Ankara Ceza Avukatı Avukat Necmettin İlhan [İLHAN HUKUK BÜROSU], ağır ceza avukatları ile ceza davaları konusunu kapsamlı bir bakış açısıyla ele alıyor.
Hapis cezasının infazının hastalık nedeni ile ertelenmesi
Madde 16- (1) Akıl hastalığına tutulan hükümlünün cezasının infazı geriye bırakılır ve hükümlü, iyileşinceye kadar Türk Ceza Kanununun 57 nci maddesinde belirtilen sağlık kurumunda koruma ve tedavi altına alınır. Sağlık kurumunda geçen süreler cezaevinde geçmiş sayılır.
(2) Diğer hastalıklarda cezanın infazına, resmî sağlık kuruluşlarının mahkûmlara ayrılan bölümlerinde devam olunur. Ancak bu durumda bile hapis cezasının infazı, mahkûmun hayatı için kesin bir tehlike teşkil ediyorsa mahkûmun cezasının infazı iyileşinceye kadar geri bırakılır.
(3) Yukarıdaki fıkralarda belirtilen geri bırakma kararı, Adlî Tıp Kurumunca düzenlenen ya da Adalet Bakanlığınca belirlenen tam teşekküllü hastanelerin sağlık kurullarınca düzenlenip Adlî Tıp Kurumunca onaylanan rapor üzerine, infazın yapıldığı yer Cumhuriyet Başsavcılığınca verilir. Geri bırakma kararı, mahkûmun tâbi olacağı yükümlülükler belirtilmek suretiyle kendisine ve yasal temsilcisine tebliğ edilir. Mahkûmun geri bırakma süresi içinde bulunacağı yer, kendisi veya yasal temsilcisi tarafından ilgili Cumhuriyet Başsavcılığına bildirilir. Mahkûmun sağlık durumu, geri bırakma kararını veren Cumhuriyet Başsavcılığınca veya onun istemi üzerine, bulunduğu veya tedavisinin yapıldığı yer Cumhuriyet Başsavcılığınca, sağlık raporunda belirtilen sürelere, bir süre bulunmadığı takdirde birer yıllık dönemlere göre bu fıkrada yazılı usule uygun olarak incelettirilir. İnceleme sonuçlarına göre geri bırakma kararını veren Cumhuriyet Başsavcılığınca, geri bırakmanın devam edip etmeyeceğine karar verilir. Geri bırakma kararını veren Cumhuriyet Başsavcılığının istemi üzerine, mahkûmun izlenmesine yönelik tedbirler, bildirimin yapıldığı yerde bulunan kolluk makam ve memurlarınca yerine getirilir. Bu fıkrada yazılı yükümlülüklere aykırı hareket edilmesi hâlinde geri bırakma kararı, kararı veren Cumhuriyet Başsavcılığınca kaldırılır. Bu karara karşı infaz hâkimliğine başvurulabilir.[1]
(4) Hapis cezasının infazı, gebe olan veya doğurduğu tarihten itibaren bir yıl altı ay geçmemiş bulunan kadınlar hakkında geri bırakılır. Çocuk ölmüş veya anasından başka birine verilmiş olursa, doğumdan itibaren iki ay geçince ceza infaz olunur.[2]
(5) (Ek: 24/1/2013-6411/3 md.) Kapalı ceza infaz kurumuna girdikten sonra gebe kalanlardan koşullu salıverilmesine altı yıldan fazla süre kalanlar ile eylem ve tutumları nedeniyle tehlikeli sayılanlar hakkında dördüncü fıkra hükümleri uygulanmaz. Bu kişilerin cezasının dördüncü fıkrada öngörülen kısmı, ceza infaz kurumlarında kendileri için düzenlenen uygun yerlerde infaz olunur.
