde Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre itiraz yoluna gidilebilir. Kanunlarda infaz hâkiminin onayına tabi olduğu belirtilen hususlarda da bu hüküm uygulanır.[7]
İtiraz, infaz hakimliğinin yargı çevresinde bulunduğu ağır ceza mahkemesine (…)[8] yapılır. İnfaz hâkimi aynı zamanda bu mahkemenin üyesi olduğu takdirde itirazla ilgili karara katılamaz.
Disiplin Cezalarına Karşı Şikâyet ve İtiraz: 5275 Sayılı Kanun Çerçevesinde Rehber
Disiplin cezaları ve tedbirleri, ceza infaz kurumlarında düzen ve güvenliğin sağlanması açısından kritik öneme sahiptir. Ancak, hükümlüler veya şüpheliler açısından bu cezalar bazen hukuka aykırı veya ölçüsüz uygulanabilmektedir. 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun (Madde 52), disiplin cezalarına karşı şikâyet ve itiraz prosedürünü düzenleyerek bireylerin haklarını koruma altına alır (Resmî Gazete, 2005). Bu makalede, şikâyet ve itiraz sürecinin hukuki çerçevesi, dikkat edilmesi gereken hususlar ve sık sorulan sorular ele alınmaktadır.
1. Hukuki Çerçeve
Madde 52 uyarınca:
- Disiplin cezalarına ve tedbirlerine karşı şikâyet ve itirazda 16.5.2001 tarihli ve 4675 sayılı İnfaz Hâkimliği Kanunu hükümleri uygulanır.
- Diğer mevzuattan kaynaklanan dilekçe ve şikâyet hakları saklıdır.
Bu düzenleme, disiplin cezalarının uygulanmasında keyfiliği önlemeyi ve şüpheli/sanık ile mağdur/müştekinin haklarını korumayı amaçlar.
İnfaz Hâkimliğine Şikâyet ve Usulü
Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde hükümlü veya tutukluların hak ve özgürlüklerinin korunması, hukukun üstünlüğü ilkesi ve adil yargılanma hakkının temel unsurlarından biridir. Bu bağlamda, 4675 sayılı İnfaz Hakimliği Kanunu ile hükümlü ve tutuklulara, kendilerini ilgilendiren karar, işlem veya faaliyetlerin hukuka aykırılığı durumunda doğrudan infaz hâkimliğine şikâyet hakkı tanınmıştır. Bu hak, hem şüpheli/sanık hem de mağdur/müşteki açısından ceza infaz sürecinde kritik öneme sahiptir.
İnfaz Hâkimliğine Şikâyet Hakkı
Şikâyet Süresi
İnfaz hâkimliğine şikâyet, hükümlü veya tutuklular açısından iki farklı süre ile sınırlanmıştır (Md. 5):
- Karar, işlem veya faaliyetin öğrenildiği tarihten itibaren 15 gün,
- Karar, işlem veya faaliyetin gerçekleştiği tarihten itibaren 30 gün içinde başvurulmalıdır.
Bu sürelerin aşılması halinde şikâyet başvurusu kabul edilmez; bu nedenle başvuruların zamanında yapılması hayati önem taşır.
Şikâyet Yolları
Şikâyet, çeşitli yollarla yapılabilir:
- Doğrudan infaz hâkimliğine dilekçe ile başvuru,
- Cumhuriyet başsavcılığı veya ceza infaz kurumu ve tutukevi müdürlüğü aracılığıyla iletilen dilekçe,
- Sözlü başvurular tutanağa bağlanarak infaz hâkimliğine iletilir.
Başvurunun infaz hâkimliğine ulaşması, kanunda belirtilen süreler içinde sağlanmalıdır. Başvuru, ilgili merciye en geç üç gün içinde gönderilir.
Kimler Başvurabilir?
Şikâyet hakkı yalnızca doğrudan ilgililerle sınırlı değildir. Başvuruda bulunabilecek kişiler şunlardır:
- Hükümlü veya tutuklu,
- Eşi, anne-baba, ayırt etme gücüne sahip çocuk veya kardeşi,
- Müdafi, kanuni temsilci,
- Ceza infaz kurumu ve tutukevi izleme kurulu.
Bu sayede, hak arama mekanizması hem doğrudan hem de dolaylı yollarla genişletilmiştir.
Şikâyet Yolunun Etkisi ve Erteleme
Şikâyet başvurusu, verilen kararın veya yapılan işlemin yerine getirilmesini durdurmaz. Ancak infaz hâkimi, aşağıdaki koşullar birlikte gerçekleştiğinde kararı geçici olarak durdurabilir (Md. 5):
- Kararın veya işlemin yerine getirilmesinden kaynaklanacak giderilmesi güç veya imkânsız sonuçların doğması,
- Kararın veya işlemin açıkça hukuka aykırı olması.
