Eski Hâle Getirme Süresi İçinde İstinaf Süresinin İşlemesi (CMK.274) – Ağır Ceza Avukatı I Avukat Necmettin İlhan

Ankara Ceza Avukatı Avukat Necmettin İlhan [İLHAN HUKUK BÜROSU], ağır ceza avukatları ile ceza davaları konusunu kapsamlı bir bakış açısıyla ele alıyor.

Eski hâle getirme süresi içinde istinaf süresinin işlemesi

Madde 274 – (1) Sanık, yokluğunda aleyhine verilen hükümlere karşı eski hâle getirme isteminde bulunabilir. Eski hâle getirme süresi içinde de istinaf süresi işler. Sanığın eski hâle getirme isteminde bulunduğu hâllerde, ayrıca istinaf isteminde bulunması gerekir. Bu hâlde istinaf istemi ile ilişkili işler, eski hâle getirme istemi hakkında karar verilinceye kadar ertelenir.

Eski Hâle Getirme Süresi İçinde İstinaf Süresinin İşlemesi (CMK m.274)

Giriş

Ceza muhakemesi hukukunda kanun yolları, adil yargılanma hakkının güvencelerinden biridir. İlk derece mahkemelerinin kararlarının denetlenmesi, hataların giderilmesi ve hukuka uygunluğun sağlanması açısından büyük önem taşır. Bu kapsamda, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 274. maddesi, sanığın yokluğunda verilen kararlara karşı eski hâle getirme ve istinaf yoluna başvuru arasındaki ilişkiyi düzenlemektedir.

Maddede açıkça belirtildiği üzere, eski hâle getirme süresi içinde istinaf süresi işlemeye devam eder. Bu nedenle, sanığın sadece eski hâle getirme talebinde bulunması yeterli olmayıp ayrıca istinaf isteminde de bulunması gerekir. Aksi hâlde, istinaf kanun yoluna başvurma hakkı düşebilir.

CMK m.274’ün İçeriği ve Hukuki Sonuçları

CMK m.274/1 şu şekilde düzenlenmiştir:

• Sanık, yokluğunda aleyhine verilen hükümlere karşı eski hâle getirme isteminde bulunabilir.
• Eski hâle getirme süresi içinde de istinaf süresi işlemeye devam eder.
• Sanık, eski hâle getirme isteminde bulunduğunda ayrıca istinaf isteminde de bulunmak zorundadır.
• İstinaf istemiyle ilgili işlemler, eski hâle getirme istemi hakkında karar verilinceye kadar ertelenir.

Bu düzenlemeden anlaşılacağı üzere, yasa koyucu istinaf hakkını güvence altına almak isterken aynı zamanda sürelere riayet edilmesini zorunlu kılmıştır. Eski hâle getirme süresinin işlemesi, istinaf süresini durdurmaz; yalnızca istinaf işlemlerinin yapılması, eski hâle getirme hakkında verilecek karara kadar bekletilir.

Şüpheli/Sanık Açısından Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

1. Çifte başvuru zorunluluğu: Sanık, yokluğunda verilen hükme karşı sadece eski hâle getirme talebinde bulunursa, istinaf süresi geçebilir. Bu nedenle mutlaka hem eski hâle getirme hem de istinaf istemi yapılmalıdır.
2. Süre takibi: CMK m.273’e göre istinaf süresi hükmün tebliğinden itibaren iki haftadır. Bu süre eski hâle getirme süresi içinde de işlemeye devam ettiği için mutlaka dikkat edilmelidir.
3. Hak kaybı riski: Sürelerin kaçırılması hâlinde kanun yoluna başvuru hakkı kaybolur. Bu da hükmün kesinleşmesine yol açar.
4. Avukat yardımı: Ceza yargılamasında süreler teknik nitelikte olduğundan, uzman bir ceza avukatının profesyonel desteği hayati önemdedir.