(6) (Ek: 24/1/2013-6411/3 md.) Maruz kaldığı ağır bir hastalık veya engellilik nedeniyle ceza infaz kurumu koşullarında hayatını yalnız idame ettiremeyen ve toplum güvenliği bakımından ağır ve somut tehlike oluşturmayacağı değerlendirilen mahkûmun cezasının infazı üçüncü fıkrada belirlenen usule göre iyileşinceye kadar geri bırakılabilir.[3][4]
Hapis Cezasının İnfazının Hastalık Nedeniyle Geri Bırakılması: Hukuki Analiz ve Uygulama
Giriş
Ceza infaz rejimi, hükümlülerin sağlık, güvenlik ve topluma uyum süreçlerini dengelemeyi amaçlayan kapsamlı bir sistemdir. 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 16. maddesi, hapis cezasının infazının hastalık nedeniyle geri bırakılmasını düzenlemektedir. Bu düzenleme, hem hükümlülerin sağlık hakkını güvence altına almak hem de toplum güvenliğini korumak için kritik bir öneme sahiptir. Makale, hastalık nedeniyle infazın ertelenmesi süreçlerini, yasal çerçeveyi, uygulamada dikkat edilmesi gereken hususları ve sık sorulan soruları kapsamaktadır.
1. Hükümlüler Açısından Hastalık Nedeniyle İnfazın Geri Bırakılması
1.1. Akıl Hastalığı Nedeniyle İnfazın Geri Bırakılması
5275 sayılı Kanun m.16/1 hükmüne göre, akıl hastalığına tutulan hükümlülerin cezası, iyileşinceye kadar geriye bırakılır. Bu süreçte hükümlü, Türk Ceza Kanunu’nun 57. maddesinde belirtilen sağlık kurumunda koruma ve tedavi altına alınır. Önemli bir ayrıntı, sağlık kurumunda geçen sürenin cezaevinde geçmiş sayılmasıdır.
1.2. Diğer Hastalıklar
Diğer sağlık sorunlarında cezanın infazı, resmî sağlık kuruluşlarının mahkûmlara ayrılan bölümlerinde devam eder. Ancak, cezanın infazı mahkûmun hayatı için kesin tehlike oluşturuyorsa, infaz iyileşinceye kadar geri bırakılır (m.16/2).
1.3. Geri Bırakma Kararının Usulü
- Karar, Adlî Tıp Kurumu veya tam teşekküllü hastanelerin sağlık kurullarınca düzenlenen raporlarla verilir ve Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından onaylanır.
- Mahkûm ve yasal temsilcisine tebliğ edilir.
- Geri bırakma süresince mahkûmun konumu Cumhuriyet Başsavcılığına bildirilir ve düzenli sağlık kontrolleri yapılır (m.16/3).
- Karara uyulmaması hâlinde geri bırakma kararı kaldırılabilir ve bu karara infaz hâkimliğine başvurulabilir.
1.4. Gebelik ve Doğum Hali
- Hapis cezası, gebe veya doğumdan itibaren 1 yıl 6 ay geçmemiş kadınlar için geri bırakılır.
- Çocuk ölmüş veya başkasına verilmişse, ceza doğumdan itibaren 2 ay sonra infaz olunur.
- Ancak, kapalı ceza infaz kurumunda doğum sonrası koşullu salıverilmeye 6 yıldan fazla süre kalanlar ile tehlikeli hükümlüler için bu süreler uygulanmaz (m.16/4-5).
1.5. Ağır Hastalık veya Engellilik
- Ağır hastalık veya engellilik nedeniyle ceza infaz kurumu koşullarında hayatını sürdüremeyen mahkûmlar, toplum güvenliğini tehdit etmedikleri takdirde infazı geri bırakılabilir (m.16/6).
2. Şüpheli/Sanık ve Mağdur/Müşteki Açısından Dikkat Edilecek Hususlar
2.1. Şüpheli/Sanık
- Sağlık raporlarının doğru ve tam düzenlenmesi için uzman ceza avukatı ile çalışılmalıdır.
- Geri bırakma süresince yükümlülüklere uymak ve Cumhuriyet Başsavcılığına düzenli bildirim yapmak gerekir.
- İnfazın devam edip etmeyeceği konusunda dönemsel incelemeler yapılır; süreç avukat takibi ile yönetilmelidir.
2.2. Mağdur/Müşteki/Suçtan Zarar Gören
- Ceza infazının ertelenmesi mağdur açısından hak kaybı olarak algılanmamalıdır.
- Mağdur, infaz sürecini ve geri bırakma kararlarını Cumhuriyet Başsavcılığı veya infaz hâkimliği üzerinden takip edebilir.
- Avukat desteği ile süreç hakkında bilgi talep edebilir ve olası mağduriyetlerin önüne geçebilir.
3. Uygulamada Sık Sorulan Sorular (SSS)
Soru 1: Akıl hastası bir hükümlünün cezası ne kadar süreyle ertelenir?
