Ankara Ceza Avukatı Avukat Necmettin İlhan [İLHAN HUKUK BÜROSU], ağır ceza avukatları ile ceza davaları konusunu kapsamlı bir bakış açısıyla ele alıyor.
Elkonulan eşyanın muhafazası veya elden çıkarılması
Madde 132 – (1) Elkonulan eşya, zarara uğraması veya değerinde esaslı ölçüde kayıp meydana gelme tehlikesinin varlığı halinde, hükmün kesinleşmesinden önce elden çıkarılabilir.
(2) Elden çıkarma kararı, soruşturma evresinde hâkim, kovuşturma evresinde mahkeme tarafından verilir.
(3) Karar verilmeden önce eşyanın sahibi olan şüpheli, sanık veya ilgili diğer kişiler dinlenir; elden çıkarma kararı, kendilerine bildirilir.
(4) Elkonulan eşyanın değerinin muhafazası ve zarar görmemesi için gerekli tedbirler alınır.
(5) Elkonulan eşya, soruşturma evresinde Cumhuriyet Başsavcılığı, kovuşturma evresinde mahkeme tarafından, bakım ve gözetimiyle ilgili tedbirleri almak ve istendiğinde derhâl iade edilmek koşuluyla, muhafaza edilmek üzere, şüpheliye, sanığa veya diğer bir kişiye teslim edilebilir. Bu bırakma, teminat gösterilmesi koşuluna da bağlanabilir.
(6) Elkonulan eşya, delil olarak saklanmasına gerek kalmaması halinde, rayiç değerinin derhâl ödenmesi karşılığında, ilgiliye teslim edilebilir. Bu durumda müsadere kararının konusunu, ödenen rayiç değer oluşturur.
Elkonulan Eşyanın Muhafazası ve Elden Çıkarılması: CMK m.132 Uygulamaları
Giriş
Ceza muhakemesi sürecinde suç delili veya müsadereye konu olabilecek eşyanın elkonulması, soruşturma ve kovuşturmanın sağlıklı yürütülmesi açısından kritik bir öneme sahiptir. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) m.132, elkonulan eşyanın muhafazası, elden çıkarılması ve teslim koşullarını düzenlemektedir. Bu düzenleme, hem şüpheli/sanık haklarını korumak hem de mağdur/zarar gören tarafın haklarının gözetilmesini sağlamak amacıyla özenle yapılandırılmıştır.
CMK m.132 kapsamında işlemler, soruşturma evresinde Cumhuriyet savcılığı, kovuşturma evresinde ise mahkeme tarafından yürütülür ve eşyanın değerinin korunması öncelikli hedef olarak belirlenir.
1. Elkonulan Eşyanın Elden Çıkarılması
1.1. Elden Çıkarma Kararının Koşulları
CMK m.132/1, elkonulan eşyanın zarara uğrama veya değer kaybı tehlikesi bulunduğu durumlarda, hükmün kesinleşmesinden önce elden çıkarılabileceğini öngörür. Bu uygulama, özellikle bozulabilir, çabuk değer kaybeden veya ekonomik olarak hızlı bir şekilde elden çıkarılması gereken eşyalar için kritik öneme sahiptir.
1.2. Yetki ve Süreç
- Soruşturma evresi: Hâkim tarafından karar verilir.
- Kovuşturma evresi: Mahkeme tarafından karar verilir.
- Karar öncesi, eşyanın sahibi olan şüpheli, sanık veya ilgili diğer kişiler dinlenir ve elden çıkarma kararı kendilerine bildirilir (CMK m.132/3).
1.3. Koruma Tedbirleri
Eşyanın değerinin korunması ve zarar görmemesi için gerekli tedbirlerin alınması zorunludur (CMK m.132/4). Bu, hem hukuki güvenliği hem de mağdur haklarını koruma açısından önemlidir.
2. Elkonulan Eşyanın Muhafazası ve Teslimi
2.1. Muhafaza Yetkisi ve Şartları
CMK m.132/5 uyarınca, elkonulan eşya:
- Soruşturma evresinde Cumhuriyet Başsavcılığı,
- Kovuşturma evresinde mahkeme
tarafından, bakım ve gözetimiyle ilgili tedbirleri almak ve istendiğinde derhâl iade edilmek koşuluyla şüpheli, sanık veya diğer bir kişiye teslim edilebilir.
Teminat Koşulu
Teslim işlemi, teminat gösterilmesi koşuluna bağlanabilir; bu teminat, eşyanın geri verilmemesi veya değer kaybı riskine karşı alınır.