Mağdur/Müşteki/Suçtan Zarar Gören Açısından Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

1. Kararın tebliği sonrası başvuru: Mağdur veya suçtan zarar gören de kendisine tebliğ edilen hükme karşı istinaf yoluna başvurabilir.
2. Sürelerin önemi: İstinaf süresinin kaçırılması hâlinde, mağdurun hukuki talepleri ilk derece mahkemesi kararına bağlı kalır.
3. Takip zorunluluğu: Özellikle yoklukta verilen kararlarda, mağdurun süreci dikkatle takip etmesi gerekir.
4. Avukat desteği: Hak kayıplarını önlemek ve istinaf dilekçesinin hukuki açıdan güçlü olmasını sağlamak için mağdurun da bir ceza avukatından destek alması tavsiye edilir.

Yargıtay’ın Yaklaşımı

Yargıtay kararlarında, sanığın yalnızca eski hâle getirme isteminde bulunup istinaf başvurusu yapmaması hâlinde, istinaf süresinin geçmesiyle birlikte kanun yoluna başvuru hakkının kaybolacağı açıkça belirtilmektedir. Ayrıca, istinaf isteminin, eski hâle getirme talebinden bağımsız olarak yapılması gerektiği vurgulanmaktadır. Bu yaklaşım, CMK m.274’ün lafzıyla da uyumludur.

Uzman Ceza Avukatının Önemi

Ceza muhakemesinde süreler, hak kayıplarına yol açabilecek kadar katıdır. Özellikle eski hâle getirme ve istinaf arasındaki hassas dengeyi doğru yönetmek, ancak ceza hukuku alanında uzmanlaşmış bir avukatın bilgi ve deneyimiyle mümkündür. Avukat, hem sürelere uygun başvuruyu yapar hem de istinaf dilekçesini hukuki ve teknik açıdan güçlü şekilde hazırlar.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

1. Eski hâle getirme süresi içinde istinaf süresi durur mu?
Hayır. CMK m.274’e göre istinaf süresi işlemeye devam eder.

2. Sadece eski hâle getirme isteminde bulunmak yeterli mi?
Hayır. Ayrıca istinaf başvurusu da yapılmalıdır. Aksi hâlde kanun yoluna başvuru hakkı kaybolur.

3. Eski hâle getirme talebim reddedilirse ne olur?
İstinaf istemi önceden yapılmışsa, inceleme kaldığı yerden devam eder. Ancak yapılmamışsa süre geçtiği için hak kaybı yaşanır.

4. Mağdur da bu haklardan yararlanabilir mi?
Evet. Mağdur veya suçtan zarar gören de hükme karşı istinaf yoluna başvurabilir.

5. Avukat olmadan istinaf veya eski hâle getirme yapılabilir mi?
Evet, ancak hak kayıplarının önlenmesi ve dilekçelerin etkin şekilde hazırlanması için uzman ceza avukatı ile hareket edilmesi önerilir.

Sonuç

CMK m.274 ile düzenlenen eski hâle getirme süresi içinde istinaf süresinin işlemesi, sanık ve mağdur açısından büyük önem taşır. Eski hâle getirme talebi tek başına istinaf hakkını korumaz; mutlaka ayrıca istinaf başvurusu yapılmalıdır. Yargıtay da bu konuda istikrarlı şekilde hak kaybına yol açabilecek ihmallere dikkat çekmektedir. Bu nedenle, uzman ceza avukatı desteği ile sürecin yönetilmesi hem sanığın hem de mağdurun haklarını güvence altına alır.

Kaynakça

• Ceza Muhakemesi Kanunu, 5271 sayılı Kanun. (2004). Resmî Gazete, 17.12.2004, Sayı: 25673.
• Centel, N., Zafer, H., & Çakmut, Ö. (2022). Ceza Muhakemesi Hukuku. Beta Yayınları.
• Özbek, V. Ö., Doğan, K., Bacaksız, P., Tepe, İ., & Erdem, R. (2021). Ceza Muhakemesi Hukuku. Seçkin Yayıncılık.

UYARI

Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.

KVKK AYDINLATMA METNİ