Bu hüküm, infaz sürecinde mağduriyet oluşmasını önlemeyi amaçlar.
İnfaz Hâkimliğinin Karar Süreci
Başvurunun İncelenmesi
İnfaz hâkimi, şikâyet başvurusunu duruşma yapmaksızın dosya üzerinden bir hafta içinde değerlendirir. Ancak gerek duyduğunda:
- Re’sen araştırma yapabilir,
- İlgililerden bilgi ve belge isteyebilir,
- Ceza infaz kurumu ve tutukevi ile ilgili Cumhuriyet savcısının yazılı görüşünü alabilir.
Disiplin cezasına ilişkin şikâyetlerde ise hükümlü veya tutuklunun savunması alınmadan karar verilemez. Savunma, kişinin hazır bulunması ve vekaletname sunması koşuluyla avukatı aracılığıyla da yapılabilir.
Kararın Niteliği
İnfaz hâkimi, inceleme sonucunda:
- Şikâyeti yerinde görmezse reddeder,
- Yerinde görürse, verilen kararın veya yapılan işlemin iptaline, faaliyetin durdurulmasına veya ertelenmesine karar verebilir.
Hüküm bulunmayan hallerde 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu hükümleri uygulanır.
İtiraz Hakkı ve Usulü
İnfaz hâkiminin kararlarına karşı, şikâyetçi veya ilgili Cumhuriyet savcısı tebliğden itibaren iki hafta içinde itiraz edebilir (Md. 6). İtiraz, infaz hâkimliğinin yargı çevresinde bulunan ağır ceza mahkemesine yapılır. İnfaz hâkimi, aynı mahkemenin üyesi ise itiraz kararına katılamaz.
2. Hükümlü Açısından Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Disiplin cezasına muhatap olan hükümlü veya şüpheli:
- Cezanın dayanağını incelemelidir: Disiplin tutanağı ve kararın gerekçelerini detaylı olarak değerlendirmek önemlidir.
- Şikâyet ve itiraz süresine dikkat etmelidir: İtiraz genellikle disiplin kararının tebliğinden itibaren belirli süreler içinde yapılmalıdır.
- Dilekçesini yazılı ve resmi olarak sunmalıdır: Hakkın etkin kullanımı için dilekçe usulüne uygun olmalıdır.
- Uzman ceza avukatı ile hareket etmelidir: Disiplin cezalarının kaldırılması veya hafifletilmesi için hukuki destek büyük önem taşır.
Örnek durum: Hücreye koyma veya bazı etkinliklere katılmaktan alıkoyma cezaları, ölçüsüz veya prosedüre aykırı uygulanmışsa itiraz yolu ile iptal edilebilir.
3. Mağdur/Müşteki Açısından Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Disiplin sürecinde mağdur veya müşteki olan kişiler:
- Şikâyet hakkını kullanabilir: Kurum içindeki uygulamaları denetleyen makamlara dilekçe ile başvurabilir.
- Delil ve tanık beyanlarını sunmalıdır: Cezanın uygulanmasını gerektiren eylemlere dair kanıt sunmak önemlidir.
- İlgili mevzuatı takip etmelidir: 5275 sayılı Kanun ve ilgili infaz düzenlemeleri süreç hakkında rehberlik eder.
Bu süreçte, mağdur haklarının korunması açısından uzman avukat desteği önemli olup, hukuki süreçlerde yanlış veya eksik adımların önüne geçilmesini sağlar.
4. Şikâyet ve İtiraz Süreci Adım Adım
- Disiplin kararının tebliği: Karar yazılı olarak hükümlüye iletilir.
- Dilekçe hazırlama: Kararın hukuka aykırı olduğunu düşündüğünüz durumlarda resmi dilekçe hazırlanır.
- İnfaz hâkimine başvuru: 4675 sayılı İnfaz Hâkimliği Kanunu kapsamında itiraz infaz hâkimine yapılır.
- Hâkim incelemesi: Hâkim, disiplin kararının hukuka uygunluğunu denetler ve gerekirse kararı iptal eder veya değiştirir.
5. Sık Sorulan Sorular (SSS)
S: Disiplin cezasına itiraz süresi ne kadardır?
C: İtiraz süresi, kararın tebliğinden itibaren kanunda öngörülen sürelerle sınırlıdır. Bu süreyi kaçırmamak kritik öneme sahiptir.