Cevap: İyileşinceye kadar; sağlık kurumunda geçen süre cezaevinde geçmiş sayılır.
Soru 2: Diğer hastalıklar geri bırakma nedeni olabilir mi?
Cevap: Evet, ancak mahkûmun hayatı için kesin tehlike varsa infaz ertelenir.
Soru 3: Gebe hükümlülerde infaz süresi ne zaman başlar?
Cevap: Doğumdan itibaren 1 yıl 6 ay; çocuk başkasına verilmişse 2 ay sonra infaz edilir.
Soru 4: Geri bırakma kararına itiraz edilebilir mi?
Cevap: Evet, infaz hâkimliğine başvurulabilir.
Soru 5: Ağır hastalık veya engellilik halinde ceza nasıl infaz edilir?
Cevap: Toplum güvenliğine tehdit oluşturmaması durumunda, üçüncü fıkrada belirtilen usule göre infaz ertelenir.
4. Yargıtay Kararları ve Uygulama Örnekleri
Yargıtay kararları, hükümlünün sağlık durumunun infaz üzerindeki etkisi, geri bırakma süresince yükümlülükler ve başsavcılık gözetimi konusunda açık çizgiler sunmaktadır. Bu kararlar, uygulamada hukuki belirsizlikleri önlemek için dikkate alınmalıdır.
5. Uzman Ceza Avukatının Önemi
- Hastalık nedeniyle infazın geri bırakılması karmaşık bir hukuki süreçtir.
- Avukat desteği, sağlık raporlarının hazırlanması, Başsavcılığa bildirimlerin yapılması ve infaz hâkimliğine itiraz süreçlerinde kritik rol oynar.
- Avukat, hem sanığın haklarının korunmasını hem de mağdurun hukuki güvenliğinin sağlanmasını mümkün kılar.
Sonuç
Hastalık nedeniyle ceza infazının geri bırakılması, hem hükümlülerin sağlığını korumayı hem de toplumsal güvenliği gözetmeyi amaçlayan önemli bir düzenlemedir. Uygulamada, Cumhuriyet Başsavcılığı gözetimi, dönemsel sağlık raporları ve uzman ceza avukatı desteği, sürecin doğru ve adil şekilde yürütülmesini sağlar. Şüpheli, sanık veya mağdur açısından hak kaybını önlemek için süreçlerin titizlikle izlenmesi gerekir.
Kaynakça
- 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun, Md.16. Resmî Gazete, 2005.
- Türk Ceza Kanunu, Md.57. Resmî Gazete, 2004.
- Gözener, A. (2020). Ceza infaz hukuku ve sağlık sorunları. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Taşdemir, B. (2019). Ceza infaz kurumlarında sağlık hukuku. İstanbul: Beta Yayınları.
[1] 24/1/2013 tarihli ve 6411 sayılı Kanunun 3 üncü maddesi ile bu fıkrada yer alan “üçer aylık” ibaresi “birer yıllık” şeklinde değiştirilmiştir.
[2] 14/4/2020 tarihli ve 7242 sayılı Kanunun 19 uncu maddesiyle, bu fıkranın birinci cümlesine “itibaren” ibaresinden sonra gelmek üzere “bir yıl” ibaresi eklenmiştir.
[3] 25/4/2013 tarihli ve 6462 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “sakatlık” ibaresi “engellilik” şeklinde değiştirilmiştir.
[4] 18/6/2014 tarihli ve 6545 sayılı Kanunun 79 uncu maddesiyle, bu fıkrada yer alan “bakımından” ibaresinden sonra gelmek üzere “ağır ve somut” ibaresi eklenmiştir.
| Ankara Ağır Ceza Avukatı İletişim Bilgileri | ||
| ✅ | Ankara Ağır Ceza Avukatı: | Avukat Necmettin İlhan |
| ✅ | Telefon : | 0312 4671882 – 0505 3522337 |
| ✅ | Adres: | Yeni Bağlıca Mah. Etimesgut Blv. No:90/B Qule Bağlıca İş Merkezi No:20 Etimesgut/Ankara |
| ✅ | Mail: | ncm.ilhan@gmail.com.tr |
| ✅ | Hizmet Alanları: | Ağır Cezalık Suçlar, Ağır Ceza Davaları, Ceza Hukuku |
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.