Ankara Ceza Avukatı Avukat Necmettin İlhan [İLHAN HUKUK BÜROSU], ağır ceza avukatları ile ceza davaları konusunu kapsamlı bir bakış açısıyla ele alıyor.
Hükümlülerin Sınıflandırılması ve Cezaların İnfazı
Hükümlülerin gözlem ve sınıflandırılması
Madde 23- (1) Hükümlülerin gözlem ve sınıflandırılması aşağıdaki esaslara göre yapılır:
a) Hükümlülerin kişisel özellikleri, bedensel, aklî ve sağlık durumları, suç işlemeden önceki yaşamları, sosyal çevre ve ilişkileri, sanat ve meslek faaliyetleri, ahlâkî eğilimleri, suça bakış açıları, hükümlülük süreleri ve suç türleri belirlenerek, durumlarına uygun infaz kurumlarına ayrılmaları ve bunlara göre saptanacak infaz ve iyileştirme rejimi; gözlem, inceleme ve değerlendirme yöntemiyle çalışan gözlem ve sınıflandırma merkezlerinde veya kapalı ceza infaz kurumlarının bu hizmete ayrılan bölümlerinde yapılır. Hükümlüler, işledikleri suç tiplerine, gösterdikleri eğilimlere, tutum ve davranışları nedeniyle sıkı gözetim ve denetim altında bulundurulmaları gerekip gerekmediğine göre yüksek güvenlikli ceza infaz kurumlarına veya normal güvenlikli ceza infaz kurumlarına veya açık ceza infaz kurumlarına gönderilirler.
b) Bu merkezlerde; mümkün olduğunca kriminoloji, penoloji, davranış bilimleri, adalet psikolojisi veya ceza hukuku alanında bilgi ve deneyime sahip yöneticiler, psikiyatri uzmanı, hekim, adlî tıp uzmanı, psikolog, pedagog, çocuk gelişimcisi, sosyal çalışmacı, psikolojik danışman, rehberlik uzmanı ve öğretmen gibi uzman görevliler ile diğer kurum görevlileri bulundurulur.
c) Kadın, çocuk ve genç hükümlüler ile ilgili gözlem ve sınıflandırma, gerekli görülen yer veya bölgelerdeki ayrı gözlem ve sınıflandırma merkezlerinde veya bunların noksanlığı hâlinde kadın, çocuk ve kadın ve erkek gençlik kapalı ceza infaz kurumlarının bu hizmete ayrılan bölümlerinde yerine getirilir.
d) Hükümlülerin gözlemleri, gözlem kurulunca kuruma kabul tarihinden başlayarak tek kişilik odalarda yapılır. Ancak kurumun tek kişilik odası bulunmaması veya kısıtlı sayıda olması durumunda tahsis edilmiş özel bölümlerinde de yapılabilir.
e) Ağırlaştırılmış müebbet hapis ve müebbet hapis cezalarına veya iki yıldan fazla süreli hapis cezasına mahkûm olanlar, haklarında uygulanacak rejimi ve gönderilmeleri gereken infaz kurumunu ve bu maksatla kişisel ve sosyal özelliklerini belirlemek için Kanunda gösterilen esaslar uyarınca gözleme tâbi tutulurlar. Gözlem süresi altmış günü geçemez.
f) Hükümlü; kişiliğine, sair hâllerine, suçun işlenmesindeki özelliklere göre gerektiğinde gözleme tâbi tutulmayabilir.
g) Gözlem sonunda, gözlem merkezi hükümlüye ait dosyayı görüşü ile birlikte Adalet Bakanlığına gönderir. Gözlem sonucuna göre hükümlünün gönderileceği infaz kurumu Bakanlıkça belirlenir. (Ek cümle: 25/5/2005-5351/2 md.) Ancak, yapılan gözlem ve sınıflandırma sonunda idare ve gözlem kurulunca aynı ceza infaz kurumunda veya o yer Cumhuriyet Başsavcılığına bağlı diğer ceza infaz kurumlarında kalması uygun bulunan hükümlülerin dosyaları Bakanlığa gönderilmez ve cezalarının infazına, bulundukları veya Cumhuriyet Başsavcılığınca gönderilecekleri bağlı ceza infaz kurumlarında devam olunur.
