Hükümlüyü ziyaret
Madde 83- (1) Hükümlü, belgelendirilmesi koşuluyla eşi, üçüncü dereceye kadar kan ve kayın hısımları ile vasisi veya kayyımı tarafından haftada bir kez ve ayrıca kuruma kabullerinde, zorunlu hâller dışında bir daha değiştirilmemek üzere, ad ve adreslerini bildirdiği en fazla üç kişi tarafından, yarım saatten az ve bir buçuk saatten fazla olmamak üzere çalışma saatleri içinde ziyaret edilebilir. (Ek cümle: 24/1/2013-6411/9 md.) Çocuk hükümlüler için ziyaret süresi bir saatten az, üç saatten fazla olmamak üzere belirlenir.[1]
(2) Birinci fıkrada belirtilenler dışındaki kimselerin ziyaretine Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yazılı olarak izin verilebilir.
(3) Görüşler, koşul ve süreleri Adalet Bakanlığınca hazırlanan yönetmelikle kapalı ve açık olmak üzere iki biçimde yaptırılır.
(4) (Ek:17/6/2021-7328/8 md.) Önceden bilgilendirilmek suretiyle, kapalı ceza infaz kurumlarında bulunan ve terör suçları, örgüt kurmak, yönetmek veya örgüte üye olmak suçları ile örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlardan mahkûm olan veya tehlikeli hâlde bulunan ya da dışarı ile iletişiminin kurum güvenliği açısından tehlikeli olabileceği değerlendirilen hükümlülerin birinci ve ikinci fıkra kapsamındaki kişilerle yapacakları görüşmeler, kamu düzeninin korunması ile kişi, toplum ve kurum güvenliğinin sağlanması veya suç işlenmesinin önlenmesi amacıyla kurum yönetimi tarafından dinlenebilir ve elektronik cihazlar da dâhil olmak üzere kaydedilebilir. Bu fıkra uyarınca tutulan kayıtlar, amacı dışında kullanılamaz ve kanunda açıkça belirtilen hâller dışında hiçbir kişi veya kurumla paylaşılamaz. Bu kayıtlar herhangi bir soruşturma ve kovuşturmaya konu edilmemiş ise en geç bir yıl sonunda silinir. Silme işlemi Cumhuriyet savcısı tarafından denetlenir.
[1] 17/6/2021 tarihli ve 7328 sayılı Kanunun 8 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “bir saatten fazla” ibaresi “bir buçuk saatten fazla” şeklinde değiştirilmiştir.
Hükümlü Ziyaret Hakları ve Usulleri: 5275 Sayılı İnfaz Kanunu Madde 83 Kapsamında İnceleme
Giriş
Ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlülerin temel hakları arasında yer alan ziyaret hakkı, hem insan onurunun korunması hem de hükümlülerin topluma yeniden kazandırılması bakımından büyük önem taşır. 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 83. maddesi, hükümlülerin ziyaret haklarını, ziyaretin kapsamını, süresini ve usullerini detaylı şekilde düzenlemiştir. Bu makalede, ilgili madde ışığında hükümlülerin ziyaret hakkı ele alınacak, uygulamadaki sorunlara değinilecek ve uzman bir ceza avukatı ile sürecin yürütülmesinin önemi vurgulanacaktır.
Hükümlünün Ziyaret Hakkı
Kanunun 83. maddesine göre hükümlülerin ziyaret hakkı; eşi, üçüncü dereceye kadar kan ve kayın hısımları, vasisi veya kayyımı ile haftada bir kez kullanılabilmektedir. Ayrıca hükümlü, kuruma kabulünde bildirdiği en fazla üç kişi tarafından ziyaret edilebilir. Ziyaret süresi yarım saatten az, bir buçuk saatten fazla olamaz. Çocuk hükümlüler için bu süre bir saat ile üç saat arasında değişmektedir.
