5271 SAYILI CMK
İddianamenin sanığa tebliği ve sanığın çağrılması
Madde 176 – (1) İddianame, çağrı kâğıdı ile birlikte sanığa tebliğ olunur. (Ek cümle:8/7/2021-7331/20 md.) Ayrıca, iddianameye ilişkin bilgiler ve duruşma tarihi; telefon, telgraf, faks, elektronik posta gibi iletişim bilgilerinin dosyada bulunması hâlinde bu araçlardan yararlanılmak suretiyle de bildirilir, ancak çağrı kâğıdına bağlanan sonuçlar bu durumda uygulanmaz.
(2) Tutuklu olmayan sanığa tebliğ olunacak çağrı kâğıdına mazereti olmaksızın gelmediğinde zorla getirileceği yazılır.
(3) Tutuklu sanığın çağrılması duruşma gününün tebliği suretiyle yapılır. Sanıktan duruşmada kendisini savunmak için bir istemde bulunup bulunmayacağı ve bulunacaksa neden ibaret olduğunu bildirmesi istenir; müdafii de sanıkla birlikte davet olunur. Bu işlem, tutuklunun bulunduğu ceza infaz kurumunda cezaevi kâtibi veya bu işle görevlendirilen personel yanına getirilerek tutanak tutulmak suretiyle yapılır.
(4) Yukarıdaki fıkralar gereğince, çağrı kâğıdının tebliğiyle duruşma günü arasında en az bir hafta süre bulunması gerekir.
CMK 5271: İddianamenin Sanığa Tebliği ve Sanığın Çağrılması – Hukuki İnceleme
Özet:
Ceza muhakemesinde, iddianamenin sanığa tebliği ve duruşmaya çağrılması süreci, sanığın savunma hakkının korunması açısından büyük önem taşır. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) Madde 176 ve ilgili diğer maddeler, tebliğ, çağrı ve sorgu usullerini ayrıntılı biçimde düzenlemektedir. Bu makalede, CMK’nın öngördüğü prosedürler, şüpheli/sanık ve mağdur açısından uygulama esasları, sıkça karşılaşılan sorular ve hukuki tavsiyeler detaylı olarak incelenmiştir.
1. İddianamenin Sanığa Tebliği: Yasal Çerçeve
CMK Madde 176, iddianamenin sanığa tebliği ile ilgili temel düzenlemeleri içerir:
- Çağrı Kâğıdı ile Tebliğ
İddianame, duruşma tarihini de içeren çağrı kâğıdı ile birlikte sanığa tebliğ edilir. Ek olarak, dosyada mevcut ise telefon, faks, elektronik posta gibi iletişim araçları ile de bildirim yapılabilir. Ancak bu durumda çağrı kâğıdına bağlanan sonuçlar uygulanmaz (CMK, 176/1). - Tutuklu ve Tutuksuz Sanık Ayrımı
- Tutuksuz sanık, mazereti olmaksızın çağrıya gelmediğinde zorla getirileceği çağrı kâğıdında belirtilir (CMK, 176/2).
- Tutuklu sanığın çağrısı, duruşma gününün tebliği ile yapılır; sanığa kendisini savunmak için bir talepte bulunup bulunmayacağı sorulur ve müdafii de davet edilir (CMK, 176/3).
- Süreye Dikkat
Tebliğ ile duruşma günü arasında en az bir haftalık süre bulunmalıdır (CMK, 176/4). Bu süre, sanığın savunma hakkının kullanılabilmesi açısından kritik öneme sahiptir. - İddianame ekli duruşma gününü bildirir davetiyenin sanığa tebliğ edilememesi durumunda, CMK’nın 176/4. maddesi uyarınca iddianamenin tebliği ile sorgu arasında en az bir hafta süre bulunması gerektiği yönündeki yasal düzenleme dikkate alınarak CMK.nun 190/2 maddesi uyarınca sanığa duruşmaya ara verilmesini isteme hakkı olduğu hatırlatılmalı, şayet sanık duruşmaya ara verilmesini talep ederse savunma hakkının kısıtlanmaması yönünden duruşmaya ara verilmeli ve iddianame kendisine tebliğ edilmeli, duruşmaya ara verilmesini istemediği takdirde ise iddianame anlatılmalı ve CMK’nın 147 ve 191. maddelerinde belirtilen yasal hakları anlatıldıktan sonra sorgusuna geçilmelidir.