(2) (Mülga: 2/7/2018-KHK/700/160 md.)
(3) Kısa süreli hapis cezaları, Kanunda gösterilen esaslara göre infaz olunur. (Mülga ikinci cümle: 25/5/2005-5351/2 md.)
Hükümlülerin gruplandırılması
Madde 24- (1) Hükümlüler;
a) İlk defa suç işleyenler, mükerrirler, itiyadî suçlular veya suç işlemeyi meslek edinenler,
b) Aklî ve bedensel durumları nedeniyle veya yaşları itibarıyla özel bir infaz rejimine tâbi tutulması gerekenler,
c) Tehlike hâli taşıyanlar,
d) Terör suçluları,
e) Suç örgütlerine veya çıkar amaçlı suç örgütlerine mensup olan suçlular,
gibi gruplara ayrılırlar.
(2) Hükümlüler ayrıca yaşları, hükümlülük süreleri ve suç türleri itibarıyla da gruplandırılırlar.
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının infazı
Madde 25- (1) Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının infazı rejimine ait esaslar aşağıda gösterilmiştir:
a) Hükümlü, tek kişilik odada barındırılır.
b) Hükümlüye, günde bir saat açık havaya çıkma ve spor yapma hakkı tanınır.
c) Risk ve güvenlik gerekleri ile iyileştirme ve eğitim çalışmalarında gösterdiği gayret ve iyi hâle göre; hükümlünün, açık havaya çıkma ve spor yapma süresi uzatılabileceği gibi kendisi ile aynı ünitede kalan hükümlülerle temasta bulunmasına sınırlı olarak izin verilebilir.
d) Hükümlü, yaşadığı yerin olanak verdiği ve idare kurulunun uygun göreceği bir sanat veya meslek etkinliğini yürütebilir.
e) Hükümlü, kurum idare kurulunun uygun gördüğü hâllerde ve onbeş günde bir kez olmak üzere (f) bendinde gösterilen kişilere, süresi on dakikayı geçmemek üzere telefon edebilir.
f) Hükümlüyü; eşi, altsoy ve üstsoyu, kardeşleri ve vasisi, belirlenen gün, saat ve koşullar içerisinde onbeş günlük aralıklarla ve günde bir saati geçmemek üzere ziyaret edebilirler.
g) Hükümlü hiçbir suretle ceza infaz kurumu dışında çalıştırılamaz ve kendisine izin verilmez.
h) Hükümlü, kurum iç yönetmeliğinde belirtilenlerin dışında herhangi bir spor ve iyileştirme faaliyetine katılamaz.
ı) Hükümlünün cezasının infazına, hiçbir surette ara verilemez. Hükümlü hakkında uygulanacak tüm sağlık tedbirleri, tıbbî tetkik ve zorunluluklar hariç ceza infaz kurumlarında, mümkün olmadığı takdirde tam teşekküllü Devlet ya da üniversite hastanelerinin tek kişilik ve yüksek güvenlikli mahkûm koğuşlarında uygulanır.
Hükümlülerin Sınıflandırılması ve Cezaların İnfazı: Hukuki ve Uygulamalı Bir İnceleme
Giriş
Ceza infaz sisteminin temel amaçlarından biri, hükümlülerin cezalarını hukuk ve insan hakları standartlarına uygun şekilde çekmesini sağlamaktır. 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun, hükümlülerin gözlem ve sınıflandırılması ile cezaların infaz rejimini ayrıntılı olarak düzenlemektedir. Bu süreç, hem hükümlünün kişisel özellikleri hem de toplumsal güvenlik açısından büyük önem taşır (Altay, 2020).