2.2. Rayiç Bedel Karşılığı Teslim
CMK m.132/6, delil olarak saklanmasına gerek kalmayan eşyanın rayiç değerinin ödenmesi karşılığında iade edilmesini düzenler. Bu durumda, müsadere kararının konusunu, ödenen rayiç değer oluşturur.
3. Şüpheli/Sanık ve Mağdur Açısından Uygulamalar
3.1. Şüpheli ve Sanıklar
- Elden çıkarma veya teslim kararı öncesi dilekçe ile görüş bildirebilirler.
- Teslim alınan eşya için teminat göstermeleri gerekebilir.
- Hak kaybına uğramamak için alanında uzman ceza avukatından danışmanlık alınması şiddetle önerilir.
3.2. Mağdur veya Zarar Görenler
- Eşyanın müsadere veya elden çıkarılma sürecinden haberdar edilmesi, haklarının korunmasını sağlar.
- Rayiç bedelin ödenmesi durumunda, ödenen bedelin takibi yapılmalıdır.
- Mahkeme veya Cumhuriyet Başsavcılığı ile iletişim kurarak süreci takip etmeleri önemlidir.
4. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Soru 1: Elkonulan eşya zarar görürse ne olur?
Cevap: CMK m.132/4 uyarınca gerekli tedbirler alınır. Zarar gören eşya için tazminat veya rayiç bedel ödenmesi gündeme gelebilir.
Soru 2: Elden çıkarma kararına itiraz edilebilir mi?
Cevap: Evet, şüpheli/sanık veya ilgili kişiler, karara mahkemeye başvurarak itiraz edebilir.
Soru 3: Teminat göstermezsem eşya teslim edilir mi?
Cevap: Mahkeme veya Cumhuriyet Başsavcılığı, teminat vermeyen kişiye eşya teslim etmeyebilir; teminat eşya değerinin korunması için zorunludur.
Soru 4: Rayiç değer nasıl belirlenir?
Cevap: Rayiç değer, genellikle bağımsız ekspertiz veya ilgili kamu kurumları tarafından belirlenir.
5. Hukuki Danışmanlık ve Öneriler
Elkonulan eşya işlemleri, hem şüpheli/sanık hem de mağdur açısından teknik ve hukuki riskler içerir. Bu nedenle:
- Alanında uzman ceza avukatından danışmanlık alınması, hak kaybını önler.
- Sürecin her aşamasında yazılı başvuru ve kayıt tutulması önemlidir.
- Elden çıkarma veya teslim kararlarının zamanında takibi, hem hukuki hakların korunmasını hem de delillerin doğru şekilde muhafazasını sağlar.
Sonuç
CMK m.132, elkonulan eşyanın muhafazası ve elden çıkarılması sürecinde şeffaflık, güvenlik ve taraf haklarının korunmasını amaçlayan kapsamlı bir düzenlemedir. Eşyanın korunması, rayiç değer karşılığı teslimi ve teminat uygulamaları, ceza muhakemesinde hem delil güvenliği hem de taraf haklarının dengelenmesini sağlar. Şüpheli/sanık ve mağdurların, süreci yakından takip ederek uzman ceza avukatlarından destek alması, hak kaybını önlemek açısından kritik önemdedir.
Kaynakça
Adalet Bakanlığı. (2023). Ceza Muhakemesi Kanunu. Resmî Gazete.
Taşdemir, E. (2021). Ceza Muhakemesi Hukuku: Delil ve Eşya İşlemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Gürbüz, A. (2020). Elkonulan Eşyanın Hukuki Rejimi ve Uygulama Sorunları. Ankara Barosu Dergisi, 78(4), 45-68.
Kara, M. (2019). Ceza Muhakemesinde Eşya ve Delil İşlemleri. İstanbul: Beta Yayınları.
| Ankara Ağır Ceza Avukatı İletişim Bilgileri | ||
| ✅ | Ankara Ağır Ceza Avukatı: | Avukat Necmettin İlhan |
| ✅ | Telefon : | 0312 4671882 – 0505 3522337 |
| ✅ | Adres: | Yeni Bağlıca Mah. Etimesgut Blv. No:90/B Qule Bağlıca İş Merkezi No:20 Etimesgut/Ankara |
| ✅ | Mail: | ncm.ilhan@gmail.com.tr |
| ✅ | Hizmet Alanları: | Ağır Cezalık Suçlar, Ağır Ceza Davaları, Ceza Hukuku |
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.