Bu düzenleme, hükümlülerin aile bağlarını sürdürmesine, toplumsal hayata uyum sağlamasına ve cezaevi dışı yaşamla bağlantısını koparmamasına hizmet etmektedir. Yargıtay kararlarında da belirtildiği üzere, ziyaret hakkının kısıtlanması ancak kanuni sebeplerle ve ölçülülük ilkesi çerçevesinde mümkündür.
Ziyaretçi Listesi ve İzin Usulü
Hükümlünün, akraba dışındaki kişiler tarafından ziyaret edilebilmesi için Cumhuriyet Başsavcılığı’ndan yazılı izin alınması gerekmektedir. Bu durum, kurum güvenliğini sağlamakla birlikte hükümlüye sosyal çevresinden destek alabilme imkânı da tanır. Ancak, uygulamada başvuruların reddedilmesi halinde hukuki yolların izlenmesi ve uzman bir ceza avukatı desteğiyle itiraz edilmesi, hakkın korunması açısından kritik önemdedir.
Kapalı ve Açık Görüşler
Kanun, görüşleri “kapalı” ve “açık” görüş olarak ikiye ayırmaktadır. Kapalı görüşlerde hükümlü ve ziyaretçi arasında fiziki temas bulunmazken, açık görüşlerde temas mümkündür. Özellikle çocuk hükümlüler ve aile bütünlüğünün korunması açısından açık görüşler büyük önem taşır.
Terör ve Örgütlü Suçlar Açısından İstisnalar
2021 yılında yapılan düzenleme ile terör suçları, örgüt üyeliği veya örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlardan mahkûm olan hükümlülerin ziyaret görüşmeleri, kamu düzeni ve güvenliği açısından dinlenip kaydedilebilir hale gelmiştir. Ancak bu kayıtların amacı dışında kullanılması yasak olup, bir yıl içerisinde soruşturma veya kovuşturmaya konu edilmemişse imha edilmesi zorunludur.
Uzman Ceza Avukatının Önemi
Ziyaret hakkı, kimi zaman idare tarafından kısıtlanabilmekte veya yanlış uygulamalar sebebiyle hükümlünün aile bağları zarar görebilmektedir. Bu noktada uzman bir ceza avukatı, hem hukuki hakların korunması hem de başvuruların usulüne uygun şekilde yapılması için kritik bir rol üstlenmektedir. Avukat desteği, Yargıtay içtihatlarının doğru uygulanması ve hükümlünün mağduriyet yaşamaması açısından büyük önem taşır.
Sık Sorulan Sorular
1. Hükümlü haftada kaç kez ziyaret edilebilir?
Hükümlüler, haftada bir kez ziyaret edilebilir. Ancak özel izin alınması halinde bu kapsam genişleyebilir.
2. Çocuk hükümlüler için ziyaret süresi farklı mıdır?
Evet. Çocuk hükümlüler için ziyaret süresi bir saatten az, üç saatten fazla olamaz.
3. Hükümlü, akrabası olmayan kişiler tarafından ziyaret edilebilir mi?
Evet. Bunun için Cumhuriyet Başsavcılığı’ndan yazılı izin alınması gerekir.
4. Terör suçlarından mahkûm olan hükümlülerin görüşmeleri kaydedilebilir mi?
Evet. Kamu düzeni ve güvenlik gerekçesiyle bu görüşmeler kayıt altına alınabilir.
5. Avukat yardımı olmadan ziyaret hakkı kullanılabilir mi?
Evet. Ancak herhangi bir kısıtlama, engelleme veya hukuka aykırı işlemle karşılaşıldığında uzman bir ceza avukatının desteği hakların korunması için gereklidir.
Sonuç
Hükümlülerin ziyaret hakkı, hem Anayasal güvenceler hem de uluslararası insan hakları standartları ile korunan bir haktır. 5275 sayılı Kanun’un 83. maddesi bu hakkı ayrıntılı biçimde düzenlemekte olup, uygulamada karşılaşılan sorunların çözümünde uzman bir ceza avukatının desteği büyük önem taşır.
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.