Hükümlüye dışarıdan gönderilen hediyeyi kabul etme hakkı[1]
Madde 69- (Değişik:14/4/2020-7242/34 md.)
(1) Kapalı ceza infaz kurumlarındaki hükümlü, iki ayda bir kez, ayrıca dinî bayram, yılbaşı veya kendi doğum günlerinde dışarıdan gönderilen ve kurum güvenliği için tehlikeli olmayan bir hediyeyi kabul etme hakkına sahiptir. Çocuk ve altmış beş yaşını tamamlamış hükümlüler ile beraberinde çocuğu bulunan kadın hükümlüler, idare ve gözlem kurulu tarafından alınacak karar doğrultusunda belirtilen zaman dilimi dışında da hediye kabul edebilir. Bunun esas ve usulleri yönetmelikle belirlenir.
[1] 2/7/2018 tarihli ve 700 sayılı KHK’nin 160 ıncı maddesiyle, bu maddede yer alan “tüzükte” ibaresi “Cumhurbaşkanınca çıkarılan yönetmelikte” şeklinde değiştirilmiştir.
Hükümlüye Dışarıdan Gönderilen Hediyeyi Kabul Etme Hakkı: 5275 Sayılı İnfaz Kanunu Madde 69 İncelemesi
Giriş
Ceza infaz kurumlarında hükümlülerin haklarının korunması, insan onurunun güvence altına alınması açısından büyük önem taşır. 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 69. maddesi, hükümlülerin dışarıdan gönderilen hediyeleri kabul etme hakkını düzenleyerek, hem sosyal bağların sürdürülmesini hem de psikolojik iyileşmeyi destekler (İstanbul Barosu, n.d.; TİHEK, n.d.).
Madde 69’un Hükümleri
Madde 69’a göre, kapalı ceza infaz kurumlarındaki hükümlüler:
- İki ayda bir kez,
- Dinî bayramlarda,
- Yılbaşında,
- Kendi doğum günlerinde
dışarıdan gönderilen ve kurum güvenliği için tehlike taşımayan hediyeleri kabul etme hakkına sahiptir (Adalet Bakanlığı, n.d.).
Ayrıca, çocuk ve 65 yaşını tamamlamış hükümlüler ile beraberinde çocuğu bulunan kadın hükümlüler, idare ve gözlem kurulunun alacağı karar doğrultusunda bu haklarını belirtilen zaman dilimi dışında da kullanabilirler. Bu düzenleme, özellikle dezavantajlı hükümlü gruplarının haklarının korunmasını amaçlamaktadır (GYS Akademi, n.d.).
Hediye Kabulü Usul ve Esasları
Hediyelerin kabulü ile ilgili esas ve usuller, Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi ve Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Yönetmelik ile belirlenir (Ceza İnfaz Kurumları Yönetmeliği, n.d.). Hediye kabul süreci, kurum güvenliğinin sağlanması ve şeffaflık ilkeleri doğrultusunda yürütülür.
Uygulamada Yargıtay İçtihatları
Yargıtay kararları, hükümlülerin hediye kabul haklarının uygulanmasında sınırları belirlemiştir. Örneğin, kapalı ceza infaz kurumunda bulunan hükümlülerin sadece güvenli ve izin verilen türde hediyeleri (kitap, giyim vb.) kabul edebileceği vurgulanmıştır. Bu içtihatlar, hakların korunması ve kurum güvenliğinin dengelenmesi açısından önemlidir.
Hükümlülerin Hakları ve Yapılması Gerekenler
Hükümlüler, Madde 69 kapsamında haklarını etkin şekilde kullanabilmek için aşağıdaki adımları izlemelidir:
- Kurum İdaresi ile İletişim: Hediyenin gönderileceği tarih ve tür hakkında idareye bilgi verilmeli.
- Hediye Türünün Uygunluğu: Güvenlik açısından tehlike oluşturmayan hediyeler tercih edilmeli.
- Yönetmelik Takibi: Yönetmelikte belirtilen prosedürler ve belgeler eksiksiz sağlanmalı.
- Hak İhlali Durumunda Hukuki Destek: Hakkın reddi veya ihlal edilmesi durumunda uzman ceza avukatına başvurulmalı.
Uzman Ceza Avukatının Önemi
Madde 69 kapsamında hükümlü haklarının korunması ve uygulanması, çoğu zaman hukuki bilgi ve deneyim gerektirir. Uzman ceza avukatları:
- Hediye kabul süreçlerinin doğru şekilde işletilmesini sağlar,
- Hak ihlali durumunda hukuki yolları değerlendirir,
- Hükümlülerin ve ailelerinin haklarını korumada etkin rol oynar.
Bu nedenle, ceza infaz sürecinde hukuki danışmanlık almak, hakkın güvence altına alınması açısından kritik öneme sahiptir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. Hangi durumlarda hükümlüler dışarıdan hediye kabul edebilir?
Hükümlüler, iki ayda bir kez, dinî bayramlarda, yılbaşında ve doğum günlerinde hediye kabul edebilir. Çocuk, 65 yaş üstü ve çocuklu kadın hükümlüler belirli koşullarda bu haklarını daha sık kullanabilir (İstanbul Barosu, n.d.).
2. Hediye kabulü için prosedür nedir?
Hediyeler, Ceza İnfaz Kurumları Yönetmeliği’nde belirtilen esaslara uygun şekilde idareye bildirilir ve kontrol edilir (Ceza İnfaz Kurumları Yönetmeliği, n.d.).
3. Hangi hediyeler kabul edilir?
Kurum güvenliğini tehlikeye sokmayan, yönetmelikte izin verilen hediyeler kabul edilir; genellikle kitap, giyim ve kişisel bakım ürünleri gibi eşyalar öne çıkar.
4. Hak ihlali durumunda ne yapılmalıdır?
Hakkın reddi veya ihlali durumunda uzman ceza avukatına başvurmak ve hukuki yolları kullanmak gerekir.
Sonuç
5275 sayılı Kanun’un 69. maddesi, hükümlülerin dışarıdan gönderilen hediyeleri kabul etme hakkını düzenleyerek, ceza infaz kurumlarında insanca yaşam hakkını güvence altına alır. Hakkın etkin bir şekilde kullanılması için yönetmelik kurallarına uyulması ve gerektiğinde uzman ceza avukatından destek alınması büyük önem taşır (TİHEK, n.d.; GYS Akademi, n.d.).
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.