Ankara Ceza Avukatı Avukat Necmettin İlhan [İLHAN HUKUK BÜROSU], ağır ceza avukatları ile ceza davaları konusunu kapsamlı bir bakış açısıyla ele alıyor.
Gece yapılacak arama
Madde 118 – (1) Konutta, işyerinde veya diğer kapalı yerlerde gece vaktinde arama yapılamaz.
(2) Suçüstü veya gecikmesinde sakınca bulunan hâller ile yakalanmış veya gözaltına alınmış olup da firar eden kişi veya tutuklu veya hükümlünün tekrar yakalanması amacıyla yapılan aramalarda, birinci fıkra hükmü uygulanmaz.
Gece Yapılacak Arama (CMK m.118)
Ceza Muhakemesi Hukukunda Konut Dokunulmazlığı ve İstisnai Durumlar
Giriş
Ceza muhakemesinde arama koruma tedbirlerinden biridir. Arama, kişinin özel hayatına ve konut dokunulmazlığına doğrudan müdahale eden bir işlem olduğu için sıkı kurallara bağlanmıştır. Bu bağlamda 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 118. maddesi, gece vakti yapılacak aramalara özel sınırlamalar getirmektedir. Anılan düzenleme, bireyin temel hak ve özgürlüklerini korumakla birlikte, suçun önlenmesi ve delillerin toplanması arasındaki hassas dengeyi de gözetmektedir.
Gece Vakti Arama Yasağı
CMK m.118/1’e göre, konut, işyeri veya diğer kapalı alanlarda gece vakti arama yapılamaz. Burada “gece vakti” kavramı, CMK m.2’de tanımlanmadığı için uygulamada güneşin batışı ile doğuşu arasındaki süre kabul edilmektedir. Bu yasak, bireyin özel hayatının ve konut dokunulmazlığının temel bir güvencesidir.
Gece Aramanın İstisnaları
CMK m.118/2, yasak kuralın bazı istisnalarını düzenlemiştir. Buna göre;
- Suçüstü hâli
- Kişinin bir suçu işlerken veya hemen sonrasında yakalanması hâlinde, gece vakti arama yapılabilir.
- Gecikmesinde sakınca bulunan hâller
- Delillerin kaybolma ihtimali ya da suçlunun kaçması gibi durumlarda, hâkim kararı beklenmeden gece araması yapılabilir.
- Firar eden şüpheli, tutuklu veya hükümlünün yakalanması amacıyla
- Yakalanmış veya gözaltına alınmış kişinin kaçması durumunda gece araması istisna kapsamında mümkündür.
Bu istisnalar, hem toplum güvenliği hem de ceza adaletinin sağlanması amacıyla düzenlenmiştir.
Yargıtay’ın Yaklaşımı
Yargıtay içtihatlarında, gece vakti yapılan aramaların hukuka uygun sayılabilmesi için istisnaların somut olayda açıkça mevcut olması gerektiği vurgulanmaktadır. İstisnai hâllerin varlığı somut olayda gerekçelendirilmezse, elde edilen deliller hukuka aykırı delil niteliğinde olup hükme esas alınamaz.
Şüpheli ve Sanık Açısından Haklar ve Yapılması Gerekenler
- Şüpheli veya sanık, gece vakti arama yapılması hâlinde aramanın CMK m.118’e uygun olup olmadığını sorgulamalıdır.
- Aramanın hâkim kararıyla veya gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde Cumhuriyet savcısının yazılı emriyle yapılıp yapılmadığı kontrol edilmelidir.
- Aramada hazır bulunma ve arama tutanağını imzalama hakkı kullanılmalıdır.
- Hukuka aykırı bir arama söz konusuysa, elde edilen delillerin hükme esas alınmaması için itiraz edilmelidir.
- Mutlaka ceza avukatı desteği alınmalıdır.
Mağdur, Müşteki veya Suçtan Zarar Gören Açısından Haklar ve Yapılması Gerekenler
- Mağdur veya müşteki, gece vakti yapılacak aramanın istisnai hâllerde geçerli olduğunu bilmelidir.
- Kolluk görevlilerinin işlem sırasında hukuka aykırı bir arama yapıp yapmadığını gözlemlemeli ve gerektiğinde şikâyet hakkını kullanmalıdır.
- Delillerin usule uygun şekilde toplanıp toplanmadığını kontrol etmelidir.
- Gerekli hallerde uzman bir ceza avukatına başvurarak hak kaybını önlemelidir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. Gece vakti arama yapılabilir mi?
Kural olarak hayır. Ancak suçüstü, gecikmesinde sakınca bulunan hâller ve firar eden kişinin yakalanması için yapılabilir.
2. Hukuka aykırı gece araması yapılırsa ne olur?
Bu durumda elde edilen deliller “hukuka aykırı delil” sayılır ve mahkeme hükmünde kullanılamaz.
3. Aramada avukat bulunabilir mi?
Evet, şüpheli/sanık avukatının aramada hazır bulunmasını talep edebilir. Bu, hak kaybını önleyecektir.
4. Mağdur, gece vakti aramanın hukuka aykırı olduğunu düşünüyorsa ne yapmalı?
Cumhuriyet savcılığına veya sulh ceza hâkimliğine şikâyette bulunabilir. Ayrıca ceza avukatından hukuki destek almalıdır.
Sonuç
CMK m.118, gece vakti yapılacak aramaları kural olarak yasaklamış; yalnızca sınırlı ve zorunlu hâllerde istisna tanımıştır. Yargıtay kararlarında da görüldüğü üzere, hukuka aykırı aramalar sonucunda elde edilen deliller geçersiz sayılmaktadır. Hem şüpheli/sanık hem de mağdur/müşteki açısından bu düzenleme, hakların korunması bakımından büyük önem taşır. Bu nedenle, arama işlemi ile karşı karşıya kalan herkesin, süreci alanında uzman bir ceza avukatının desteğiyle yürütmesi en sağlıklı yol olacaktır.
Kaynakça
- Centel, N., Zafer, H., & Çakmut, Ö. (2022). Ceza Muhakemesi Hukuku. İstanbul: Beta Yayınları.
- Yenisey, F., & Nuhoğlu, A. (2021). Ceza Muhakemesi Hukuku. İstanbul: Seçkin Yayıncılık.
- Toroslu, N., & Feyzioğlu, M. (2020). Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Savaş Yayınevi.
- 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu.
| Ankara Ağır Ceza Avukatı İletişim Bilgileri | ||
| ✅ | Ankara Ağır Ceza Avukatı: | Avukat Necmettin İlhan |
| ✅ | Telefon : | 0312 4671882 – 0505 3522337 |
| ✅ | Adres: | Yeni Bağlıca Mah. Etimesgut Blv. No:90/B Qule Bağlıca İş Merkezi No:20 Etimesgut/Ankara |
| ✅ | Mail: | ncm.ilhan@gmail.com.tr |
| ✅ | Hizmet Alanları: | Ağır Cezalık Suçlar, Ağır Ceza Davaları, Ceza Hukuku |
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.