Ankara Ceza Avukatı Avukat Necmettin İlhan [İLHAN HUKUK BÜROSU], ağır ceza avukatları ile ceza davaları konusunu kapsamlı bir bakış açısıyla ele alıyor.

Hükümlünün barındırılması ve yatırılması

Madde 63- (1) Tehlikeli hâli bulunan hükümlü ancak bir veya üç kişilik odalarda, diğer hükümlüler ise kurumun fizikî yapısı, kapasite durumu ve güvenlik gerekleri göz önüne alınarak cezaevi yönetimi tarafından belirlenecek sayıda mahkûmun kalabileceği odalarda barındırılırlar.

(2) Her hükümlüye yöresel iklime uygun nitelikte tek tip yatak ve yeterli sayıda yatak takımı verilir.

(3) Kadınların erkeklerle, hükümlülerin tutuklularla, çocukların yetişkinlerle, örgüt veya çıkar amaçlı örgüt suçluları ile terör suçlularının Kanunda sayılan hâller dışında bir araya gelmelerine ve bağlantı kurmalarına izin verilmez.

(4) Oda ve kısımlarda iklim koşulları göz önüne alınarak yeterli yer, ışık, ısınma, havalandırma ve hijyen sağlanır.

Hükümlünün Barındırılması ve Yatırılması: 5275 Sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun Kapsamında Değerlendirme

Giriş

Ceza infaz kurumlarında hükümlülerin barındırılması ve yatırılması, insan onuruna saygı ve temel hakların korunması bakımından son derece önemlidir. 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun‘un 63. maddesi, hükümlülerin barınma koşullarına ilişkin esasları düzenlemektedir. Bu düzenleme, yalnızca infaz kurumlarının disiplin ve düzenini sağlamaya yönelik değil, aynı zamanda hükümlülerin fiziksel ve ruhsal sağlıklarının korunmasına da yöneliktir.

1. Hükümlülerin Barındırılma Esasları

1.1 Tehlikeli Hâli Bulunan Hükümlüler

Kanunun 63. maddesinin ilk fıkrasına göre, tehlikeli hâli bulunan hükümlüler yalnızca bir veya üç kişilik odalarda barındırılabilir. Bu hüküm, hem güvenlik gerekçesiyle hem de diğer hükümlülerin güvenliğini sağlamak amacıyla getirilmiştir.

1.2 Diğer Hükümlüler

Tehlikeli olmayan hükümlüler ise cezaevi yönetimi tarafından kurumun fiziki kapasitesi ve güvenlik koşulları dikkate alınarak belirlenen sayıda mahkûmun kalabileceği odalarda yatırılır. Burada amaç, kurumun kapasite kullanımını dengede tutarken aynı zamanda hükümlülerin insanca koşullarda barınmasını sağlamaktır.

2. Yatak ve Yatak Takımları

Her hükümlüye yöresel iklim koşullarına uygun tek tip yatak ve yeterli sayıda yatak takımı verilmesi zorunludur. Bu düzenleme, hükümlülerin temel yaşam ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla getirilmiştir. İnfaz hukukunda insan onuruna saygının bir gereği olarak, mahpusların asgari yaşam standartlarının korunması büyük önem taşır.

3. Grupların Ayrı Barındırılması

Kadın hükümlülerin erkeklerle, hükümlülerin tutuklularla, çocukların yetişkinlerle bir arada tutulmasına izin verilmez. Ayrıca örgüt veya çıkar amaçlı örgüt suçluları ile terör suçlularının da kanunda sayılan istisnalar dışında bir arada kalmaları yasaktır. Bu düzenleme, hem güvenlik hem de toplumsal yeniden uyum süreci bakımından önem arz etmektedir.

4. Oda Koşulları

Odalarda yeterli yer, ışık, ısınma, havalandırma ve hijyenin sağlanması zorunludur. Bu, hükümlülerin hem fiziksel hem de ruhsal sağlıklarının korunması için asgari şartlardandır. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarında da cezaevi koşullarının insan onurunu zedeleyici olmaması gerektiği sıkça vurgulanmaktadır.

5. Yargıtay Kararları Çerçevesinde Değerlendirme

Yargıtay uygulamalarında da hükümlülerin barınma koşullarının insan onuruna uygun olması gerektiği belirtilmektedir. Özellikle kapasitelerinin üzerinde hükümlü barındırılması veya hijyen koşullarına dikkat edilmemesi, Anayasa’da güvence altına alınan kişi hak ve özgürlüklerinin ihlali olarak değerlendirilmektedir.

6. Uzman Ceza Avukatının Önemi

Hükümlülerin barınma ve yaşam koşulları konusunda hak ihlali yaşaması durumunda, ceza infaz hukukunda uzman bir avukata başvurulması büyük önem taşır. Uzman avukatlar, hem infaz hâkimliği nezdinde hem de üst mahkemelerde hak ihlallerine karşı etkili bir şekilde başvuru yapabilir.

Sonuç

5275 sayılı Kanun’un 63. maddesi, hükümlülerin insanca yaşama hakkını korumak amacıyla barınma koşullarını düzenlemektedir. Ancak uygulamada bu hükümlerin titizlikle yerine getirilmesi, ceza infaz kurumlarının sorumluluğundadır. Hükümlülerin barınma hakkının ihlali halinde ise yargı mercileri ve uzman ceza avukatlarının müdahalesi hayati önem taşır.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

1. Hükümlüler tek kişilik odada mı kalmak zorundadır?
Hayır. Sadece tehlikeli hâli bulunan hükümlüler bir veya üç kişilik odalarda kalır. Diğer hükümlüler kapasiteye göre farklı odalarda barındırılabilir.

2. Kadın ve erkek hükümlüler bir arada kalabilir mi?
Hayır. Kadın ve erkek hükümlülerin bir arada kalmaları kanunen yasaktır.

3. Hükümlülerin yatak ve nevresim ihtiyacı nasıl karşılanır?
Her hükümlüye iklime uygun tek tip yatak ve yeterli yatak takımı verilir.

4. Oda koşullarına uyulmaması halinde ne yapılabilir?
Hak ihlali halinde infaz hâkimliğine başvuru yapılabilir. Bu süreçte uzman ceza avukatının desteği önemlidir.

5. Çocuk hükümlüler yetişkinlerle aynı yerde kalabilir mi?
Hayır. Çocukların yetişkinlerle aynı yerde kalmasına kesinlikle izin verilmez.

Kaynakça

• Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun, 5275 sayılı Kanun. (2004). Resmî Gazete, 25486.
• Anayasa Mahkemesi Kararları. (Erişim: https://www.anayasa.gov.tr)
• Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İçtihatları. (Erişim: https://hudoc.echr.coe.int)
• Özgenç, İ. (2021). Ceza Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Centel, N., Zafer, H. & Çakmut, O. (2020). Ceza Muhakemesi Hukuku. Beta Yayıncılık.
• Gözler, K. (2019). İnsan Hakları Hukuku. Ekin Yayınevi.

UYARI

Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.

KVKK AYDINLATMA METNİ