Sanığın dışarı çıkarılması
Madde 204 – (1) Davranışları nedeniyle, hazır bulunmasının duruşmanın düzenli olarak yürütülmesini tehlikeye sokacağı anlaşıldığında sanık, duruşma salonundan çıkarılır. Mahkeme, sanığın duruşmada hazır bulunmasını dosyanın durumuna göre savunması bakımından zorunlu görmezse, oturumu yokluğunda sürdürür ve bitirir. Ancak, sanığın müdafii yoksa, mahkeme barodan bir müdafi görevlendirilmesini ister. Oturuma yeniden alınmasına karar verilen sanığa, yokluğunda yapılan işlemler açıklanır.
Sanığın duruşma Salonundan Çıkarılması (CMK m.204)
Giriş
Ceza muhakemesi sürecinde duruşmanın düzenli ve adil şekilde yürütülmesi, yargılamanın temel şartlarındandır. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 204. maddesi, sanığın duruşmadaki davranışlarının düzeni bozması veya yargılamayı engellemesi hâlinde, mahkeme tarafından salondan çıkarılmasına imkân tanımaktadır. Bu düzenleme, yargılamanın hem etkin hem de adil yürütülmesi bakımından önem taşımaktadır.
Bu makalede, CMK m.204 kapsamında sanığın dışarı çıkarılmasının koşulları, uygulama alanı, Yargıtay içtihatlarının değerlendirilmesi ve sanık ile mağdur açısından doğurabileceği sonuçlar ele alınacaktır. Ayrıca, sürece taraf olan kişilerin nelere dikkat etmesi gerektiği ve ceza avukatı desteğinin önemi vurgulanacaktır.
CMK m.204’ün Hukuki Dayanağı ve Amacı
CMK m.204’e göre, sanığın duruşmadaki davranışları nedeniyle yargılamanın düzenli yürütülmesi tehlikeye girerse, mahkeme sanığı duruşma salonundan çıkarabilir. Ancak şu hususlar önemlidir:
- Savunma hakkı korunmalıdır. Sanık, yokluğunda yapılan işlemler hakkında bilgilendirilir.
- Müdafi bulunması zorunludur. Sanığın müdafii yoksa baro tarafından görevlendirme yapılır.
- Hak ihlali doğmamalıdır. Sanığın çıkarılması, ölçülü ve geçici olmalıdır.
Bu düzenlemenin amacı, yargılamanın kesintiye uğramadan yürütülmesini sağlamak ve mahkeme düzenini korumaktır.
Yargıtay Uygulamaları
Yargıtay, sanığın duruşmadan çıkarılmasına ilişkin kararlarında, temel kriterin duruşmanın düzeni ve savunma hakkı dengesi olduğunu vurgulamaktadır. Yüksek Mahkeme, keyfi uygulamaları hukuka aykırı kabul etmekte, ancak sanığın davranışlarının yargılamayı imkânsız kıldığı hâllerde mahkemenin bu yetkisini kullanabileceğini belirtmektedir.
Sanığın Hak ve Yükümlülükleri
Sanık açısından CMK m.204 şu sonuçları doğurmaktadır:
- Hazır bulunma hakkı: Sanık, kendi yargılamasında hazır bulunma hakkına sahiptir. Ancak bu hak kötüye kullanılamaz.
- Savunma hakkı: Sanığın yokluğunda yürütülen duruşma işlemleri kendisine açıklanmak zorundadır.
- Müdafi yardımı: Sanık salondan çıkarıldığında, mutlaka bir müdafi hazır bulundurulmalıdır.
Sanık, bu süreçte mutlaka uzman bir ceza avukatından yardım almalıdır. Aksi takdirde savunma hakkı zedelenebilir.
Mağdurun ve Suçtan Zarar Görenin Durumu
Mağdur açısından sanığın dışarı çıkarılması, duruşma güvenliği ve psikolojik rahatlık bakımından önemlidir. Mağdur:
- Duruşmaya katılma hakkını kesintisiz şekilde kullanabilir.
- Sanığın salondan çıkarılması hâlinde daha güvenli bir ortamda beyanda bulunabilir.
- Avukat aracılığıyla taleplerini daha etkin bir şekilde ileri sürebilir.
Bu noktada mağdurların da deneyimli bir ceza avukatından destek almaları, haklarının korunması bakımından önemlidir.
Şüpheli, Sanık ve Mağdur İçin Uygulamada Dikkat Edilmesi Gerekenler
Şüpheli/Sanık İçin
- Duruşma düzenini bozacak davranışlardan kaçınılmalıdır.
- Hak ihlali yaşandığında derhâl müdafi aracılığıyla itiraz edilmelidir.
- Salondan çıkarılma hâlinde yapılan işlemlerin kendisine eksiksiz bildirildiğinden emin olunmalıdır.
Mağdur/Müşteki İçin
- Sanığın çıkarılması, ifade verirken baskı altında kalmamak açısından avantaj sağlayabilir.
- Avukat aracılığıyla duruşma sürecinde haklarını aktif şekilde takip etmelidir.
- Mahkemeden koruma tedbirleri talep etme imkânı bulunmaktadır.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Sanık her durumda duruşmadan çıkarılabilir mi?
Hayır. Sadece duruşma düzenini bozacak davranışlarda bulunursa çıkarılabilir.
Sanığın avukatı yoksa ne olur?
Mahkeme, baro aracılığıyla müdafi görevlendirir.
Sanık çıkarıldığında duruşma devam eder mi?
Evet, ancak sanığın yokluğunda yapılan işlemler kendisine açıklanır.
Mağdur sanığın çıkarılmasını talep edebilir mi?
Evet, mahkemeden güvenlik ve huzur gerekçesiyle bu talepte bulunabilir. Ancak karar mahkeme takdirindedir.
Sonuç
CMK m.204, ceza muhakemesi sürecinde hem yargılamanın düzenini korumak hem de savunma hakkını güvence altına almak amacıyla getirilmiştir. Sanığın salondan çıkarılması, istisnai ve ölçülü bir tedbirdir.
Gerek sanıklar ve şüpheliler, gerekse mağdurlar ve suçtan zarar görenler, bu süreçte haklarını etkin şekilde kullanabilmek için mutlaka uzman bir ceza avukatından hukuki destek almalıdır. Zira ceza muhakemesinde usul kurallarına uyulmaması, telafisi güç hak kayıplarına yol açabilmektedir.
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.