S: Hangi cezalar için şikâyet hakkı kullanılabilir?
C: Hücreye koyma, bazı etkinliklerden alıkoyma, ücret karşılığı işten yoksun bırakma gibi tüm disiplin cezaları için şikâyet ve itiraz hakkı vardır.
S: Avukatsız itiraz yapabilir miyim?
C: Yapabilirsiniz; ancak uzman ceza avukatı desteği, sürecin doğru yönetilmesini ve hakkın etkin kullanılmasını sağlar.
S: Mağdur veya müşteki olarak itiraz edebilir miyim?
C: Evet, dilekçe ve şikâyet hakkınızı kullanabilir, kurum içi başvuru yollarını takip edebilirsiniz.
6. Uzman Ceza Avukatının Önemi
Disiplin cezası ve itiraz süreçleri, hukuki teknik bilgi gerektirir. Uzman ceza avukatları:
- Disiplin tutanaklarını ve kararlarını hukuka uygunluk açısından analiz eder.
- Şikâyet ve itiraz dilekçesini hukuki kriterlere uygun hazırlar.
- İlgili infaz hâkimliği sürecini profesyonelce yönetir.
- Mağdur haklarını etkin şekilde korur.
Bu süreçte profesyonel destek almak, hem hak kaybının önüne geçer hem de sürecin hızla sonuçlanmasını sağlar.
İnfaz hâkimliğine şikâyet süreci teknik ve süreli bir hukuki süreçtir. Hatalı veya eksik başvuruların kabul edilmeme riski bulunmaktadır. Bu nedenle uzman bir ceza avukatı:
- Şikâyet dilekçesinin hukuka uygun hazırlanmasını,
- Delillerin eksiksiz sunulmasını,
- Savunmanın etkin şekilde yapılmasını,
- İtiraz sürecinin doğru yürütülmesini sağlar.
Bu, hem şüpheli/sanık hem de mağdur açısından hak kaybını önler.
7. Sonuç
5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un Madde 52, disiplin cezalarına karşı şikâyet ve itiraz hakkını güvence altına alarak, hem hükümlü/sanık hem de mağdur/müşteki açısından adil bir süreç sunmaktadır. Disiplin kararlarının hukuka uygunluğunu denetlemek, şikâyet ve itiraz haklarını etkin kullanmak ve süreci uzman ceza avukatı ile yönetmek, adil yargılanma hakkının korunması açısından kritik önemdedir.
4675 sayılı İnfaz Hakimliği Kanunu, ceza infaz kurumlarında hak aramanın temel dayanağıdır. Şikâyet ve itiraz mekanizmaları, hükümlü ve tutukluların, aynı zamanda mağdur ve müşteki haklarının korunmasını sağlar. Zamanında ve usulüne uygun başvurular, uzman ceza avukatı desteği ile sürecin etkin yürütülmesi, hukuka uygun ve adil sonuç elde edilmesinde kritik rol oynar.
Kaynakça
- Resmî Gazete. (2005). 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun.
- Resmî Gazete. (2001). 4675 sayılı İnfaz Hâkimliği Kanunu.
- Türk Ceza Hukuku Araştırmaları. (2020). Ceza infaz kurumlarında disiplin cezalarının uygulanması ve hukuki denetimi. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yılmaz, A. (2022). Disiplin cezalarına karşı itiraz yolları ve infaz hâkimi uygulamaları. İstanbul: Legal Yayıncılık.
- Resmî Gazete. (2001). 4675 sayılı İnfaz Hakimliği Kanunu.
- Resmî Gazete. (2004). 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu.
- Çelik, A. (2020). Ceza infaz kurumlarında hak arama yolları ve infaz hâkimliği uygulamaları. Ankara: Adalet Yayınları.
- Demir, B. (2019). İnfaz hâkimliğine şikâyet: Teorik ve pratik analiz. İstanbul: Seçkin Hukuk Yayınları.
| Ankara Ağır Ceza Avukatı İletişim Bilgileri | ||
| ✅ | Ankara Ağır Ceza Avukatı: | Avukat Necmettin İlhan |
| ✅ | Telefon : | 0312 4671882 – 0505 3522337 |
| ✅ | Adres: | Yeni Bağlıca Mah. Etimesgut Blv. No:90/B Qule Bağlıca İş Merkezi No:20 Etimesgut/Ankara |
| ✅ | Mail: | ncm.ilhan@gmail.com.tr |
| ✅ | Hizmet Alanları: | Ağır Cezalık Suçlar, Ağır Ceza Davaları, Ceza Hukuku |
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.