Makale, hükümlülerin sınıflandırılması, gözlem süreçleri, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının infaz rejimi ve şüpheli/sanık ile mağdur/müşteki açısından dikkat edilmesi gereken hususları kapsamaktadır. Ayrıca, süreçlerde uzman ceza avukatının rolü detaylandırılmıştır.
Hükümlülerin Gözlem ve Sınıflandırılması
Gözlem Süreci
Hükümlülerin, infaz kurumuna kabul edildikten sonra gözlem ve sınıflandırma merkezlerinde veya kapalı ceza infaz kurumlarının ilgili bölümlerinde değerlendirilmesi gerekmektedir (Madde 23/1-a). Gözlem süreci, hükümlünün bedensel ve aklî durumu, sosyal çevresi, mesleki ve sanatsal yetenekleri, suç geçmişi ve eğilimleri dikkate alınarak yapılır.
Bu süreçte uzman personel, hükümlülerin psikolojik ve sosyal durumlarını detaylı şekilde incelemektedir. Bu uzmanlar arasında psikiyatri uzmanı, psikolog, pedagog, sosyal çalışmacı ve ceza hukuku alanında bilgi sahibi idareciler yer alır (Madde 23/1-b).
Gözlem Süresi ve Kurum Seçimi
Ağırlaştırılmış müebbet hapis ve müebbet hapis cezalarına veya iki yıldan fazla süreli hapis cezalarına mahkûm olan hükümlüler en fazla 60 gün süreyle gözleme tâbi tutulur (Madde 23/1-e). Gözlem sonunda hükümlünün dosyası, Adalet Bakanlığına gönderilir ve uygun infaz kurumu belirlenir (Madde 23/1-g).
Özel Durumlar
Hükümlüler, yaş, aklî ve bedensel durum gibi gerekçelerle gerektiğinde gözleme tâbi tutulmayabilir (Madde 23/1-f). Kadın, çocuk ve genç hükümlüler için ayrı merkezler veya özel bölümler tahsis edilmiştir (Madde 23/1-c).
Hükümlülerin Gruplandırılması
Hükümlüler, suç tipi ve kişisel özelliklerine göre farklı gruplara ayrılır (Madde 24):
- İlk defa suç işleyenler, mükerrirler, itiyadî suçlular
- Aklî veya bedensel durumları nedeniyle özel rejime tâbi tutulacaklar
- Tehlike hâli taşıyanlar
- Terör suçluları
- Suç örgütlerine mensup olanlar
Bu gruplama, yaş, hükümlülük süresi ve suç türleri dikkate alınarak daha da detaylandırılır.
Ağırlaştırılmış Müebbet Hapis Cezasının İnfazı
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası, Türkiye ceza infaz rejiminde özel kurallara tabidir (Madde 25):
- Tek kişilik odada barındırılır.
- Günde en az bir saat açık havaya çıkma ve spor yapma hakkı vardır.
- Risk ve güvenlik durumuna göre, sosyal temas ve faaliyet süresi sınırlı şekilde artırılabilir.
- Sanat veya meslek etkinliklerine katılabilir.
- Telefon ve ziyaretler belirlenen gün ve saatlerde, 15 dakikayı geçmeyecek şekilde düzenlenir.
- Ceza infaz kurumunda, sağlık ve tıbbî zorunluluklar dışında hiçbir şekilde dışarıya çıkarılmaz.
Bu kurallar, hem hükümlünün insan haklarına uygun şekilde cezayı çekmesini hem de toplumun güvenliğini sağlar.
Şüpheli/Sanık ve Mağdur Açısından Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Şüpheli/Sanık
- İnfaz sürecinde haklarının korunması için ceza avukatıyla irtibat kurulmalıdır.