2. Sanığın Hak ve Yükümlülükleri
2.1. Duruşmaya Hazırlık
Sanık, iddianamenin tebliğ edilmesinden sonra, duruşmaya katılım konusunda şu haklara sahiptir:
- Duruşmaya ara verilmesini isteme hakkı (CMK, 190/2)
- Savunma için ek süre talep etme hakkı
- Müdafi yardımı ile hazırlanma hakkı
2.2. Savunma Hakkının Kullanılması
Sanık duruşmaya geldiğinde:
- İddianame kendisine anlatılmalı
- CMK 147 ve 191. maddelerinde öngörülen yasal hakları kendisine açıklanmalıdır:
- Suçu kabul etmeme hakkı
- Tanık ve delilleri inceleme hakkı
- Savunma yapma ve dilekçe verme hakkı
Uzman Avukat Önerisi: Sanığın haklarını tam olarak kullanabilmesi için alanında uzman bir ceza avukatından yardım alması önerilir. Avukat, tebliğ sürecinden sorgu aşamasına kadar hukuki destek sağlar.
3. Mağdur/Suçtan Zarar Görenin Hakları
Suçtan zarar gören veya müşteki, iddianame ve duruşma süreci ile ilgili olarak:
- Duruşma tarihinin kendisine bildirilmesini talep edebilir
- Avukat aracılığıyla görüş ve taleplerini mahkemeye iletebilir
- Gerekli durumlarda şikâyet ve dava takip haklarını kullanabilir
Mağdur, sürecin doğru yürütülmesi ve haklarının korunması için ceza hukuku alanında uzman avukat desteği almalıdır.
4. Uygulamada Önemli Noktalar
- Tebliğ ve Çağrı Arasında Süre: Duruşmaya hazırlanmak için sanığa en az 7 gün süre verilmesi zorunludur.
- Duruşmaya Katılmama: Tutuksuz sanık mazeretsiz gelmezse zorla getirme uygulanır.
- Tebliğ Yöntemleri: Elektronik tebliğ, çağrı kâğıdına bağlanan sonuçları doğurmaz, yalnızca bilgilendirme niteliğindedir.
- Savunma Hakkı: Sanığın duruşmaya ara talep etmesi halinde ara verilmesi ve iddianamenin kendisine tebliği gerekir.
5. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
S: Sanık iddianameyi almadıysa ne olur?
C: Duruşma sırasında iddianame kendisine anlatılır; savunma hakkının korunması için duruşmaya ara verilmesi talep edilebilir.
S: Tutuklu sanığın çağrısı nasıl yapılır?
C: Tutuklu sanık, ceza infaz kurumunda kâtip veya yetkili personel aracılığıyla duruşma gününde çağrılır ve sorgu öncesi kendisine savunma talebi sorulur.
S: Mağdurun duruşmaya katılma hakkı var mıdır?
C: Evet, mağdur ve müşteki, avukat aracılığıyla duruşmalara katılabilir ve beyan verebilir.
S: Sanık duruşmaya gelmezse ne olur?
C: Tutuksuz sanık mazeretsiz gelmezse zorla getirme uygulanır; tutuklu sanık ise cezaevi yetkilisi aracılığıyla sorguya getirilir.
6. Sonuç ve Hukuki Tavsiye
CMK Madde 176 ve ilgili hükümler, sanığın savunma hakkını güvence altına almak amacıyla tebliğ ve çağrı usullerini ayrıntılı biçimde düzenlemektedir. Hem sanık hem de mağdur açısından sürecin doğru işletilmesi, hak kayıplarını önler. Bu nedenle:
- Sanıklar: İddianameyi aldıktan sonra savunma haklarını eksiksiz kullanmalı, duruşmaya ara veya ek süre talep edebilir.
- Mağdurlar: Duruşma bilgilerini takip etmeli, haklarını korumak için avukat desteği almalıdır.
- Uzman Avukat Desteği: Süreç boyunca hukuki destek almak, hak kayıplarını önlemek ve savunmayı etkin kılmak açısından kritik önemdedir.
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.