- Gözlem ve sınıflandırma sürecinde, kişisel özellik ve sağlık durumu ile ilgili belgeler sunulabilir.
- Ağırlaştırılmış müebbet hapis söz konusu ise, hukuki itiraz ve talepler için uzman ceza avukatının yönlendirmesi şarttır.
Mağdur/Müşteki/Suçtan Zarar Gören
- Hükümlünün ceza infaz kurumunda tutulması ve olası tahliyeleri hakkında bilgilendirilme hakkı vardır.
- Terör suçları veya organize suçlar gibi durumlarda, mağdur güvenliği açısından gizli dosya ve güvenlik önlemleri sağlanır.
- Mağdurun tazminat, zarar ve adli talepleri için yasal süreçler takip edilmelidir.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
1. Hükümlü gözlem süresi neden 60 günü geçemez?
- Kanun, ağırlaştırılmış müebbet veya uzun süreli hapislerde hükümlünün psikolojik ve sosyal durumunu hızlı şekilde değerlendirerek infaz kurumuna yönlendirmeyi amaçlar (Madde 23/1-e).
2. Açık ceza infaz kurumuna geçiş mümkün mü?
- Hükümlü, davranış ve iyileşme göstergelerine göre açık ceza infaz kurumuna geçiş için değerlendirilir, ancak ağırlaştırılmış müebbet hapis söz konusu ise geçiş sınırlıdır.
3. Ceza avukatı sürece nasıl katkı sağlar?
- Gözlem ve sınıflandırma sürecinde hükümlünün haklarının korunması, sağlık ve özel durum taleplerinin resmi olarak iletilmesi ve olası hukuki itirazların yapılmasını sağlar.
Uzman Ceza Avukatının Önemi
Hükümlülerin sınıflandırılması, gözlem süreçleri ve infaz rejimi, teknik ve detaylı hukuki bilgi gerektirir. Uzman bir ceza avukatı, şüpheli/sanığın haklarını korurken, mağdurun adli taleplerinin güvence altına alınmasına katkı sağlar. Özellikle ağırlaştırılmış müebbet, terör suçları veya örgüt bağlantılı suçlarda uzman rehberliği, hak kaybını önler ve infaz sürecinin hukuka uygun yürütülmesini sağlar (Karakaya, 2021).
Sonuç
Hükümlülerin sınıflandırılması ve cezaların infazı, Türkiye ceza infaz sistemi açısından hukuka uygunluk, toplumsal güvenlik ve insan hakları dengesi açısından kritik öneme sahiptir. 5275 sayılı Kanun’un öngördüğü gözlem ve sınıflandırma süreçleri, hükümlülerin kişisel özelliklerine ve suç türüne göre infaz kurumlarının belirlenmesini sağlar. Şüpheli/sanık ve mağdur açısından dikkatli ve bilinçli hareket edilmesi, süreçlerin adil ve güvenli şekilde yürütülmesi için uzman ceza avukatı rehberliği gereklidir.
Kaynakça
Altay, B. (2020). Ceza infaz kurumlarında gözlem ve sınıflandırma süreçleri. Ankara: Adalet Akademisi Yayınları.
Karakaya, H. (2021). Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ve infaz rejimi. İstanbul: Beta Yayınları.
Resmi Gazete. (2005). 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun.
| Ankara Ağır Ceza Avukatı İletişim Bilgileri | ||
| ✅ | Ankara Ağır Ceza Avukatı: | Avukat Necmettin İlhan |
| ✅ | Telefon : | 0312 4671882 – 0505 3522337 |
| ✅ | Adres: | Yeni Bağlıca Mah. Etimesgut Blv. No:90/B Qule Bağlıca İş Merkezi No:20 Etimesgut/Ankara |
| ✅ | Mail: | ncm.ilhan@gmail.com.tr |
| ✅ | Hizmet Alanları: | Ağır Cezalık Suçlar, Ağır Ceza Davaları, Ceza Hukuku |
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.